1900 yılı öncesi yapılaşma ve ilk dalgakıranlı iç liman tarafında kömür yükleme iskelesinin yapıldığını ve Fransızların işletme binasının ve evlerinin aynı taraftaki Yayla Mahallesi’nde olduğunu görüyoruz. Derenin karşı tarafı Soğuksu semti; Soğuksu ismini akan sudan alır. Başlangıçta Soğuksu da yerleşim yoktur. Civar köylerden gelen köylüler konaklama yeri olarak, yukarıdan soğuk akan suyun çevresini kullanırlar.
Suyu; günümüzle konumlamak istersek Pazar yerinin üst girişinin, yani Müftülük Yokuşu’nun hemen başlangıcındadır. Su yol boyu akar ve denize ulaşır. 1966 yılında Belediye Başkanı Gültekin Kızılışık döneminde daha geniş beton menfez içine alınarak denize bağlanmıştır. Bugün halen, su cadde boyunca araç yolunun altından akıp gider.
Soğuksu; Zonguldak Belediyesinin kurucu reisi olan Elbasanlı Mehmet Efendi tarafından kurulmuştur. Çünkü şehrin bu yakasına ilk evi yapan odur. Fransızlar ve diğer yabancılar Fener’de otururken, Türk-Müslüman ailelerin önde gelenleri şimdiki lauvar sokaktaki arsaya yerleşmişler. Deniz çok yakında olduğundan bu evler de yalı özelliğinde imiş.
1920’den sonra Memleket Hastanesi’nin tepeye inşaat süreci başlayınca, Soğuksu’dan geçen Kozlu bağlantılı hastane yolu etrafında yerleşim hız kazanmış ve bölge gelişmeye başlamıştır.
Soğuksu’ya yerleşen çoğunlukla ilk sakinlerin Çağlı Köyü halkı olduğu biliniyor. 1924 yılında Zonguldak il Müftülüğü teşkilatlandıktan sonra Zonguldak il müftüsü olarak atanan yine Çağlı Köyü sakini İbrahim Hakkı’dır. Müftü İbrahim Hakkı’nın evi hastaneye çıkan yol üzerindedir. Bugün “MÜFTÜLÜK DURAĞI” ismi halen geçerliyse Müftü İbrahim Hakkı’nın işinden kaynaklı olduğu bilinir.
Müftü İbrahim Hakkı Efendinin dedesi, Soğuksu semti ve yeni yıkılan lauvarın bulunduğu arazinin ilk sahibidir.
Yine; Ontemmuz ile Soğuksu arasında; ismini Kara Osman’dan alan “OSMAN ÇAYIRI” Müftü İbrahim Hakkı’nın akrabası olup Çağlı Köyündendir.
………….
1950 yılından sonra Soğuksu bölgesinin Karakum sahili yeni yapılacak liman ve lauvar tesisleri sebebiyle evler ve arsalar istimlak edildi. Mahalle sakinleri araziyi boşaltmak zorunda kaldılar.
Yakın bir zaman önce, Çağlı Köyü’nden Şenol Zararcı mesaj ile konu hakkında bilgi verdi:
"Lauvar alanının zamanındaki gerçek ve ilk sahipleri Merkeze bağlı Çağlı Köyü’nün sakinleridir. Çağlı Köyü hem Zonguldak'ın ilk yerleşim birimi hem de Zonguldak merkezinin ilk bağlı olduğu köydür, hem de Milli Mücadele’de Zonguldak'ın ilk Müftüsü İbrahim Akça Efendi'nin köyüdür… Mükellefiyet dönemine en ağır şekilde maruz kalmış, kömür ocaklarında yüzlerce şehit vermiştir. Şimdilerde de köy sınırları içindeki Ulutan Baraj gölü ve muhteşem ormanları ile Zonguldak'ın hemen yanı başında bir doğal güzellik alanıdır. Lavuar alanının da ilk sakinleri olduğu için bu yüzden Lauvar Alanına Çağlı Köyünün hatırası ile Müftü İbrahim Hakkı ismi verilmelidir..."
Müftü İbrahim Hakkı AKÇA Kimdir?
(1924-1935)
Müftü İbrahim’in dedesinin babası Ali Kaptan; 1780 İstanbul/Samatya doğumlu. Bu nedenle “Samatyalızade” olarak bilinir. İstanbul’dan Zonguldak’a tomruk-kereste almaya gelen Ali Kaptanın gemisi fırtınalı bir havada karaya oturunca, Ali Kaptan bir süre zorunlu olarak Zonguldak’ta kalır. Köyün muhassılı (Devlet adına vergi toplayan) olması nedeniyle saray tarafından verilen yetkiyle ormandaki direklerin kesilip sahile indirilmesi işini köylülere yaptıran, Çağlı köyünden Küçük İsmail Ağa ile tanışır. Bu tanışıklık Küçük İsmail’in kızı Fatma ile evlenmesiyle akrabalığa dönüşür ve Ali Kaptanın bu evliliğinden üç oğlu oldu.
Bunlar:
Kara Ahmet: İbrahim Efendinin dedesi. Soğuksu semti ve yeni yıkılan lauvarın bulunduğu arazinin ilk sahibidir…
Kara Osman: Ontemmuz-Soğuksu semti arasındaki Osman çayırının ilk sahibidir.
(Paragraf Kaynak: Çağlı Köylüsü)
İbrahim efendinin babası, Molla Durmuş: EKİ Çaydamar işçi pavyonları üzerindeki arazinin ilk sahibidir. (1934 yılında çıkarılan Soyadı Kanunundan sonra İbrahim Efendi ve kardeşi Halil, “Akça” soyadını aldılar).
İbrahim Hakkı Akça 1872 Yılında Zonguldak Merkez Çağlı köyünde doğdu. Babası Molla Durmuş’tur. İbrahim AKÇA ilk Öğrenimini (Din dersi ve ilkokul derslerini) babası Molla Durmuş’tan almıştır. 1887 yılında Zonguldak Kdz. Ereğli’sine giderek burada bulunan Ali Molla Camii Medresesinde 3 yıl mukaddemat-ı Ulumi’l-Arabiyyeyi tahsil etmiştir. Daha sonra 1901 yılında İstanbul Süleymaniye Camiinin Killeyesindeki Dökmecisani Medresesine giderek tahsilini burada tamamlamıştır. Buradaki tahsili esnasında göstermiş olduğu üstün başarıdan dolayı 08 Kasım 1903 yılanda yapılan mezuniyet merasiminde Padişah tarafından mezuniyet diploması ile birlikte gümüş madalya verilmiştir. Zonguldak il Müftülüğü teşkilatlandıktan sonra Zonguldak il müftüsü olarak İbrahim AKÇA 2 Mayıs 1924 tarihinde atanmıştır. İlk il müftüsü olarak görev yapan İbrahim AKÇA görevde iken 1935 yılı Ramazan Bayramının ilk günü vefat etmiştir. (Paragraf Kaynak: Zonguldak Müftülüğü)
Yüksel Yıldırım-23 Aralık 2023
Zonguldak Nostalji
