Türkiye'de her birey için bir nüfus kaydı bulunmakta ve bu bilgiler aile kütüklerinde saklanmaktadır. Nüfus davalarının özel bir türü olan isim değiştirme davası ise uygulamada en sık rastlanan nüfus davalarından biridir. Bu bakımdan makalemizde Yargıtay içtihatlarına da yer vermeyi uygun gördük.
Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası Nedir?
Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası, bireylerin Nüfus Müdürlükleri tarafından tutulan nüfus sicil kayıtlarındaki yanlışlıkların düzeltilmesi ya da iptal edilmesi talebiyle açtıkları davalardır. Bu tür davalarda genellikle, nüfus müdürlüklerinin yapmış olduğu maddi hataların düzeltilmesi veya çocuğun soybağının tespiti gibi amaçlar güdülür. Nüfus kaydındaki doğruluk, kişinin medeni haklarını engelsiz şekilde kullanabilmesi ve resmi işlemlerde sorun yaşamamak adına önem taşır.
Nüfus Kaydında Bulunan Bilgiler Nelerdir?
Nüfus kayıtları aşağıdaki bilgileri içerir:
● * Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası,
● * Kişisel Fotoğraf,
● * Cilt, aile ve birey sıra numarası,
● * Kişinin adı, soyadı, cinsiyeti, anne ve baba isimleri, evli kadınların kızlık soyadları,
● * Doğum yeri, doğum tarihi (gün, ay, yıl) ve kütüğe kayıt tarihi,
● * Kayıtlı olduğu il, ilçe, köy ya da mahalle,
● * Dini,
● * Medeni hali,
● * Adres bilgisi,
● * Evlenme, boşanma, soy bağının kurulması veya reddi, ölüm, vatandaşlığın kazanılması ya da kaybedilmesi gibi kişisel durum değişiklikleri ve yetkili makamlarca yapılan düzeltmeler.
Türkiye’de Oturan Yabancıların Nüfus Kayıtları
En az 6 ay süreyle oturma izni alan yabancılar, Nüfus Müdürlükleri tarafından yabancılar kütüğüne kaydedilir. Yabancılar, nüfus işlemlerini ilgili müdürlükler aracılığıyla gerçekleştirirler.
Nüfus Davaları Nelerdir?
Nüfus davaları, şu konuları içerir:
● * Ad ve soyad değişikliği,
● * Cinsiyet değişikliği,
● * Doğum tarihi ve yaş düzeltmeleri,
● * Nüfus kaydının iptali,
● * Babalık ve soy bağının reddi davaları,
● * Din değişikliği,
● * Gaiplik,
● * Kişisel durum sicilleriyle ilgili davalar,
● * Yaş değişikliği,
● * Anne-baba isim değişikliği,
● * Tespit ve diğer kayıt düzeltme davaları.
Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası Kime Karşı Açılır?
Bu dava, nüfus kaydı düzeltilmesi talep edilen kişi, hukuki menfaati olan ilgililer veya ilgili Nüfus Müdürlüğü aleyhine açılabilir. İlgili Nüfus Müdürlüğü ile irtibata geçmek yeterlidir.
Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davasında İddialar Nasıl İspat Edilir?
Davada, tüm delil ve belgelerle ispat yapılabilir. Ancak, Asliye Hukuk Mahkemesi bağımsız araştırma yapar ve maddi gerçekliği tespit etmekle yükümlüdür.
Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası Sonucu Ne Olur?
Dava sonuçlandığında, mahkeme kararı Nüfus Müdürlüğü'ne bildirilir ve gerekli işlemler yapılır. Nüfus Müdürlükleri, mahkeme kararına karşı kanun yoluyla itiraz edebilir.
Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası Ne Zaman Açılmalı?
T.M.K. 39 ve N.H.K. 36. maddelerine göre, kayıt düzeltme davaları herhangi bir zaman sınırlaması olmaksızın açılabilir.
Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Davanın açılacağı yetkili ve görevli mahkeme, davalının ikametgahının bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemesi'dir.
Örnek Yargıtay Kararları
● Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 15.10.2018 T, 2017/7945 E., 2018/17302 K. Sayılı ilamı;
‘’… davası, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.01.2008 tarih 2008/2-36-47 sayılı içtihadında açıklandığı üzere, resmi sicilin belgelediği olgunun doğru olmadığı, baştan yanlış olarak kütüğe geçirilmesi nedeniyle, mevcut kaydın düzeltilmesi davasıdır. Böyle bir dava sonucunda, kaydının düzeltilmesi istenen kişinin, o tarihe kadar kayıtlı olduğu haneden çıkıp, başka bir haneye tescil edilecek olması da, davayı soybağı davası haline dönüştürmez.‘’
● Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 14.1.2019 T., 2017/8217 E., 2019/284 K. Sayılı ilamı;
‘’Davacılar vekili dava dilekçesinde, murisleri…in nüfus kayıtlarında kızı görünen …..’ın gerçek annesinin …olduğunu ileri sürerek, nüfus kayıtlarının düzeltilmesini istemiş, Mahkemece nüfus kayıtlarının düzeltilmesi istenen ….’in vefat ettiğinden bahisle davanın reddine karar verilmiştir. Davacıların miras hakkı etkilendiğinden, kayıtların düzeltilmesini istemelerinde hukuki yararlarının dolayısıyla aktif husumet ehliyetlerinin bulunduğu anlaşıldığından; Mahkemece, işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, yerinde olmayan gerekçeyle davanın reddi,’’
● Yargıtay 17.Hukuk Dairesi, Esas: 2014/ 11217, Karar: 2014 / 17316, Karar Tarihi: 01.12.2014 sayılı ilamı;
“…Taraflar arasındaki nüfus kaydının düzeltilmesine ilişkin davada … Aile Mahkemesi ile … 1.Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Dava, davacının nüfus kaydında anne adının düzeltilmesi istemine ilişkindir.
Aile Mahkemesince, baba adının düzeltilmesi talebinin soybağına ilişkin olmadığı, nüfus kaydının düzeltilmesine ilişkin olduğu gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur.
Asliye Hukuk Mahkemesi ise, davanın nesebin düzeltilmesi istemine ilişkin olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir.
Somut olayda davacı gerçek annnesinin … olduğu halde annesi ve babasının resmi nikahlı olmaması nedeniyle dede tarafından akrbası olan …’in kızı olarak yazıldığı iddisasıyla anne hanesinin … olarak düzeltilmesini talep etmiştir.
Dava bu niteliğiyle bir nesep davası olmayıp, hatalı yapılan nüfus kaydının düzeltilmesine ilişkindir. 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 36. Maddesi uyarınca nüfus kaydının düzeltilmesine yönelik olan ve Türk Medeni Kanununun 282 ve devamı maddelerinde düzenlenen soybağı kurulmasıyla ilgisi bulunmayan davanın genel hükümlere göre Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 Sayılı HMK.’nın 21. ve 22. maddeleri gereğince … 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 01.12.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.”
Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası Vekalet Ücreti
Avukat vekalet ücreti, işlemin niteliğine ve Türkiye Barolar Birliğitarafından her yıl belirlenen “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi”ne göre değişkenlik gösterir. Aile hukuku kapsamındaki davalarda, Baro'nun belirlediği asgari ücret tarifesinin altında bir ücret belirlenemez. Ancak, belirlenen asgari ücretin üzerinde bir avukatlık ücreti talep edilebilir.
