Filyos&8217;ta sürpriz çelişki

Filyos Beldesi&[#]8217;nde bulunan MÖ 6-7. yüzyılda kurulan antik Tieion Kenti´nin uzantılarının ulaştığı tahmin edilen ve binlerce dönüm kullanılabilir yatırıma uygun arazisine sanayi tesisleri kurulması hedeflenen Filyos Vadisi´nde, tarihi değerlerin tahrip edilmesi endişesi yaşanıyor. Filyos Vadisi, liman, organize sanayi bölgeleri, barajlar ve enerji santralleri gibi devlet tarafından önerilenlerin yanı sıra çok sayıda müteşebbisin geliştirdiği projelerle yatırımcıların cazibe merkezleri arasında yer alıyor. Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansına başvuran yerli ve yabancı çok sayıdaki şirket arasından yeterliliklerinin ve yatırım konularının değerlendirilmesinin ardından seçileceklere arazi tahsislerinin yapılması bekleniyor. Güneydoğu Anadolu Projesi´nden sonra Türkiye´nin gerçekleştirebileceği en büyük yatırımlar arasında gösterilen Filyos Projesi doğrultusunda, enerji santralları, liman, tersane ve demir çelik fabrikası gibi tesislerin kurulmasına yönelik hazırlanan projelerin hayata geçirilmesiyle de binlerce kişiye istihdam sağlanması amaçlanıyor. Zonguldak Valiliği İl Özel İdare Müdürlüğü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı desteğiyle 2006´da başlayan arkeolojik kazıların ve Trakya Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Sümer Atasoy, mevcut antik kente uzak bir bölgede yer almasına karşın Tieion´un izlerinin vadiye kadar uzanabileceği ön görüsüyle tarihi yapıların zarar görme endişesi yaşıyor. Atasoy, yaptığı açıklamada, bölgenin, Karadeniz kıyı kesiminde modern yerleşmenin altında kalmayıp günümüze kadar ulaşmayı başarmış tek antik kent olma özelliğini taşıdığını söyledi. ´´ARAŞTIRMA YAPILMAMIŞ´´ Filyos Vadi bölgesinde yatırımlar kapsamında öncelikle bir limanın inşasının planlandığını anlatan Atasoy, şöyle konuştu: ´´Liman tamamlandıktan sonra yollar gündeme gelecek. Çünkü, buraya gemiler yanaşacağından limana ulaşılması için yollar inşa edilecek. Bunların geçeceği yerlerin tarihi bölge olup olmadığına yönelik yapılmış araştırma yok. O bölgede arkeolojik kazı yapılmadı. Filyos Vadisi´nin araştırılması lazım. Filyos Çayı´nın iki yanında antik yerleşme yerleri olduğunu tahmin ediyoruz. Çünkü, antik limana gelen teknelerdeki ürünlerin iç bölgelere taşınması Filyos Çayı vasıtasıyla oluyor. Oradaki tarihi iskelelerin birini ve depoları bulduk. Depoların yanında Bizans ve Roma dönemlerine ait kilise kalıntıları var. Buralarda hiç araştırma yapılmamış. Çevrede dolaştığımızda taş döşeli Roma yolları, köprü ve su kemerleri de tespit ettik. Buradan yol geçtiği ve tesisler kurulduğunda eserler tahrip edilecektir.´´ MISIR VE ÜZÜM YETİŞTİRİLMİŞ Öncelikle vadi çevresindeki tarihi değerlerin araştırılarak yol ve sanayi tesis inşalarının planlanması gerektiğine dikkati çeken Atasoy, şöyle devam etti: ´´Filyos Vadisi´ne yapılacak her türlü tesisin altında tarihi kalıntı çıkma riski yüksektir. Buradaki çayın iki kenarında yerleşme var. Bölgede mısır ve üzüm yetiştirilmiş, üzüm kurulan tesislerle de şaraba dönüştürülmüş. Çeşitli kaynaklardan bunları biliyoruz. Buradaki tesis ve depoların tahrip edilmeden araştırılması lazım. Ekonomik girdi var düşüncesiyle kültür varlıklarına zarar verilmemelidir. Filyos, verdiğimiz konferanslarla dünyanın dikkati çeken antik kent konumundadır. Bilim insanları buradan çıkacak sonuçları merakla beklemektedir.´´ FİLYOS ANTİK KENTİ Zonguldak´ın kuzeydoğusunda sahil kenti Filyos´taki antik kent, Tios adlı bir rahibin öderliğindeki Miletos kolonisi tarafından kurulmuş. Tarih boyunca Herakleia Pontika (Ereğli) ve Amastris´in (Amasra) gölgesinde kalan kent, MÖ 70´inci yılına kadar bölgede bulunan çeşitli krallıklara bağlı varlığını sürdürmüş. Romalılar tarafından yıkılıp, yağma edilen kent, daha sonra yeniden inşa edilerek Roma eyaletlerine bağlı ticaret ve balıkçı bölgesi olarak varlığına devam etmiş. Bölge, sonraki dönemlerde balıkçı kasabasına dönüşmüş. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı araştırmacılar ve seyyahlar tarafından araştırmalar yapılan antik kentte, 2006´dan itibaren başlayan kazı çalışmalarının Karadeniz ve Küçük Asya tarihiyle arkeolojisine ışık tutması planlanıyor.

‘Seni burada öldürürüm, sülalen gelse alamaz’