Viran; eski yerleşim yeri anlamında
Diran; birkaç evden oluşan yerleşim yeri.
Divan; Osmanlı devrinde köy ile nahiye arasında bir yerleşim yeri. Adından da anlaşıldığı gibi meclisi veya azası olan yer.
Bakacakkadı ve Saz Köy arasını gösteren haritada, toplam 7 divan gözüküyor.
Osmanlı zamanında bölgede 12 Divan, yedi Divan'dan oluşan yerleşim yerleri olduğu kayıtlardan çıkarılmıştı.12 Divan dedikleri bölgede,16. yüzyılın başlarında, Bolu livasında Gerede, Çaga, Hızırbeyli, Viranşehir, Borlu, Ereğli, Mengen, Kıbrus nahiyelerinde bulunan ve Amasra kalesi, Çarşamba(Çaycuma), Hızır Beğ Eli (Devrek) olarak adlandırılmaktadır.
Ayrıca Bolu'ya bağlı bir nahiye olarak görülen. Çağa, Mengen, Gerede, Yenice, Bendereğli, Konropa, Dodurga, Mudurnu ve Kıbrus Viranşehir, Taruklu-Borlu, Ulus-Amasra'nın isimlerinin yanında, On iki Divan ve Yedi Divan'dan da bahsedilir.
Filyos Çayı üzerinde, bu divanlardan 7 tanesi haritada görülüyor. Lakin günümüze kadar yerleşim isimleri değiştiği için haritada ki yerlerden bazılarının hangi köy olduğu tam netleştirmeden yazmayacağım. Bunun ile birlikte, belli olan yerler de var. Bugün Bakacakkadı olarak bildiğimiz yerde Bakacak Divan yönetimi mevcut. Ayrıca Kızılkum bugünkü ismi ile yer almakta.
Kızıl Divan, Saz Köy'den Saltukova civarına kadar bir alanı kapsadığı görülüyor.
Filyos Çayı'nın denize döküldüğü yerden, Bakacakkadı'ya kadar Osmanlı Köy Divanları şöyle.
Kızıl Divan
Balgur Divan
Terziler Divan
Abdurahman Divan
Çay Divan
Belviren Divan
Bakacak Divan

Listede "Balgur Divan" isminde bir yer adı var. Balgur, normalde körük anlamına geliyor. Körük ile ilgili bu alanda bir köy var mı bilemiyorum ama ateşi, ocağı körükleyen bir alet yapımının fazla olduğu bir yer olabilir.
(Okuyucumuzdan Hikmet Yiğit, Balkur'un bugünkü adının "Yolgeçen" olduğu söylenmiştir.)
Bu konuda araştırmalarıma devam edip net bir netice alıncaya kadar inceleyeceğim.
Çarşamba ismi ile haritada yer alan Çaycuma daha nahiye imiş.
Çaycuma; Kastamonu Vilayeti Devrek kazasına bağlı iken, 1873'te Bartın'a, 1902'de Çarşamba Nahiyesi olarak Zonguldak'a bağlanmış. Osmanlı döneminde önemli bir yerleşim yeri olmayan Çaycuma, Cumhuriyet döneminde de bu durumunu sürdürmüştür. Çay Cami ismi ile tanınan bu yerleşim Devrek'e bağlı bir bucak merkezi iken 20 Temmuz 1944`de, Bartın'dan 21 köyü alıp, Karapınar'ı nahiye yaparak ismi Çaycuma olarak değiştirilerek ilçe konumuna getirilmiş.
Bugünlerde Çaycuma, Zonguldak'ın gelişen ilçelerinden biridir.