Zonguldak’ı en çok etkileyen depremler

Kayaçlar üzerlerinde etkili olan litostatik basınçları (kaya basıncı) dengelemek amacıyla kıvrımlanarak yanıt veremedikleri durumlarda kırılır, kıvrılır veya koparlar. Faylara ve kıvrımlara yakın olmalarının yanı sıra; soğuk iklim, volkanik kayaçların soğuması, suların girmesi gibi doğal nedenlerle ve madencilik çalışmaları gibi yapay nedenlerle katmanlarda kırık ve çatlaklar gelişir. Kayaçların sertlikleri, bünyelerinde çatlak ve kırık yapılarının gelişimi açısından belirleyicidir. Sert kayaçlarda sistematik olarak görülmeyen çatlak ve kırıklar; nispeten zayıf kayaçlarda yoğun olarak görülürler. Çatlaklar ve çok küçük boyutlu kırıklar aynı katmanı içinde gelişmelerine rağmen büyük boyutlu ve atım oluşturan kırıklar yani faylar, uzunluklarına ve tabaka boyutlarına bağlı olarak bir veya birkaç katmana kadar uzanabilirler.
        Yerkabuğu üzerinde atım (fay kırığının iki ayrı tarafındaki yer kabuğunu hareket ettiren) oluşturan faylar hareketin yönüne göre normal, ters, doğrultu atımlı vb. gibi çeşitli isimlerle anılırlar. Son 10.000 yılda en az bir kez hareket etmiş ve deprem üretmiş olan faylar aktif fay olarak adlandırılmaktadır. Ölü fay ise jeolojik olarak tanımlanabilen bir süreç boyunca hareket etmeyen, kırığının her iki tarafında da enerji biriktirmeyen, enerji biriktirse bile kilitlendiği için hareket etmeyen/edemeyen faydır.
          Yerkabuğu plakalarının sınırlarını oluşturan aktif fayları dünyanın çekirdeğine yaklaştıkça ısınan ve yerkabuğuna yaklaştıkça soğuyan ve devamlı hareket halinde olan mağmanın konveksiyon akımlarının etkisiyle harekete geçerler Aktif fayların hareketleri ile yerkabuğu plakaları; birbirlerine göre yanal yönde, çarpışarak (bir plakanın diğerinin altına dalması) ve birbirlerinden uzaklaşarak hareket ederler. Yerkabuğu plakalarının hareketleriyle depremler, volkanlar, ovalar, sıradağlar, sıcak su akıntıları vb. meydana gelir.
          Aşağıda ülkemizde bulunan plakalar ve hareket yönleri gösterilmiştir. Ülkemizde büyük yıkımlara neden olan depremler söz konusu plakaların birbirlerine göre farklı yönde hareket ettikleri temas yüzeylerinde, plaka sınırlarından kara içine doğru uzanan çapraz doğrultulu faylarda ve bu fayların hareketi ile tetiklenen faylarda meydana gelmektedir.                                                                      Yaptığımız bu değerlendirmelerden sonra kuzeyde Karadeniz’in içinde kıyıya paralel uzanan bindirme kuşağındaki ters faylar (haritada gösterilmemiş) ile en yakın konumda Gerede-Düzce arasında uzanan Kuzey Anadolu Fayı üzerinde oluşan depremler Zonguldak’ı en çok etkileyen depremlerdir.