Türk mevzuatına göre, bir yabancının bir Türk vatandaşı ile evlenmesi doğrudan Türk vatandaşlığına geçiş sağlamaz. Bu, 4866 sayılı Kanun'la hukukumuza girmiş ve bugüne dek geçerliliğini koruyan bir prensiptir.
Bir yabancının Türk vatandaşı ile evliliği, Türk vatandaşlığı alma konusunda doğrudan bir hak oluşturmamakta, ancak belirli şartların yerine getirilmesi ve İçişleri Bakanlığı'nın kararı ile mümkün olabilmektedir. İçişleri Bakanlığı'nın yaptığı değerlendirme sonucunda, Türk vatandaşlığı kazanma şartlarını taşıdığı anlaşılan kişilere vatandaşlık verilebilmektedir.
Evlenme ile Vatandaşlık Elde Etme Şartları
Türk Vatandaşlık Kanunu'nun (TVK) 16. maddesi, evlilik aracılığıyla vatandaşlık kazanılmasını düzenlemektedir. Bu madde, bir Türk vatandaşı ile yapılan evliliğin otomatik olarak Türk vatandaşlığı kazandırmadığını belirtir. Ancak, en az üç yıl süreyle devam eden ve halen sürmekte olan bir evlilik durumunda yabancı uyruklu eşler, Türk vatandaşlığını kazanmak için başvurabilirler. Bu başvuruların değerlendirilmesinde; aile birliğinin sürdürülmesi, evlilik birliğine aykırı davranışlardan kaçınma ve millî güvenlik veya kamu düzenine tehdit oluşturacak durumların bulunmaması şartları aranmaktadır.
● En Az Üç Yıldır Devam Eden Geçerli Bir Evlilik
TVK'nın 16. maddesi, vatandaşlık başvurusu için bir Türk vatandaşıyla en az üç yıldır evli olma ve bu evliliğin başvuru anında devam ediyor olmasını şart koşar. Evliliğin geçerliliği, Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu'nun ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirilir. Türkiye'de gerçekleşen evliliklerin, yetkili Türk mercileri nezdinde ve Medeni Kanun'un ilgili şartlarına uygun olarak yapılması gerekmektedir. Ayrıca, yabancı eşin evliliğin en az üç yıldır sürdüğünü ve Türk hukukuna uygun olduğunu kanıtlaması gerekir.
● Aile Birliği İçinde Yaşama
TVK'nın 16. maddesi, Türk vatandaşlığını evlenme yoluyla kazanma şartlarından birinin de aile birliği içinde yaşamak olduğunu belirtir. Bu şart, eşlerin fiili olarak bir arada yaşamasını ifade eder, ancak bazı istisnai durumlar bu kuralın dışında tutulabilir. Aile birliği içinde yaşamanın değerlendirilmesi, ilgili emniyet müdürlüğü ve vatandaşlık başvuru inceleme komisyonu tarafından yapılır.
● Yabancı Eşin Evlilik Birliği ile Bağdaşmayacak Bir Faaliyette Bulunmaması
Evlilik aracılığıyla Türk vatandaşlığı kazanacak bireyin, evlilik birliğine zarar verecek faaliyetlerde bulunmamış olması gerekmektedir. İl emniyet müdürlüğü, bu tür faaliyetlerin varlığını araştıracaktır.
● Yabancı Eşin Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Edecek Bir Hâli Bulunmaması
Millî güvenlik veya kamu düzenini tehdit edecek kişilerin, evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmaları mümkün değildir. Bu kapsamda casuslar, istihbarat örgütü üyeleri veya terör örgütü ile ilişkili kişiler bu haktan yararlanamazlar.
Evlenme Yoluyla Vatandaşlık Kazanma Süreci
Başvuru Süreci
TVK'nın 37. maddesine göre, evlenme yoluyla Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancılar, ikametgâhlarının bulunduğu yerin valiliğine veya yurt dışında ise Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerine başvuruda bulunabilirler. Başvuru süreci, Türk Vatandaşlığı Kanunu Uygulama Yönetmeliği'nin (TVKUY) 26. maddesi gereğince belirlenen belgelerle desteklenmelidir. Bu belgeler arasında, başvuru formu, nüfus kayıt örneği, pasaport, varsa vatansızlık belgesi, doğum belgesi, ikamet tezkeresi, suç kaydı belgesi, doğum tarihi tamamlama belgesi ve vatandaşlık işlemleri hizmet bedelinin yatırıldığını gösteren makbuz bulunmaktadır. Bu belgelerle düzenlenen dosya, soruşturma süreci için il emniyet müdürlüğüne iletilir.
Soruşturma ve Mülakat Süreci
TVKUY'nin 29. maddesi gereğince, başvuru sahipleri ve eşleri ayrı ayrı ve birlikte mülakata tabi tutulurlar. Bu mülakat sırasında, eşlerin evlilikle ilgili temel bilgileri, mesken durumları, sorumluluk paylaşımı, dil bilgisi ve geçmiş ilişkileri gibi konularda sorular sorulur.
Karar ve İtiraz
Başvuru ve inceleme aşamasında hazırlanan dosyalar, İçişleri Bakanlığı'na gönderilir ve burada karar verilir. Bakanlık, olumlu bulduğu başvurular için Türk vatandaşlığına kabul kararı verir ve bu karar nüfus müdürlüğüne iletilir. Nüfus müdürlüğü, kararı uygular ve ilgililere bildirir. Red kararına karşı yargı yolu açıktır.
