Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun tarihçesi....

1829- Taşkömürünün Zonguldak Havzasında, Ereğli ilçesi Kestaneci Köyünden Uzun Mehmet tarafından bulunduğu kabul edilir.

1848- Havza sınırları ilk kez belirlendi. Hazine-i Hassa adına taşkömürü işletmeciliği başlatıldı. (Taşkömürü işletmeciliğinin başlandığı yıl kabul edilen 1848 yılına TTK ambleminde yer verilmiştir.)

1849- Havzanın işletilmesi Galatalı Sarraflara kiraya verildi.

1851- İngiliz mühendis Barklay kardeşler ve 8 maden nezaretçisi Evkaf Nezareti tarafından özel anlaşma ile havzaya getirildi.

1854- Kozlu-Zonguldak ve Üzülmez mıntıkasındaki kömürlerin işletilmesi, Kırım Savaşı süresince İngiliz ve Fransızların denetimine girdi. Üretilen kömürler bu ülkelerin donanma ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanıldı.

1856- İşletme hakkı yeniden Hazine-i Hassa aracılığıyla İngiliz Kömür Kumpanyasına bırakıldı.

1859- Havzanın işletmeciliği Kuyumcu (banker) Yorgaki Zafiropulosa verildi.

1860- Havzasının işletmeciliği tekrar İngiliz Kömür Kumpanyasına verildi.

1865- Havzanın denetimi Bahriye Nezaretine verildi.

1885-Havzanın ilk kuyusu olan, 1 numaralı Kurci Kuyusu (+11/-70) Kozluda Kurci şirketi mühendisi G. Ralli tarafından açıldı. Karamanyan Şirketi de Alacaağzında 131 numaralı ocakta havzanın ilk varagelini kurdu.

1893-Zonguldak Limanı, liman yükleme tesisi ve bazı hatlara demiryolu yapım ihalesi Ereğli Şirketine verildi.

1896-Damarların isimlendirilmesinde, kömür damarını ilk bulanın isminin verilmesi esas alınmaya başlandı.

Ereğli Şirketi Osmaniyesi kuruldu.

1902-Ereğli Şirketi, 5.200 m uzunluğunda Gelik-Asma Havai Hattını hizmete açtı.

1908- Havzanın kontrolü Bahriye Nezaretinden alınarak Nafıa Nezaretine verildi ve Ereğli Maadin-i Hümayun Nezareti unvanı Ereğli Madenleri Umun Müdürlüğüne dönüştürüldü. Ereğlide bulunan müdürlük Kozluya, Bahriye Kışlalarına taşındı.

1909- Havzanın yönetimi Orman ve Maadin Ticaret ve Ziraat Nezaretine devredildi. Bu tarihlerde yerli-yabancı 300ün üzerinde kömür ocağı işletmecisi vardı.

1910- Ereğli Madenleri Müdürlüğü, Kozludan Zonguldaka yeni yapılan binaya nakledildi (11 Haziran).

1911- 289 sayılı Teskere-i Samiye ile havza kamulaştırıldı (30 Ocak ).

1919- Fransızların bir taburu Ereğli Şirketini korumak amacıyla Zonguldaka geldi (8 Mart).

1920- Ereğli halkının direnişi ve Büyük Millet Meclisinin girişimi sonucu Fransızlar Ereğliyi terk etti (18 Haziran).

1921- 151 sayılı, Havza-i Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun yürürlüğe girdi (12 Eylül).

1924- Türkiyenin ilk maden mühendisliği okulu olan Yüksek Maadin ve Sanayi Mühendis Mektebi Zonguldakta açıldı.

1926- İş Bankası Zonguldak Kömür Havzasında Kozlu Kömür İşleri TAŞı (Kömüriş) kurdu. (Daha sonraki yıllarda da Maden Kömürü TAŞ (Türkiş), Kilimli Kömür Madenleri TAŞ ve Kireçlik Kömür Madenleri TAŞı kurdu.).

1930- Ereğli Madenleri Müdürlüğü; Havza-i Fahmiye Müdürlüğüne (Kömür Havzası Müdürlüğü) dönüştürülerek, İktisat Vekaleti Maden Umum Müdürlüğüne bağlandı. (Havza-i Fahmiye Müdürlüğünün adı, 31 Mayıs 1939 tarihinde, Havza İktisat Müdürlüğü olarak değiştirildi).

1937- Etibank Ereğli Kömürleri İşletmesi T.A.Ş.ı (EKİTAŞ) kurdu (28 Nisan).3146 sayılı yasa ile Ereğli Şirketinin sahip olduğu tüm mal varlıkları Etibanka devredildi (31 Mart). İhsaniye İtalyan ocaklarının ve Kömürişin İş Bankası ve Fransız hisselerinin alınmasından sonra, Kozlu Kömür İşletmesi, EKİTAŞın bir kuruluşu olarak teşkilatlandı (27 Ağustos).

1939- Kozlu-Kasaptarla Ocağında patlama oldu, 23 kişi öldü (27 şubat).

1940- 3867 sayılı Kömür Havzasındaki Ocakların Devletçe İşletilmesi Hakkındaki Kanun (Devletleştirme Kanunu, Füzyon ) yayımlandı (5 Haziran).

1942- Çamlı ocağında patlama oldu, 63 kişi öldü.

1943- Havza Büyük Amenajman Avan Projesi Ekonomi Bakanlığının onayı ile yürürlüğe girdi (1 Mayıs).

EKİTAŞ, Mahdut Mesuliyetli Ereğli Kömürleri İşletmesi Müessesesi (EKİ) haline dönüştürüldü (23 Ekim).

1947- Kozlu - İncirharmanı Ocağında patlama oldu, 53 kişi öldü (27 Eylül).

1948- Çatalağzı Termik Santralı işletmeye alındı (27 Kasım).

1953- 4/1922 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile EKİ İşletme sınırları belirlendi (3 Aralık).

1954- Kozlu - İncirharmanı Ocağında patlama oldu, 13 kişi öldü (20 Ağustos).

1955- Gelik Ocağında patlama 55 kişi öldü (24 Ocak).

1956- Armutçuk Kömür İşletmesi (AKİ) Müessesesi mahdut mesuliyetli bir müessese haline getirildi (13 Aralık).

1957- 3460 sayılı Kanuna ve Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına bağlı bulunmak koşulu ile Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumunun (TKİ) kuruldu; Etibanka bağlı bulunan Ereğli Kömürleri İşletmesi Müessesesi (EKİ), Armutçuk Kömür İşletmesi Müessesesi (AKİ), Türkiye Kömür Satış ve Tevzi Müessesesi ve Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi (GLİ) Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumuna bağlandı (22 Mayıs).

1958- 4/9925 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile EKİ ye devredilen Havza Sınırları yeniden tanımlandı (5 Şubat).

1960- Kozlu İncirharmanı Ocağında patlama oldu, 25 kişi öldü (14 Mart).

1967- Zonguldak Kömür Havzası Tevsii Projesi ile Amasrada beşinci üretim bölgesi kurulmasına karar verildi (4 Nisan).

Armutçukda patlama oldu, 17 kişi öldü.

1968- Kozluİncirharmanında patlama oldu, 5 kişi öldü (30 Aralık).

6/10692 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile, kömür havzasının kuzey sınırı, İnebolu mendireğinden Ereğli Mendireği arasındaki sahil karasularımıza kadar uzatılarak (Tevsi Sahası) 1958 havza sınırlarına dahil edildi (7 Eylül)

1972- Kozlu-İncirharmanı ve Çaydamarda patlama oldu, toplam 24 kişi öldü (23 Ekim).

1973- Kozluİncirharmanı ocağında patlama oldu, 2 kişi öldü (8 Ağustos).

1974- Kozlu - İncirharmanı ocağında patlama oldu, 3 kişi öldü (15 Eylül).

1983- 96 sayılı KHK ile Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü kuruldu (10 Ekim).

TTK Ana Statüsü Resmi Gazetede yayımlandı (11 Aralık).

Armutçuk Ocağında, gaz ve toz patlaması oldu, 103 kişi öldü (7 Mart).

Kozlu-İhsaniye Ocağında patlama oldu, 10 kişi öldü (11 Nisan).

1986- Teskere-i Samiye yürürlükten kaldırıldı.

1989- TTK Rehabilitasyon ve İşgücü İyileştirme Projeleri başlatıldı.

Teskere-i Samiye yürürlükten kaldırılması ile oluşan hukuksal boşluğu gidermek üzere 89/14248 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Havzası Sınırları yeniden belirlendi (24 Ağustos).

1992- Kozlu Ocaklarında patlama oldu, 263 kişi öldü (3 Mart).

2000- Zonguldak Kömür Havzası Sınırları:

3213 sayılı Maden Kanunu'na Ek madde 1 hükmü, 30.07.1999 gün ve 4424 sayılı yasanın 1 inci maddesi ile eklenir ve sadece Ereğli Kömür Havzasının küçültülmesi sonucunda 'serbest kalan bölgenin' aramalara açılmasını düzenlendi.

Bu yasal düzenlemeden sonra, 14.04.2000 tarih ve 525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile havza sınırları yeniden saptandı.

Havza, 1 ve 2 nolu saha olarak iki bölüme ayrılmıştır. 1nolu saha, karada 2.420 km2, denizde 3.000 km2 olmak üzere 5420 km2 ve 2 numaralı saha sadece karada 1.465 km2 olmak üzere havzanın tümü 6.885 km2 ye düşürülmüştür.

2001- TTK Yönetim Kurulunun Ana Statü düzeltme istemi Kurumun Bağlı Bulunduğu Devlet Bakanlığı'nın 30.10.2000 tarih ve 2980 sayılı yazıları ile Yüksek Planlama Kurulu (YPK) gündemine getirildi. YPK'nın 12.03.2001 tarih ve 2001/T-4 sayılı kararı ile "taşkömürü ve Taşkömürü Havzası'ndaki diğer madenleri işletme ya da işlettirme yetkisi" de TTK'ya verildi.

2003- 1991 yılından sonraki hükümetler döneminde Devlet Bakanlığı ilgili kuruluşu olan TTK, 58. Hükümetin kurulmasından -22 Ocak 2003 tarihinden- sonra tekrar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın bağlı kuruluşu haline getirildi.

2004- 5 Haziran 2004 tarih ve 25483 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 26.5.2004 tarih ve 5177 sayılı 'Maden Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına ılişkin Kanun' hükümleri çerçevesinde TTK'ya özğü yasal düzenlemeler kaldırıldı, Kömür Havzası 'maden kanunu ' kapsamına alındı.

Maden Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına ılişkin Kanun Tasarısının 23. maddesiyle, Maden Kanununun Ek 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirildi.

"Ek Madde 1-

3867 sayılı Ereğli Kömür Havzasındaki Ocakların Devletçe işlettirilmesi Hakkında Kanun ile Devletçe işlettirilmesi kararlaştırılan Ereğli Kömür Havzasındaki madencilik faaliyetleri bu Kanun hükümlerine tabidir.

Ruhsat süresi bu Kanunla getirilen süre sınırlamasına tabi değildir.

Sınırları Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen Ereğli Kömür Havzasındaki taşkömürlerini işletmeye ve hukuku kalmak şartıyla işlettirmeye Türkiye Taşkömürü Kurumu yetkilidir.

Ereğli Kömür Havzasındaki taşkömürü için kamu tarafından yürütülecek faaliyetler bu Kanunun 7 nci maddesinde belirtilen hükümler ile bu Kanunun hak düşürücü ve mali hükümlerine tabi değildir. Teminat ve devlet hakkından muaftır. Ancak taşkömüründen özel idare payı, diğer madenler için yürütülen faaliyetlerden de devlet hakkı ve özel idare payı alınır.

3303 sayılı Taşkömürü Havzasındaki Taşınmaz Malların iktisabına Dair Kanun ile maden işletmeciliğine tanınan haklar, Ereğli Kömür Havzası içerisindeki taşkömürü madenciliği için geçerlidir.

Ereğli Kömür Havzasının imtiyaz alanının Bakanlar Kurulu kararıyla küçültülmesi sonucu serbest kalan alanlar, koordinatları Genel Müdürlükçe belirlenerek bu Kanunun 30 uncu maddesine göre ihale edilir.

2005- İmtiyaz sınırlarımız içinde rodövans usulü işlettirilmesi öngörülen, küçük ölçekli toplam 22 sahanın ihalesi ve 2005 yılı sonuna kadar firmaları ile sözleşme imzalanarak yer teslimi yapıldı. Ayrıca, şubat ve Mart aylarında onaylanan ihale sonuçlarına göre: Alacaağzı-Kandilli HEMA Endüstri A.Ş; Gelik Senklinal Dik Kanadı Sahaları EREN Holding A.ş; Amasra-B HEMA Endüstri A.ş firmalarına 20 yıllığına verildi.

2006- Rodövans karşılığı işletmeye verilen 24 küçük ölçekli sahada çalışmalara devam edilmiştir. 2005 yılında rodövans karşılığı işletmek üzere sözleşme imzalanan büyük ölçekli 3 sahadan Amasra-B sahasının yer teslimi yapılmıştır. Gelik Dik Kanat sahasını işletmeye alan firma sahada işletilebilir rezerv bulunmadığı iddiası ile menfi tespit davası açmıştır.

2008- Başbakanlık Hazine Müsteşarlığının onayı üzerine 04/09/2008 tarihinde Yönetim Kurulunun kararı ile 1500+1500=3000 işçinin alımı çalışmaları başlatılmıştır. Rodövans karşılığı işletmeye verilen küçük 23 büyük ölçekli 2 taşkömürü sahasında çalışmalara devam edilmiştir. 3 kuvars kumu sahası rodövans karşılığı özel sektör işletmeciliğine verilmiştir.

2010- Üretim birimlerinin üretim ve hazırlıklarının takibi ve denetimi için, yeraltı imalat planlarının bilgisayar ortamına aktarılması ile ilgili MABİS (Maden Bilgi Sistemi) çalışmaları çerçevesinde Müesseselerin havalandırma planları ve üretim panoları bilgisayar ortamında 3 boyutlu çizilmiştir. Bu çizimler yine bilgisayar ortamında Mühendis ve Yöneticilerin takibine sunulmuştur. 2010 yılı sonu itibariyle 25 küçük ölçekli, 2 büyük ölçekli olmak üzere 27 taşkömürü sahası, 3 kuvars kumu sahası, 1 boksit sahası olmak üzere toplam 31 saha rodövans yolu ile özel sektör tarafından çalışılmaya devam edilmiştir.

2011- 10/10/2011 tarihinde ihaleye çıkılan Bağlık İnağzı sahasının ihalesini Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. firması kazanmıştır. Bağlık İnağzı sahasında 04/11/2011 tarihinde sözleşme imzalanmış ve firmaya 18/11/2011 tarihinde yer teslimi yapılmıştır.

2012- Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesi Gelik İşletmesinin 1 no.lu fayın güneyinde kalan dik damarlar için 13/06/2012 tarihinde ihaleye çıkılmış ihaleyi Demir Madencilik firması kazanmış olup firma ile 23/07/2012 tarihinde sözleşme imzalanmıştır.

2015- 24/01/2005 tarihinde yapılan ihale sonucu sahayı 20 yıl süre ile alan Hema Endüstri A.Ş. sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmediği için sözleşmenin ilgili hükümleri sonucu, Kurumumuz Yönetim Kurulunun 04/12/2015 tarih ve 407 sayılı kararı ile sözleşme tek taraflı olarak fesh edilmiştir. Maden İşleri Genel Müdürlüğünce, Genel Müdürlüğümüz uhdesinde bulunan Sicil:72582 ve ER:1155435 sayılı sahamızın IV. Grup İşletme Ruhsatı ile Taşkömürü İşletme İzni, Kuvars Kumu ve Boksit İşletme İzni süresi 07/02/2015 tarihinden 07/02/2045 tarihine kadar geçerli olmak üzere 30 yıl süreli uzatılmıştır.

‘Seni burada öldürürüm, sülalen gelse alamaz’