Zonguldakta madenciliğin sembolü olmuş fotoğraflarla süslenmiş bir yazı. Yapılan anketin yorumlarla desteklenmiş sonucu ve dilek temenni içeren bir makale...
Umarım amacına ulaşan bir yazı olur.
MADEN ŞEHRİ ZONGULDAK
Dünyada sayılı Türkiyede tek taşkömürü rezervi barındıran yerlerden biridir Zonguldak. Her yerde kömürün izlerini görebilirsiniz
Daha doğrusu yakın bir zamana kadar görebilirdiniz! Kömür kokan şehirde derlerdi eskiden, şimdi hüzün kokuyor bu şehirde. Kimilerine göre kazanım olarak kabul edilse de bana göre kent kimliği kaybıdır yok edilen maden tesisleri. Küçülme adı altında yapılmak istenen yok oluş politikası. Maden şehri kimliğini kaybediyor, korkarım kişiliğini de kaybedecek
Vatanı için şehit olmuş ecdatlarımızın eseri Cumhuriyetimizi kurduk, sonsuza kadar yaşatacağımıza da yemin ettik. Maden şehri Zonguldakı da binlerce maden şehidi vererek kurduk, korumak için yemin etmedik sanırım, bu yüzden mezarlarında kemikleri sızlıyor maden şehitlerimizin, bıraktıkları eserlerin yok oluşunu, torunlarının kaderlerine terk edilip, doğup büyüdüğü şehri terk ettirme politikaları kemiklerini sızlatıyordur herhalde!...
Zonguldak, müze şehir kimliğini kaybetmeseydi, dünyadaki diğer örnekleri gibi çalışan müze şehir kalabilseydi harika olurdu, geleceğe taşırdık geçmişimizi, tesislerimizi ve eski madencilik yöntemlerimizi, turizm kapısı olabilirdi... Neyse fazla içinizi karartmayayım, belki de daha geç kalmamışızdır
Geçte olsa güzel şeylerde yapılıyor hüzün kokan Zonguldakımızda
Onur abidesi de diyebileceğimiz Zonguldak Maden Müzesi gibi
ZONGULDAK MADEN MÜZESİ
Zonguldak kömür havzasında 1840tan bu yana kömür üretiminde kullanılan araç ve gereçlerin sergileneceği Türkiyenin ilk, dünyada sayılı taşkömürü maden müzesidir.
Kültür ve Turizm Bakanlığınca, Baştarla Mahallesindeki Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Üzülmez Müessesesine ait eğitim ocağının yanında inşa edilen Zonguldak Maden Müzesinin bina yapımına 2006 yılında başlandı, 2011 yılında tamamlandı. 2012de başlayan iç dekorasyon çalışmaları da 2016 yılında tamamlandı. 4 milyon 578 bin liraya mal olan müze, vitrinlerin etiketlenmesi ve çevre düzenlemesi çalışmalarından sonra resmi açılış henüz yapılmadan halkın ziyaretine açıldı.
3 katlı müzede kentin en önemli gelir kaynağı taşkömürü madenciliğinin, hayatın her alanında izleri görülen kültürü yansıtılmaya çalışıldı. Müzenin zemin katında, 3 maden işçisinin polyester heykelleri ile yeraltındaki kömür üretimi canlandırıldı. 2´nci katta kurumun tarihsel dokümanları, iş sağlığı ve güvenliğinde kullanılan malzemeler, kurumun yayınladığı istatistiki bilgilerin yer aldığı vitrinler, 3´üncü katta ise kömür fosilleri, dijital simülasyonlar, harita, resim ve film gibi materyaller kullanılarak madencilik tarihi anlatıldı.
MADEN MÜZESİ DANIŞMANI EKREM MURAT ZAMAN
Zonguldak tarihi ve madenciliğin tarihini araştırmak isterseniz, ister netten ister yazılı kaynaklardan olsun yardımcı kaynak olarak bazı isimlere sık rastlarsınız. Bizzat kendim üzerinde çalıştığım konularda bu isimlerin araştırmalarından, eksiklerimi tamamlamaktayım. Öne çıkan isimleri Zonguldak Tarihi Araştırmacı Yazarlar çalışmamda özgeçmişleri ile birlikte arşivlemekteyim. Öne çıkan bu isimlerden birisi de Ekrem Murat Zamandır. Kendisiyle ayak üstü kısa birkaç tesadüfi görüşme ve mesajlaşma haricinde bir diyaloğum olmadı. Zaten ilgilendiğim konu Zamannın çalışmaları ve Zonguldak tarihi araştırmalarının kent arşivine kazandırdıklarıydı. Özellikle bunu belirtmemim de bir sebebi var, çünkü makalenin başında belirttiğim dilek ve temenni Ekrem Murat Zamanla alakalı.
Zonguldak tarihi ve havzanın maden tarihine olan aşkım ve saygım bana bu makaleyi hazırlamayı zorunlu görev kıldı.
Onur abidesi diyebileceğimiz Zonguldak Maden Müzesi on yıllık bir çalışmayla tamamlandı. Müzenin iç dekorasyon ve vitrinleme safhasını yakinen takip eden biri olarak, danışman olarak sorumlu müdür TTK Kozlu Müessesinde görevli Maden Mühendisi Ekrem Murat Zamanın kişisel çabalarının, onur abidesi müzenin işlevselleşmesinde en büyük katkıya sahip olduğunu gözlemledim. Danışmanlık görevinden sonra bu göreve asaleten müdür olacağını tereddütsüz bekliyordum. Ama devletin işleyişi bizim düşündüğümüz gibi olmuyor sanırım, müzenin anahtarı teslim edilir edilmez bir baktım Ekrem Murat Zaman emekli olmuş. Devlet emekli etmeden onurlu bir davranış sergilemiş bence. Ama bu bilgi birikimi ve tecrübe şimdi lazım iken bu kararı almış olmasının altında bir şeyleri sezinleyip önünü kesmek için aldığını düşünüyorum. Bana göre Zonguldakın bu tecrübeye şimdi daha çok ihtiyacı var. Ekrem Murat Zaman, Maden Müzesine Müdür olmalı. Aynı fikrimi yapılan anketler ezici çoğunlukla destekledi. Anketle ilgili detayları makalenin sonlarında görebilirsiniz.
Gelin hiçbir başarı cezasız kalmaz yargısını kıralım. Hak verilmez alınır ilkesiyle Zonguldak Maden Müzesi Müdürü Ekrem Murat Zaman diyelim
EKREM MURAT ZAMANA SORDUK
Soru -- Müzeye müdür atanması konusunda nasıl bir gelişme bekleniyor?
Cevap -- Bu müze ihtisas müzesi, bence her hangi bir müze müdürü burada görev yapamaz. Yapsa da müzeyi geliştiremez. Dahası kömür müzeleri Almanya da canlı müze olarak işletiliyor. Bu tür müzeler, sosyal yaşamla ve o il ile bütünleşecek işletiliyor.
Soru -- Maden müzesi ile diğer müzeler arasında müdürlük kadrosu için herhangi bir farklılık gerekiyor mu?
Cevap -- Yukarıda belirttiğim nedenlerle bu müze bir eser müzesi değildir. Bir de müzenin bir eğitim ocağı olduğu ve bu ocak için TTK ile protokol yapıldığı göz önüne alınırsa müzenin işletmeciliğindeki farklılık ortaya çıkar. Bu müze bir arkeoloji Müzesi´nden farklıdır. İşletmeciliği de farklı olmalıdır. Bu müze madencilik bilgisi ve Zonguldak maden kültürü ile kurulmuştur. Kuruluşundaki farklılık işletmeciliğinde de tabi ki olmalıdır. Ben müzenin kuruluşunu tamamladım. Bu tamamlama işi yapılan teşhir tanzim ihalesi ile ilgilidir. Müzede daire tamamlanmamıştır. Yapılacak çok iş var. Bu iş bakış açısıyla ilgilidir. Yaşayan bir müze olması ile ilgilidir. Canlı müze olması ile yaşatılması ile ilgilidir. Süreklilik gerekir. Müzede her şey bir terminale yapılmıştır. Bundan sonradan yapılacaklar var. Müzenin tanıtımı ve envanteri yapılacak ilk işler olarak önümüzde beklemektedir.
Soru -- Resmi açılış ne zaman yapılabilir, Müze tamamen açılışa hazır mı?
Cevap -- Resmi açılışın yapılması için engel yoktur. Yapılacak işler zaten açılıştan sonra yine bir temrinle peş peşe yapılmalıdır. Bu haliyle ziyarete hazırdır. TTK çalışanları ile müze çalışanlarının uyumu bağlanmalıdır. Bu da bir sorun olarak karşımıza çıkacaktır. Iki başlı yönetim olmaz. Müze tek bir uzman müdür tarafından yönetilmelidir. Müzenin içinden mahalle yolu geçiyor olması müzenin en önemli sorunudur. Müze girişi ve çıkışıyla müstakil hale getirilmelidir.
Soru -- İlave edeceğiniz bir bilgi ve yorum var ise ekleyiniz
Cevap -- Müzenin ziyaret saatleri kapısında asılıdır. Bunun gibi ayrıntılar tanıtım broşüründe zaten belirtilecektir. Benim müzede kalmam sağlansaydı. Müzenin canlı ve yaşayan müze olması için yapacaklarım vardı. TTK dan emekli olunca doğal olarak müze danışmanlığım sona erdi. Müze bir ihale kapsamında konusunun uzmanı sanatçılar birlikteliğinde, büyük bir ekip çalışası ile kuruldu. Tüm belge ve yazılımlar şahsıma aittir. Yani müzeyi şahsım yazdım diyebilirim. Kimlerden destek aldıysam da onların adımı bakanlığa bildirdim. Bana teşekkür etmeseler bile onlara bir teşekkür edilmesini açılışa davet edilmesini istedim. Bizim ülkemizde cezalandırılmayan başarı yoktur. Hiç bir beklenti içinde değilim. Bana verilen görevi layıkıyla yapmaya çalıştım. Çok güzel bir kömür müzesi olduğunu bu işi bilen kişiler görünce söyledi. Ben destek gördüğüm insanların adını yazdım. Fakat destekten çok daha fazla engelle, köstekle karşılaştım. İlgilileri Zonguldak´ta bir Maden Müzesi´nin kurulacağına inandıramadım. Bu müzenin varlığı yetmez. Zonguldak başlı başına bir müzedir. Kültürünü emek tarihinden alan Zonguldak, bu yönüyle turizme tanıtılmalıdır. Terk edilen sosyal ve sanayi tesisleri bu destilasyona dahil edilmelidir. Ben dersimi aldım. Bundan sonra Zonguldak´ta yapılacak amatör bir çalışmanın içinde bulunmayı düşünmüyorum. Başta Kürşat Coşkun olmak üzere bana inanarak destek veren herkese Zonguldak Maden Müzesi adına teşekkür ederin. Saygılarımla
HALKA SORDUK: ANKET SONUÇLARI VE YORUMLAR
Sosyal medyada birkaç ay önce yayınlanan ARANIYOR, Bu sese destek ver Zonguldak sloganıyla yayımlanan, Maden Mühendisi Ekrem Murat Zaman, Maden Müzesine Müdür Olsun içerikli başlatılan kampanya ses getirmiş, 26 bin 258 tıklama ile (bu sayı halen artmaktadır) Zonguldak halkından tam destek almıştı. İlan ve bu kampanyaya yapılan yorumların makaleye sığdırabildiğimiz bir bölümü tarih sıralaması esas alınarak orijinal haliyle aşağıda yayınlanmıştır.
Başta da belirttiğimiz gibi bu temenni ve dilekler, gerekli merciler tarafından dikkate alınır, Zonguldak Maden Müzesi Müdürlüğüne, konusunda uzman Ekrem Murat Zaman görevlendirilir.
Kampanyaya katılan bazı yorumlardan alıntılar
--Ahmet Öztürk.: Ekrem Murat Zaman en azından müze tam işler hale gelinceye kadar görevinin başında olmalıdır. İlla bir müdür atanacaksa, o da en az bir yıl Ekrem ağabeyin rahle-i tedrisinden geçmelidir ki, sonrasını sorunsuz bir şekilde sürdürebilsin...
--Sevgican Kuyumcu.: Maden Müzesi Zonguldak´ın tarihi, üretim kültürü tarihini. Aktarmak için nesillere, birilerinin yetişmesi için bilgi birikimi şart. Statü ne olur bilemem ama Ekrem arkadaşımın mutlaka oluşumun içinde olması Müze ve Zonguldak için iyi olacaktır düşüncesindeyim.
--Ayşe Özdoğan Özek.: Ekrem bey gerçekten çok emek verdi, emeklerinin karşılığı müzeyi açtı, açtırdı. Kişisel fikrim Ekrem Bey´in müzenin kurucusu onurunu zedelemeye müsait bu tür görevleri kabul etmemesi, müze müdürü olmanın üstünde danışılan kişi sıfatını taşıyacak konumda olması çok daha yakışandır. Kendi değerlendirmesi, düşüncesi farklı olabilir. Her şekilde gönlümüz Ekrem Bey´ledir.
--Erol Oynar .: ´´ Buyur, buradan yak ´´ diye bir tabir vardır ya ! O hesap. Uzun süredir bu eserin meydana getirilmesi için uğraşlar veren Sn. Ekrem Murat Zaman bey dururken bu müzeye müdür aranması abesle iştigal.......... :( İnşallah, böyle bir arayıştan en kısa zamanda vazgeçilir...........
--Zafer Adıgüzel.: Şehrimizin Umberto ECO´sunu illaki "Devlet Memuru" yapıp verimsiz kılmak için elinizden geleni yapın ve kendinize benzetin de mutlu olun. Yahu bu adam yanlışlıkla terfi ettirilseydi zaten bu başarıyı gösteremeyecekti. Oda Başkanlığı seçimlerin de başına gelenleri ne çabuk unuttunuz!
--Yavuz Kutlu.: Ekrem beyden daha iyisini düşünemiyorum orası onun hayalleri ile şekillendi.
--Şahap Ataç.: ARANAN EKREM ZAMANI BEN ÇINARCIKTA BULDUM BERABER DENİZE GİRİYORUZ .ÖDÜLÜMÜ İSTERİM..
--Yeter Öner.: Kesinlikle Ekrem Bey oluşumun içinde olmalı.
--Ali İsmail Uslubaş.: adamı bırakın başka işlere zaman ayırsın..iyi bir tarih araştırmacısı.
--Yavuz Kutlu.: Ellerine sağlık Ekrem bey herkes orada ne çok emeğin var biliyor.
--Nilgün Demiröz.: Çok iyi fikir.
--Ali İsmail Uslubaş.: niye devlet kurumu devredilemez görev mi veriyor.....
--Adnan Ekizoğlu.: EKREM MURAT ZAMAN KADAR BU GÖREVİ HAK EDEN KİMSE OLAMAZ
--Mustafa Sözen.: Umarım bu doğru değildir. Zonguldak sahip olduğu değerlerin ne zaman farkına varacak? Emeği Ekrem Murat Zengin versin, sonra bir akbaba gelip adamım diye yerine çöreklensin. En hafif ifadesiyle ayıptır.
--Gülden Işık.: Emek verenlerin hakkını yemeyelim;kul hakkı affedilmez..
--Sabih Öztek.:..Bu kıvırtkan yanaşmaların ve haramzadelerin ülkesinde hiçbir başarı cezasız kalmaz. Sen AZİZ ZONGULDAK´ın gönlündesin sevgili ZAMAN. ("DELİ SALİH" in torunu Sabih Öztek)...
--Recep Yokarıbaş.: Ekrem zaman gibi. Duruş çalışkan araştıran tarih Zonguldak için kayıp olur
--Vural Saraç.: GÜN GEÇMİYOR Kİ,YENİ BİR KAFA KOL İLİŞKİLERİ,YENİ BİR KATA KÜLLE İLE KARŞILAMAYALIM,BÜTÜN BUNLAR BİZLER UYUDUĞUMUZ İÇİN Mİ OLUYOR YOKSA ?
--Nurullah Özkan.: Ekrem Murat Zaman;mesleği gereği maden bilgisi gerekse Zonguldak şehri,çevresi ile ilgili yılların birikimi ve dökümanına sahip kısacası donanımlı biri olarak ZMM için özel yetişmiş bir müze müdürü.
--Mustafa Özdemir.: Ekrem Murat Zaman bu kentin değeridir... Maden Müzesi onun emeğidir, alınteridir, yüz akıdır... Bir kez olsun hakkı olanın hakkını teslim edin. Tüm Zonguldaklıları Zaman´a yapılan haksızlığa tepki koymak adına bu iletiyi paylaşmaya davet ediyorum.
--Tahsin Güner.: Duyduğum an yine Zonguldak lı kıymet bilmezliğini yaptı diye düşündüm.
--Özay Özalp Özaydın.: Onca eski tarihi ve güzel bina varken tadilatı yapılabilirken neden yeni bir bina yaptılar ki? Daha orijinal ve etkili olmaz mıydı?
--Mehmet Çebi.: Bu müzenin müdürlüğü en çok da Ekrem Murat ZAMAN kardeşimize yakışır. Müzenin kuruluşunda, başından beri var olan, katkı ve fikirleriyle büyük emeği geçen kardeşimize teklif edilirse inşallah kabul edip müzenin başına geçer.
--Erol Oynar.: BU MÜZEYE MÜDÜR OLARAK ATANMASI GEREKEN KİŞİ, MÜZENİN OLUŞUMUNDA BÜYÜK UĞRAŞLAR VEREN SN.EKREM MURAT ZAMAN OLMALIDIR.......
--Enes Hoca.: Başka türlüsü ihanet olur.. Zaten gelecek müdür kem küm yapar oturur aşağıya.. EKREM BEY den gerisi boş.. adam tırnaklarıyla kazıya-kazıya yaptı/yaptırdı bu müzeyi..
--TC Nilgün Kayralı Karaoğuz.: Muhteşem bir eser yaratmış Sayın Zaman. Bu görev ona verilmeli. Müzeyi herkesin gidip görmesi gerekir. Gerçekten olağanüstü.
--Cengiz Kinay.: EVET KATILIYORUM
Her zaman Güneş Bence de zaman
--Ali Rıza Tığ.: Müdür kim olacak onu bilmem. Ama Ekrem Abi orada olmalı...
--Feride Celikiz.: Müze müdürü o olmalı.Belki müze md..olmak için arkeoloji bitirmiş olmak gereği vardır ama....O zaman Zaman genel md. olsun
--Erhan Darende.: Fazlasıyla hak ediyor.
--Zonguldak Nostalji.: Sizlerde yorumlarınızla düşüncelerinizi paylaşabilirsiniz.
EKREM MURAT ZAMAN KİMDİR?
Tüm yaşamının geçtiği Zonguldakta, 1956 yılında doğdu. Zonguldaksporun futbolcusu olarak Ereğli Kömürleri İşletmesinin sporcu kadrosunda, 1976 yılında iş hayatına başladı. Zonguldak Meslek Yüksek Okulu Maden Bölümünün 1977 yılında verdiği ilk mezunlarındandır. Maden Teknikeri olarak 1983 yılında, Türkiye Taşkömürü Kurumu kuruluş sürecinde teknik kadroya geçti. 1991 yılında Hacettepe Üniversitesi Zonguldak Mühendislik Fakültesi Maden Bölümünde lisans eğitimini tamamlayarak Maden Mühendisi oldu. Yaşam boyu sürecek Zonguldak kent kültürü çalışmalarının bir ürünü olarak ortaya çıkardığıZonguldak Kömür Havzasının İki Yüzyılı adlı kitabı 2004 yılında yayımlanmıştı. Bu kitabın geliştirilmiş şekli olan Zonguldak İnsan Mekan Zaman adlı kitabı ise 2012 yılında yine TMMOB Maden Mühendisleri Odası yayını olarak yayımlandı. Kömürün Çocukları adlı bu kitabında ise madencilik faaliyetlerinden başlayarak günümüze kadar geçen süreçte taşkömürü havzasının ülke kalkınmasındaki payını ve gelişimini, Zonguldakın madencilik okulunu ve o okulun madencilik tarihindeki önemini anlatıyor. Kitapları dışında, araştırmalarının ürünü olan; Zonguldak kömür havzasının işletmecilik tarihi ve Zonguldak kentinin tarihiyle ilgili TMMOB mühendislik mimarlık öyküleri kitaplarında ve Maden Mühendisleri Odası yayınlarında araştırma yazılarıyla yerel dergi ve gazetelerde makaleleri yayımlandı. Zonguldak Maden Müzesi danışmanlığı görevini tamamladıktan sonra 2016 yılında görev yaptığı kurum Türkiye Taşkömürü Kurumundan emekli oldu. Halen Zonguldakta yaşamını sürdürmektedir.
Yardımcı kaynaklar
Zonguldak Nostalji
zonguldaknostalji.com
