"Kürt Ali Bey" olarak bilinen Ali Fırat, havzada faaliyet gösteren özel kömür madeni işletmecilerindendir.

Ali Fırat'ın, Zonguldak'taki yaşamı ve faaliyetleri, ağabeyi Ferhat Çavuş'un torunu Avni Fırat'ın ­­-benim isteğimle yazdığı- aşağıdaki mektubunda anlatılmaktadır. Avni Fırat, bu mektubu, halen Kozlu Fatih Sitesi'nde oturan ve Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Üzülmez bölgesinden emekli olan oğlu İbrahim Fırat'a yazmış.

[*] [*] [*] [*]

Mektupta anlatılan Kolağası, Ferhat Çavuş ve Ali Bey'in akrabalık ilişkileri üzerine bir açıklama yapmak gerekiyor.

Öcelikle Ferhat Çavuş ve Ali Bey, kardeşler... Yani, Ferhat Çavuş, Ali Bey'in ağabeyi. "Kolağası" olarak bilinen Mehmet Çavuş da amca çocukları... Sayın Avni Fırat'ın Ali Bey'den "amcam" olarak bahsetmesi yanılgıya yol açmamalı.

Ferhat Çavuş, Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası'nın cumhuriyet öncesi kayıtlı 18 ikinci sınıf tüccar üyesinden biridir. 1929 ve 1930 yıllarında yapılan seçimlerle iki dönem Zonguldak TSO yönetiminde görev almıştır.

[*] [*] [*] [*]

Ali Fırat, Kilimli ve özellikle İnağzı için önemli biridir. Yerleşimin hemen hemen hiç olmadığı İnağzı'nda ilk yerleşim, Ali Fırat'ın bölgedeki kömür ocaklarını işletmesiyle başlar.

Ali Bey, kömür ocaklarını işletmeye başladığında İnağzı'nda tek bir özel konut ya da işyeri yoktur. Sadece kömür işletmesine ait 7-8 lojman mevcuttur. Daha sonra çalışanlar, kendileri ve aileleri için basit kulübeler yaparlar, kulübeler zamanla yapılan iyileştirmelerle konuta dönüşür.

[*] [*] [*] [*]

Ali Bey ve ağabeyi Ferhat Çavuş, Erzincan'ın Tercan ilçesindendir. Ferhat Çavuş, 1901 yılında Zonguldak'a gelir. Zonguldak'taki Erzincan kökenlilerin gelişleri de, büyük ölçüde onların sayesindedir. Bu yörenin insanlarının havzaya gelişleri, 1900'lü yılların başı, hatta öncesi olsa gerek. Çünkü Maden Şehitleri Anıtı'ndaki isimlere bakarsanız, 1906 yılında "Tercanlı Binali"nin ocakta şehit olduğunu görebilirsiniz.

Erzincan'dan yürüyerek 10-15 günde Trabzon'a gelenler, limandaki şirketle anlaşmalı acenteler tarafından navlunları şirketçe karşılanmak kaydıyla Zonguldak'a gönderilirmiş.

[*] [*] [*] [*]

KÜRT ALİ BEY'DEN ZONGULDAK'TA KALAN İZLER...

1900'lü yılların başında Fransızlar tarafından İnağzı'na elektrik santralı inşa edilmiştir. Santral, 1938 yılında Ereğli Kömür İşletmeleri (EKİ) adına Erzincanlı Kürt Ali Bey tarafından satın alınarak, 1945 yılına kadar aynı amaçla kullanılmıştır. Bina, 1945 yılından sonra EKİ elektrik santralinin kaldırılmasıyla at ahırı olarak kullanılmaya başlanmıştır.

1966 yılında İnağzı'nda kurulan müteşebbis heyeti, at ahırı olarak kullanılan binayı, okul binasına dönüştürmek ve semte bir ilkokul kazandırmak amacıyla TTK'dan 49 yıllığına kiralamıştır. Müteşebbis heyeti, aynı yıl binada tadilat yaparak, 1966-1967 eğitim-öğretim yılının ikinci yarısında İnağzı İlkokulu'nu, diğer semt okullarına giden öğrencileri toplayarak eğitim-öğretime açmıştır. (Zonguldak Merkez İnağzı Köksal Toptan Ortaokulu Web Sitesi)

Bu elektrik santrali, Çatalağzı Termik Santrali'nin (ÇATES) devreye girmesiyle 1952 yılında kapatılmış, türbini ve diğer aksamlar, Kütahya'nın elektriğe kavuşmasında kulllanılmıştır.

Lavuar binası da varlığını sürdürürken, konut olarak kullanılıyor.

Ali Bey'in izleri halen Zonguldak'ta da devam ediyor. PTT Sokağı'nın dere tarafındaki köşesinde, Kaya İnşaat-Şakir Kaya, Metro Turizm gibi işyerlerinin de bulunduğu bina, "Ali Fırat İşhan" adını taşıyor. Binanın mülkiyeti, Ali Fırat varislerine aittir.

[*] [*] [*] [*]

Bu tavanın balıklarına selamlar...

[*] [*] [*] [*]

NOT: Kürt Ali Bey ve İnağzı'nın geçmişi için daha fazla bilgi edinmek isteyenler, Pusula TV'de yaptığım "Kent Yaşamından Tanıklıklar" programının "İnağzı'nın Öyküsü" bölümünü izleyebilirler.