M.Ö. 7. Yüzyıl başlarında Frig kültür etkisi altında, bir kaya mezarından çok açık hava kutsal tapınım alanı olarak yapılan, yıllarca atıl durumda kaldıktan sonra çevre düzenlemesi yapılan ancak daha sonra kontrol edilmediği için metruk bir yapı haline gelen Kaya Mezarları tarihle yeniden buluşuyor. Kastamonu'daki en eski taş yapı olarak bilinen Kaya Mezarı'nın sağ bölümü M.Ö. 7. yüzyılda, sol bölüm ise M.S. 1. yüzyıl içerisinde Romalılar döneminde yapıldı. Kaya Mezarları tabi bir kaya bloku üzerinde, tabandan 8 metre yükseklikte oyularak inşa edildi. Ölümün soğukluğunu kendisini ziyarete gelenlerin bütün iliklerine kadar işleyen mezarda üç giriş ile üç mezar odası bulunmaktadır. Mezar odaları içinde yanlarda ölü sedirleri mevcuttur. Ön cephedeki alınlığın ortasında bir insan ile yanlarında birer kanatlı arslan kabartma olarak işlenmiştir. Mezarın üç ayrı girişi, içerisinde ise üç ayrı mezar odası bulunuyor. Alanda üçü anıtsal olmak üzere toplam 8 adet kaya mezarı bulunuyor. Anıtsal mezarların ikisi içerisindeki mezar odalarında ikişer adet ölü sediri yer alıyor. Alana ismini veren Evkaya Mezarı, sütunlu ön cephesi ve alınlığındaki "Potnea Theron" - "Hayvanlar Hakimesi Tanrıça" betimlemesi ile oldukça ilgi çekiyor. "Kaya mezarlarını turizme kazandırmak açısından biz bir proje gerçekleştirdik" Kastamonu'nun geçmişinin Orta Tunç Dönemi'ne dayandığı ve günümüze kadar birçok kültüre ev sahipliği yaptığını belirten Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet İshak, " Kaya mezarları Paflagonyalılar zamanında günümüze kadar gelmektedir. Milattan önce 7 binli yıllara dayanmaktadır. Bu kaya mezarları doğal etkenler ve insan etkenleriyle oluşmuş. Biz bunu tekrar turizme kazandırmak amacıyla bir proje gerçekleştiriyoruz. Bu proje ile birlikte kaya mezarların restorasyonu birinci aşama, ikinci aşama, çevre düzenlemesi ve üçüncüsü aşaması da güvenlik açısından bir proje bu şekilde insanlarımızın bir uğrak noktası olacaktır" dedi. "Kastamonu'da 120'ye yakın kaya mezarı bulunmaktadır" İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet İshak, 2019 yılı içerisinde projeyi gerçekleştirmek istediklerini ifade ederek, "Kastamonu'da 120'ye yakın kaya mezarı bulunmaktadır. Ama en dikkat çekici kaya mezarlar Saraçlar Mahallesinde bulunan kaya mezarımızdır. Biz bunu kültür bakanlığı içerisinde gerçekleştirmeliyiz. Bakanlığımızın yine bünyesinde arkeologlarımız, kurullarımız bulunmaktadır. Tabi bunlar proje hazırladıktan sonra anıtlar kuruluna gidiyor. Anıtlar kurulu bunu onaylıyor bir ekip tarafından daha sonra bakanlığın ihalesiyle de süreç başlıyor. Bütün bu aşamalardan geçiyor. Ama bütün bu teknik bilgiler bakanlığımızın bünyesinde bulunmaktadır. İhale başlatıldığı andan itibaren yapılmaya başlanacak. 2019 yılı içerisinde gerçekleştirmeyi düşünüyoruz" şeklinde konuştu.