Sonradan Türk vatandaşlığının elde edilmesi üç farklı alt kategoride incelenebilir: yetkili makamın kararıyla Türk vatandaşlığının elde edilmesi, bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilerek Türk vatandaşlığının elde edilmesi ve seçme hakkının kullanılması yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılması. Yetkili makamın kararı ile Türk vatandaşlığının kazanılması, genel, istisnai, yeniden ve evlilik yoluyla Türk vatandaşı olmak üzere dört farklı durumu kapsar.
Ek olarak, yabancı veya vatansız bireyler, kanunun belirttiği şartları sağlamaları durumunda genel yolla Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
Günümüzde, birçok yabancı, Türk vatandaşlığına başvuruda bulunmaktadır. Yabancı veya vatansız bir kişi, kanunda yer alan şartları yerine getirdiği takdirde Türk vatandaşlığı için başvuru yapabilir. Ancak, vatandaşlık verilmesinin bir ülkenin egemenlik yetkisi çerçevesinde olduğunu ve kanunda belirtilen şartların karşılanmasının, Türk vatandaşlığının kesin olarak kazanılacağı anlamına gelmediğini vurgulamak önemlidir. Devletlerin bu konuda geniş bir takdir yetkisi bulunmaktadır.
Vatandaşlık başvurusunu değerlendiren idari mercilerin bu yetkiyi hukuka uygun şekilde kullanmaları gerekmektedir. Bu bağlamda, vatandaşlık başvurusu hukuka aykırı bir şekilde veya gerekçe göstermeksizin reddedilen kişilerin, idari yargıya başvurarak vatandaşlık hakkını talep etme imkanları bulunmaktadır. Bu süreçlerde vatandaşlık hukuku konusunda tecrübeli bir İstanbul hukuk bürosundan yardım alınması önerilmektedir.
Türk Vatandaşlığı Alma Şartları Nelerdir?
● Türk kanunlarına veya kendi milli kanunlarına göre ergin ve ayırt etme yeteneğine sahip olmak (vatansız kişiler için),
● Türkiye'de beş yıl kesintisiz ikamet etmiş olmak,
● Türkiye'de yaşama niyetini davranışlarıyla belgelemek,
● Ciddi sağlık sorunlarından muaf olmak,
● Ahlaki değerlere sahip olmak,
● Türkçe dil becerisine sahip olmak,
● Kendi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimini sağlayacak maddi imkanlara sahip olmak,
● Milli güvenlik veya kamu düzeni açısından bir tehdit oluşturmamak.
Türk Vatandaşlığı İçin İstenilen Belgeler Nelerdir?
● Doldurulmuş Başvuru Formu,
● Pasaport ve noter onaylı Türkçe tercümesi,
● İki adet biyometrik fotoğraf,
● Doğum belgesi,
● Medeni hal belgesi,
● Sağlık raporu,
● Mali durumu belgeleyen dokümanlar,
● Geçerli ikamet izni ve fotokopisi,
● Harç ödeme makbuzu.
Türk Vatandaşlığı Kazanmanın Sonuçları Nelerdir?
Yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığı kazanan birey, kararın verildiği tarihten itibaren Türk vatandaşı olarak kabul edilecek ve bu tarihten itibaren Türk vatandaşlarına tanınan hak ve yükümlülüklere sahip olacaktır.
● Eşler açısından sonuçlar;
Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığı kazanan kişinin eşi, bu durumdan doğrudan etkilenmeyecek; ancak, gerekli belgelerle başvuruda bulunarak Türk vatandaşlığı kazanma hakkına sahip olabilecektir.
● Çocuklar açısından sonuçlar;
Türk vatandaşlığını kazanan kişinin reşit çocukları, ebeveynlerinin Türk vatandaşlığını kazanmasından etkilenmeyeceklerdir. Yalnızca reşit olmayan çocuklar için, diğer eşin onayı ile Türk vatandaşlığı kazanma imkanı bulunmaktadır.
Türk vatandaşlığı kazanan yabancıların, Türkçe ad ve soyadı alması önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır.
Doğumla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Doğumla elde edilen Türk vatandaşlığı, soy bağı veya doğum yerine bağlı olarak otomatik olarak kazanılmaktadır. Türkiye'de veya dışında, evli bir Türk vatandaşı çiftin çocuğu soy bağına dayalı olarak Türk vatandaşı olur. Evlilik dışı doğan çocuklarda, anne Türk vatandaşı ve baba yabancı ise çocuk Türk vatandaşı olur. Baba Türk vatandaşı ve anne yabancı ise, babalık soy bağı kurulduğu takdirde çocuk Türk vatandaşlığını kazanır.
Doğum yeri esasına göre, Türkiye'de doğan ve doğumla hiçbir ülkenin vatandaşlığını kazanamayan çocuklar, doğumlarından itibaren Türk vatandaşı sayılır. Türkiye'de bulunan ve Türkiye dışında doğduğuna dair kanıt olmayan çocuklar, Türkiye'de doğmuş olarak kabul edilir.
Türk Vatandaşlığının Yetkili Makam Kararıyla Genel Yoldan Kazanılması
Yetkili makamın kararı ile vatandaşlık kazanma süreci, yabancıların toplumla bütünleşmesini amaçlamaktadır. Bu süreç, yabancıların belirli bir süre Türkiye'de ikamet etmelerini şart koşar.
Genel yolla Türk vatandaşlığının kazanılması, ilgili kanunun 11. maddesinde düzenlenmiştir ve bu yöntemle vatandaşlık kazanılmasında, yabancının başvuru tarihinden itibaren Türkiye'de beş yıl kesintisiz ikamet etmiş olması gerekmektedir. Bu süreçte dikkate alınan en önemli nokta, beş yıllık ikamet süresinin hukuka uygun olarak gerçekleşmiş olmasıdır.
Evlat Edinilme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 18. maddesi gereğince, bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen reşit olmayan yabancılar Türk vatandaşlığına geçebilir. Ancak, milli güvenlik veya kamu düzeni açısından bir problem teşkil etmemeleri gerekmektedir.
Seçme Hakkı İle Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Türk vatandaşlığını kaybedenler, belirli şartları sağladıklarında yetkili merciden çıkma izni alabilirler. Bu durumda, çıkma izniyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişiler mavi kartlı olarak bilinir ve Türk vatandaşlarına tanınan bazı haklardan yararlanabilirler. Çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin çocukları, ana ve/veya babalarının sahip olduğu haklara sahiptir ve seçme hakkı kullanarak Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
İstisnai Olarak Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 12. maddesi, istisnai yolla Türk vatandaşlığının kazanılmasını düzenler. Bu maddeye göre, belirli şartları taşıyan yabancılar, Cumhurbaşkanının kararıyla Türk vatandaşlığına geçebilirler. Bu durum, yatırım yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılmasını da içerir.
Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Bir Türk vatandaşı ile evlenen yabancılar, belirli şartları sağladıkları takdirde Türk vatandaşlığı kazanabilir. Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma sürecinde, evliliğin en az üç yıl sürmüş olması, çiftlerin aile birliği içinde yaşaması ve yabancının aile birliğine aykırı davranışlarda bulunmamış olması gerekmektedir. Ayrıca, milli güvenlik veya kamu düzeni açısından bir engelin bulunmaması da şarttır.
