Zonguldak'ta Fransız sermayeli kurulan Ereğli Şirketi'nin hisselerinin geri alınmasıyla havzada millileştirme yolunda önemli bir adım atılmıştır. İş Bankası'na ait olan Kömüriş şirketi, 27 Ağustos 1937'de Kozlu Kömür İşletmesi adını almış, İhsan Soyak'da şirketin müdürü olarak atanarak havzada değişim rüzgarları başlamıştır.
1941'e kadar ocakların bir kısmını İtalyanlar işletiyordu. Bu tarihten sonra havza millileşti hepsini devlet aldı. Bedri Bekiroğlu, o dönemde Müessese Müdürü idi. Kurumun başındayken maden direği sıkıntısı vardı. Bunu yazılı ve sözlü olarak belirtmesine rağmen hükümet gerekli önlemi almamıştı.1942 yılında kömür üretimi direksizlik yüzünden durdu ve Bedri Bekiroğlu suçlanarak görevden alındı. Yerine İhsan Soyak atandı. (Bkz. EKI'nin Mimarı İhsan Soyak).
İhsan Soyak genç ve dinamikti iktidar çevrelerinde etkin bir kişilikti. Onun çalışmaları sayesinde direk sorunu aşıldı. Ama ikinci dünya savaşı sürüyordu. İşçi sayısı yetersizdi. Ayrıca üretimin duraklaması demiryolu taşımacılığını da aksatmıştı. Üretimin yükseltilmesi konusunda hükümet baskısı çok daha arttı. Yerel değimle zar-zor günleri ile üretim arttırılmaya çalışıldı.
İlerleyen yıllarda kurumun modernleşmesi ve yeni kuyuların açılması için harekete geçildi ve Kozlu bölgesine ilk maden kuyusu için düğmeye basıldı.
KOZLU UZUN MEHMET -1 KUYUSU...
Füzyon Kanunu ile devlet ocakları, şahıs ve şirketlerden alınarak Ereğli Kömürleri İşletmesine devredilmişti. Bu kanun çerçevesinde E.K.İ (Ereğli Kömürleri İşletmesi) tarafından 1 Mayıs 1943 tarihinde ilk olarak mevcut tesislerden azami fayda sağlamak, diğer taraftan da mevcut küçük ve eksik tesisler yerine, büyük kapasitede randımanlı tesisler kurmak, maliyeti düşürmek, üretimi iki katına çıkarmak, İş güvenliğini iyileştirmek ve rasyonel çalışmak amacıyla bir Amenajman Avan Projesi hazırlanmıştır. Söz konusu proje kapsamında Kozlu bölgesine 6.5 m faydalı çapta açılacak iki adet kuyudan biri olan Uzunmehmet-1 no'lu kuyu 25 Ocak 1944 tarihinde yapılan sözleşme ile Essen'deki 'VERUSCHACHT' Alman firmasına verilmiştir.
Ancak Almanlar ile siyasi ilişkilerin kesilmesi yüzünden firma kuyu açma işine başlayamamıştır. Bu durum karşısında kuyu kazı çalışmaları için istihsal grup müdürü maden mühendisi Hakkı Kök, elektro-mekanik işlerine de elektrik mühendisi Nezihe Önyay görevlendirilmiştir.
Uzunmehmet-1 kuyusunun kazılmasına 07 Nisan 1945'te başlanılmış, 13 Haziran 1948 yılında 38 ayda tamamlanmıştır. Kuyu derinleştikçe, elemanların deneyimi artmış, bu arada uygun pirim sistemi uygulandığından ilerleme hızı artmıştır. Kuyu başlangıç kotu +14.35 m olup toplam 608.61 m kazı yapılmıştır. Buna göre dip kotu -594.26 m'dir. Projede 625 m kuyu sürülmesi planlanmış ancak kullanılan halatın her üç ayda bir uç kesimi nedeni ile kısalmış olması kuyuda 608.6 m'den fazla ilerleme yapılmasına İmkan vermemiştir.
Bugün havza genelinde -913 metreye inilmişse, bu işin klavuzu Uzunmehmet-1 kuyusudur...
KOZLU UZUN MEHMET KUYUSU İNŞAATI VE AÇILIŞ ALBÜMÜ...
Ereğli Kömürleri İşletmesi'nin Efsane Genel Müdür'ü ve eski Sanayi ve Ticaret Bakanlarından İhsan Soyak'ın Türkiye Taşkömürü Kurumu'ndaki özel arşivini sizlerle paylaşıyoruz...
Yardımcı kaynaklar...
Zonguldak Nostalji
zonguldaknostalji.com
haberzonguldak.com
KOZLU UZUNMEHMET-1 KUYUSU
TAMİR VE DERİNLEŞTİRME
ÇALIŞMALARI YAYINI
