Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Geomatik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu ve Çukurova Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü Arş. Gör. Dr. Ali İhsan Şekertekin, tarım alanlarında kaçak elektrik kullanımının uydu görüntüleriyle tespit edilebilmesini sağlayan bir çalışma gerçekleştirdi. Tarlalarda açılan kuyulardan elektrikli pompalar vasıtasıyla sulama yapmanın yaygın bir sulama şekli olduğunu ifade eden Hakan Kutoğlu, bu uygulamada ise elektrik hatlarından kaçak elektrik kullanımının da yaygın olması sebebiyle trafolardan yoğun elektrik çıkışına rağmen, kaçak kullanımın ise faturalandırılamadığına dikkat çekti. Ortaya konulan çalışmada ise yılın değişik zamanlarında alınan uydu görüntüleri, görüntü işleme teknikleri kullanılarak değerlendirilip, farklı zamanlara ait görüntülerdeki renk ayrışmaları sulanan alanlar ile sulanmayan alanların tespitine olanak tanıyor. Bu veri trafolarda elektrik kullanımı verisiyle birlikte değerlendirildiğinde potansiyel kaçak elektrik kullanılan alanları nokta atışı olarak tespit etmek mümkün olabiliyor. "Kaçak kullanımı nokta atışı ile tespit mümkün" Gazetecilere açıklamada bulunan Kutoğlu, ortaya çıkartılan çalışma ile kaçak elektrik kullanılan arazilerin koordinatlar yardımı ile tespitinin mümkün olduğuna vurgu yaptı. Kutoğlu, Bilindiği üzere ülkemizde enerji dağıtım şirketlerinin en önemli problemlerinden bir tanesi kayıp kaçak elektrik konusudur. Bu kayıp kaçak elektrik konusu nedeniyle enerji dağıtım şirketleri büyük ekonomik kayba uğruyor. Dolayısıyla bunun faturası tüm topluma çıkmış oluyor. Bu kayıp kaçakta da en önemli payı tutan durumlardan bir tanesi de bazı bölgelerimizdeki tarımsal alanlarda kaçak elektrik kullanımları. Elektrik parası ödemeyen bazı tarımla uğraşan kişiler kamyonların üzerine kaçak trafolar koyarak gezdiriyorlar ve elektrik hatlarından bu trafolar aracılığıyla elektrik çekip tarlalarını sulama yoluna gidiyorlar. Dolayısıyla enerji dağıtım şirketleri için bunlarla mücadele çok önemli bir konuyu oluşturuyor. Bu anlamda da biz Çukurova Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü'nden Dr. Ali İhsan Şekertekin ile bir çalışma geliştirebilir miyiz acaba dedik. Potansiyel alanların yakalanıp ortaya konulabilmesi amacıyla uydu görüntülerinden yer duvarının 800 kilometre yukarısına konumlandırılmış görüntüleme uyduları var" diye konuştu. "Çok geniş alanlar hızlı bir şekilde tespit edilebiliyor" Uydulardan elde edilen veriler doğrultusunda su içeriği yüksek bölgelerin tespit edilebileceğini ifade eden Kutoğlu, sulanan arazideki kullanılan elektrik ile faturalandırılan elektrik arasındaki fark doğrultusunda kaçak kullanımın tespit edilebildiğini ifade etti. Kaçak elektrik kullanımı potansiyeli olabilecek çok geniş alanların hızlı bir şekilde tespit edilebildiğine vurgu yapan Kutoğlu, sözlerini şöyle tamamladı: "Bu uydular renk skalasının değişik bantlarında görüntüler alabiliyorlar. Yakın kızılötesi bantlarda görüntüler alabiliyorlar. Avrupa Uzay Ajansı'nın centrel isimli uydusunun verilerine kullanarak bir çalışma gerçekleştirdik. Bu çalışmanın esası zemindeki bitkilerinin gelişimi ve su içeriklerinin izlenmesine bağlı olarak sulanmış alanların tespitine dayalı. Burada kaçak elektriği nasıl gözlemleyebilirsiniz? Şüphelendiğiniz alanları uydu görüntülerini kullanarak su içeriği yüksek bölgeleri tespit edebiliyorsunuz. Dolayısıyla bunları enerji dağıtım şirketlerimizin trafolarındaki yoğun elektrik kullanımı ve faturalandırılmış bedel ile karşılaştırdığımız zaman eğer yoğun elektrik kullanımı ve faturalama bedeli birbiri arasında büyük açıklar varsa bir de uydu görüntüsünde aynı bölgede sulanmış alan çıkıyorsa o zaman burası potansiyel olarak kaçak elektrik kullanımıyla sulama yapılan aday alan olmaya düşünülebilir ve yerinde gidip tespit yapıp gerçekten de burada açılmış bir kuyudan veya başka şekilde pompalar kullanarak kaçak elektrik yapılıp yapılmadığını doğrudan nokta atışı yaparak tespit etmek mümkün olabiliyor. Bu uyduların görüntüleri istasyonlardan alınıp bir takım yazılımlar yardımıyla görüntü işlemeye tabi tutuyoruz. Bunları geometrik düzeltmeye, radyometrik düzeltme adını verdiğimiz düzeltmeler yoluyla amacımıza uygun bir şekilde değerlendiriyoruz. Bunun sonucunda da birbirinden su içeriği farklı olan alanları farklı renk tonlarıyla gösterebiliyoruz. Su içeriği farklı olan arsalar farklı renkle gözüküyor. Örneğin siyah ve kahverengi olan alanlar su içeriği düşük veya sulanmamış alanlar olarak gözükebilir. Dolasıyla burada kaçak elektrik ile sulama potansiyeli düşük olacaktır. Ama mavi renge doğru gidildikçe su içeriğinin daha fazla olduğu karşımıza çıkıyor. Dolayısıyla bunlar sulanan alanlar, buradaki trafolarımızda eğer elektrik kullanımı ile faturalar arasında büyük bir dengesizlik varsa yoğun kullanımdan kaynaklı olabilir. Bunların koordinatları belli olduğu için denetim görevlileri gidip kaçak elektrik kullanım yapılan tarım alanlarını tespit etmeleri mümkün. Bu şekilde çok geniş alanları çok hızlı bir şekilde incelemek ve gözden geçirmek mümkün. Enerji dağıtım şirketlerimiz de bu yönde çalışma içerisinde olurlarsa kayıp kaçak bedellerinin daha düşük meblağlara indirilmesi mümkün olur. Bu da toplumumuz üzerindeki elektrik faturasının yükünün daha az olmasına neden olur diye düşünüyoruz. Bu çalışmayı gerçekleştirirken amacımız buydu."