4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu'na göre, uluslararası yatırımcılara yerel yatırımcılarla eşit hak ve sorumluluklar sağlanmaktadır. Bu kanun çerçevesinde, uluslararası yatırımcılar, Türk Ticaret Kanunu'nda tanımlanan şirket türlerinin her birini kurabilirler. Ayrıca Türkiye’de yabancı şirketlerin şube açması da mümkündür. Şirket kurulum süreci, şirketin hukuki yapısına ve türüne bağlı olarak farklı prosedürleri içerebilir.
Yabancılar İçin Şirket Kurma Prosedürü
● Yabancılar için Türkiye’de şirket kurulum süresi, şirketin türüne, esas sözleşmesinin hazırlanmasına, noter ve tescil işlemlerine ve gerektiğinde bakanlık izinlerine bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 2-7 gün arasındadır.
● Yabancı gerçek veya tüzel kişiler, şirket türüne ilişkin kısıtlamalar olmaksızın, çeşitli ölçekte yatırımlar yapabilirler.
● Yabancı yatırımcıların, faaliyetlerine en uygun şirket türünü seçmeleri ve şirketin kuruluş işlemleri ile faaliyetine dair esas sözleşmelerini hazırlamaları önemlidir.
● Yabancı bir kişinin Türkiye'de şirket kurabilmesi için, interaktif vergi dairesi aracılığıyla kişisel bilgilerini girerek kısa sürede yabancı vergi numarası alması yeterlidir.
● Yabancıların Türkiye'de şirket kurulumu sırasında, MERSİS sistemi üzerinden, çalışma veya oturma izni sahibi olmaları gerekmektedir.
● Bakanlık, yapılan değerlendirme sonucunda yabancılara çalışma izni verdiğinde, ilgili belediyelere başvurarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınması zorunludur.
● Yabancı şahısların Türkiye’de şirket kurabilmeleri için gereken temel belgeler; noter onaylı pasaport tercümesi ve vergi numarasıdır.
● Ön hazırlıklar tamamlandıktan sonra, MERSİS üzerinden sistem kaydı oluşturulabilir ve yabancı kişinin şirket içindeki rolüne herhangi bir engel bulunmamaktadır.
● Geçici koruma altındaki yabancılar, vergi numarası aldıktan ve şirketin kuruluş işlemlerini tamamladıktan sonra, ticaret sicil gazetesi ve diğer gerekli belgeleri ile birlikte çalışma izni almak üzere başvuruda bulunmalıdır.
Yabancıların Türkiye’de Şirket Kurma Şartları
Yabancı gerçek ve tüzel kişilerin Türkiye'de şirket kurması, yerli yatırımcılar için geçerli olan kurallara tabidir. Şirketin adı, faaliyet alanı, merkezi, yöneticileri, sermayesi ve payları, mevzuata uygun olarak belirlenmeli ve bir ana sözleşme hazırlanmalıdır. Ana sözleşme, ortaklar veya onların noter onaylı vekilleri tarafından imzalanır. Yurtdışında düzenlenen belgelerin apostil şerhi alınarak konsolosluk veya noterlerce onaylanması gerekir. Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne yapılan başvuru sonrasında şirket tescil edilir ve tüzel kişilik kazanır.
Yabancıların Şirket Kurması Çalışma İzni
6735 sayılı Uluslararası İş Gücü Kanunu kapsamında, yabancıların şirket kurmak için çalışma izni prosedürleri güncellenmiştir. Anonim şirket yönetim kurulu üyeleri ve limited şirketlerin diğer yabancı ortakları için, Türkiye'de ikamet etmeme durumunda çalışma izni alma zorunluluğu kaldırılmıştır. Yabancı sermayeli şirket sahipleri ve ortakları için, 4875 sayılı Kanun uygulanmakta ve diğer yabancılar 6735 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklere tabidir. Çalışma izni başvuruları, Türkiye'de ikamet edenler için yurt içinden, diğer durumlar için ise yurt dışından yapılabilmektedir.
Yabancıların Limited Şirket Kurması
Limited şirketler, belirli bir sermayeye ve paylara bölünmüş yapısıyla, yalnızca mal varlığı ile borçlardan sorumlu sermaye şirketleridir. Tek ortaklı yapılabileceği gibi, ortak sayısı 50'yi geçemez. Ortaklar, yalnızca taahhüt ettikleri sermaye miktarını ödemekle sorumludurlar. Müdürlerin Türk vatandaşı veya Türkiye’de ikamet etme zorunluluğu bulunmamaktadır. 6735 sayılı Kanun ile anonim şirket yönetim kurulu üyeleri ve limited şirketlerin şirket yetkilisi olmayan diğer yabancı ortakları için çalışma izni alma zorunluluğu kaldırılmıştır.
Yabancıların Şahıs Şirketi Kurması
Bağımsız çalışma izni, Türkiye'de beş yıl kesintisiz ikamet eden yabancılara verilebilir. Bu izin, yabancı gerçek kişilerin şahıs şirketi kurmasına imkan tanır. Yabancılar, çalışma izni olmadan doğrudan şahıs işletmesi kuramazlar ve 5 yıllık ikamet şartını yerine getirmeleri gerekmektedir. Bağımsız çalışma izni alındıktan sonra, yabancı kişiler Türk vatandaşlığına başvurabilirler.
Rus Vatandaşı Türkiye’de Şirket Kurabilir mi?
Rusya-Ukrayna savaşı sonrası, Rus vatandaşlarının Türkiye'de şirket kurma talepleri artmıştır. 4875 sayılı Kanun’un eşitlik ilkesi gereği, Rus vatandaşları da Türk vatandaşlarının kurabileceği her türlü şirketi kurabilirler. Yabancılar için şirket kurma sınırlamaları kaldırılmış olup, şirket kuruluş işlemleri ve özellikleri konusunda aynı prosedürler uygulanmaktadır.
Yabancıların Türkiye’de Şirket Kurması İçin Gerekli Belgeler
Yabancı gerçek kişiler için noter onaylı pasaport tercümesi, yabancı tüzel kişiler için ise apostil şerhli belgeler ve temsil yetkisi belirten evraklar gereklidir. Vergi numarası edinilmesi ve ticaret odasına kayıt işlemleri, şirket kuruluş sürecinin önemli adımları arasındadır. Yurtdışından ve Ticaret Sicili için gerekli olan belgeler, kuruluş işlemlerini tamamlamak için detaylı bir şekilde hazırlanmalı ve sunulmalıdır.
