Çocuklarımız sahip olduğumuz en değerli varlıklarımız. Onların sağlığı ebeveynlerinin mutluluğudur. Sağlıklı toplumlar sağlıklı bireylerden oluşur ve toplum sağlığı çocuklarımızın sağlıklı bireyler olarak yetiştirilmesinden geçer. Ama günümüzde toplum sağlığını tehdit eden pek çok unsur bulunmaktadır.Bunların başında ise sosyo-kültürel etmenler ile sağlık politikaları sayılabilir. Ülkemiz çok göç alan bir ülke konumunda olup bu göçlerle birlikte birçok hastalık veya hastalık etkeni de transfer oluyor. Halk sağlığını tehdit edercesine özellikle çocuklarımızı risk altına almış oluyor. Konu yine hijyen şartlarına uymaya ve özellikle çocukluk çağı aşılarına geliyor. Ebeveynler olarak bu konuda gerekli hassasiyetleri göstermeli ve geleceğimiz olan çocuklarımızı koruma anlamında üzerimize düşenleri yapmalıyız.Bu yazımızda kısaca en sık karşılaşılan çocukluk dönemi hastalıkları, kazandırılması gerekli alışkanlıkları ve önlemleri üzerine değineceğiz. Bu konudaki destekleri için Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı sayın Dr. Mesude Gürer MEKİK'e çok teşekkür eder keyifli okumalar dileriz...Ecz.Esra GEYİKLİ: Çocuklarda sık görülen hastalıklar nelerdir?Dr. Mesude Gürer MEKİK: Çocuklarda en sık gördüğümüz hastalıklar özellikle kış aylarında olmak üzere üst solunum yolu enfeksiyonları dediğimiz nezle grip otit sinüzit gibi hastalıklardır. Bunlarında çoğunluğu viraldir.Özellikle kreşe başlayan 3-6 yaş aralığındaki çocuklarda sık görülür. İnsandan insana solunum yolu ile geçer bu nedenle çocuklarımızı kapalı kalabalık alanlardan yani avm lerden uzak tutmalıyız. Özellikle yaz aylarında olmak üzere ishal ve idrar yolu enfeksiyonları da çocuklarda sık görülen hastalıklardandır. İshalden korunmak içinde el temizliği başta olmak üzere temizlik kurallarına uymak önemlidir.Ecz.Esra GEYİKLİ: Havale nedir,nasıl anlaşılır, kaç yaşına kadar geçirilir, yüksek ateş ve havale sırasında yapılması gerekenler?Dr.Mesude Gürer MEKİK: Havale beyin hücrelerinin normal dışı bir aktivite göstermesi sonucu ortaya çıkan vücuttaki istemsiz kasılmalara tıp dilinde konvülsiyon halk dilinde nöbet yada havale diyoruz. Bu durum ateşin yükselmesi ile olmuşsa ateşli ateş olmadan olmuş ise ateşsiz havale diyoruz. Genellikle 3 ay ile 6 yaş arası çocuklarda görülür. Çocukta bilinç kaybı, istemsiz kasılmalar olup bikaç dakika sürüp sonra kendiliğnden durur ve çocuk havale sonrası birsüre uyuyabilir.Havale anında zor olsada anneler için en önemlisi panik yapmadan sakince çocuğun beden özellikle başının güvenliğini sağlamaktır .bunun için çocuğun başına yastık havlu çarşaf yakında el altında yumuşak ne varsa konulması ila başı korunmalıdır .çevrede çocuğun istemsiz hareketi ile çarpıp çocuğa zarar verecek şeyler uzaklaştırılabilinir,çocuğun kusup nefes borusunu tıkamasını önlemek için hafif yan çevirilip yine hava yolunu açmak için çenesi öne çekilebilinir. Çocuğun ağzına herhangi bir şey sokulmaz, uyandırmak için sallanmaz sakince havalenin geçmesi beklenip hastaneye götürülmelidir. Eğer ilk havalesi değil ve tedavisi başlanmış ise rektal diazemi durmayan havalede uygulanır .Yüksek ateşte de telaşlanmadan dolayısı ile çocuğu korkutmadan çocuğun üzerinde sadece atleti kalacak şekilde soyulur, boynuna koltuk altına diz arkası kasık bölgesine ılık su ıslak bez ile uygulanıp ateş düşürücü ilacı verip ateş düşene kadar giydirilmez. 4 ya da 6 saat aralar ile ateş ölçülerek ateş düşürücü ilaca ve ıslak bez uygulamasına devam edilir. Ecz.Esra GEYİKLİ: Tuvalet alışkanlığı ne zaman kazandırılmalı?Dr.Mesude Gürer MEKİK: Tuvalet alışkanlığı 2-3 yaş aralığında başlanır. Çocuk zorlanmadan sabırla ve kararlılıkla olmalı, klozet aparatı ya da lazımlık kullanıla bilinir. Çocuğun oturduğunda ayağı yere değmeli çömelme pozisyonunda olmalı, lazımlık tuvalette kullanılmalı, çocuk tuvalette 10 15 dakika oyalanmalıdır. Çocuğa kim bakıyorsa o kişi gün içinde çocuğun kaka yaptığı saati tahmin eder her gün aynı saatlerde tuvalete götürüp oyalanmalıdır Ecz.Esra GEYİKLİ: Yaz aylarında artan ishal vakalarında yapılması gerekenler?Dr.Mesude Gürer MEKİK: Her zaman olduğu gibi temizlik kurallarına uymak özellikle el temizliği önemlidir. Ayrıca içme sularının temizliği sağlanmalı, çiğ yediğimiz yiyeceklerin yıkanması gerekir. Yaz aylarında gidilen denizin temizliği önemlidir, havuzların rutin bakımı ve denetlenmesi yapılmalıdır. Sahillerin temizliği bakımı yapılarak, denetlenip gerekli önlemler alınarak ishal vakalarının artışı önlenir. Ecz.Esra GEYİKLİ: Alerjik hastalıkların belirtileri ve korunma yöntemleri nelerdir?Dr.Mesude Gürer MEKİK: Alerjik hastalıklar,genetik yatkınlığı olan yani atopik bireylerde alerjen dediğimiz maddelerin uyarması sonucu oluşan yanıttır. Alerji belirtileri etkilenen doku ve orga göre değişir. Örneğin burun etkileniyorsa rinit bulguları yani burunda kaşıntı akıntı kızarıklık, ya da göz etkileniyorsa konjonktivit yani gözde kızarıklık sulanma kaşıntı ya da solunum yolu etkileniyorsa uzun süren sık tekrarlayan öksürük hırıltı nefes darlığı olur. Cilt etkileniyorsa ürtiker ya da egzama belirtileri kaşıntı kızarıklık olur. Korunmak içinde doğru tanı ve uygun tedaviyi uygulayıp, mümkün olduğunca tespit edilen alerjenden uzaklaşabilmek gerekir. Ecz.Esra GEYİKLİ: Az görülen hastalıkların tekrar sık görülür olmasını neye bağlıyorsunuz?Dr.Mesude Gürer MEKİK: Aşı ile önlenebilinen çocukluk hastalıklarının tekrar arttığını görmek maalesef .çok üzücü. Bunda ailelerin sosyal medya üzerinden yanlış bilgilenmesi ve aşı gibi ciddi ve etkin bir uygulamanın aile isteğine bırakılmasının sonucu olduğunu düşünüyorum. Eskiden olduğu gibi aşı uygulaması aile tercihine bırakılmadan zorunlu olmalı çünkü bu toplum sağlığı için gereklidir, bireysel olamaz ve Göçmenlerinde denetlenip aşılanmaları sağlanmalıdır. Ecz.Esra GEYİKLİ: Çocuklarda obezite çağın hastalığı, bununla ilgili öneriniz?Dr.Mesude Gürer MEKİK: Benim önerim; hepimizin bildiği gibi obezite sebebi geleneksel anne yemeklerimizin yerine geçen hazır gıda, GDO'lu gıdalardan uzaklaşıp tekrar Akdeniz mutfağına yani geleneksel anne yemeklerine dönmek, çocuklarımızı oyun parklarına açık alanlara yöneltmek, avm'lerden uzaklaştırmak, cep telefonu ve bilgisayar esaretinden kurtarıp spora yöneltmek olacak.Ecz.Esra GEYİKLİ: Sık enfeksiyon geçiren çocukta yaklaşım ne olmalı?Dr.Mesude Gürer MEKİK: Öncelikle sık enfeksiyonun nedeni araştırılıp bulunan sonuca göre yol almalı. Yani altta yatan bir bağışıklık sistemi ile ilgili bir eksiklik mi var yoksa çevresel faktörler mi etken araştırılıp ona göre bir çözüm bulunabilinir.Ecz.Esra GEYİKLİ: Çocuklarda hep öksürüğün baskılanmaması söylenir ama anne ve babalar hemen kesmek için uğraşır neler yapmak gerekir?Dr.Mesude Gürer MEKİK: Evet, öksürük vücudumuzun bir savunma mekanizmasıdır ve baskılanmamalıdır ancak çocuğun yaşam kalitesini düşürmeyecek şekilde yaklaşılmalıdır. Bunun içinbol su içirilmeli balgamı atabilmesi için başı yukarıda yatırılmalı gece öksürüğü çocuğu uyandırmasın rahat uyusun diye odası sık havalandırılmalı rutubetten korunmalı, balgamı yumuşatmak çıkarmasını kolaylaştırmak içinde balgam sökücüler kullanılabilinir.