Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) Genel Merkezi Yönetim Kurulundan yapılan yazılı açıklamada, Çevre ve Şehircilik Zonguldak İl Müdürlüğünün geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamaya yanıt verildi. Yönetim Kurulunun açıklamasında, Aralık 2015 itibarıyla çevre için denetim süreci başlatılacağı ve TEMA Vakfının da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile birlikte çalışmada yer almasının istendiğinin bildirildiği belirtilerek, Ancak 2 Mart 2016 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı talep ettiğimiz entegre denetim ve ÇED izleme raporlarının ticari sır içerdiği gerekçesiyle bizimle paylaşılamayacağını yazılı olarak iletti. TEMA Vakfı Yönetim Kurulu, ilgili bakanlıktan gelen bu cevap ve görüşmelerde edinilen izlenimler nedeniyle (mevzuatın denetim sürecine gerektiği ölçüde dahil olmamıza izin vermeyeceği) sürecin içinde yer almamızın Vakfımız açısından doğru ve yararlı olmayacağına karar verdi denildi.
Açıklama şöyle:
TEMA Vakfı, Zonguldak da dahil olmak üzere kömür madenciliği ve kömürlü termik santrallerin doğa ve insana olan zararlı etkilerine yönelik Türkiye çapında farkındalık yaratma ve iletişim faaliyetlerine devam etmektedir. Kömür yatırımlarına karşı yoğun ve kapsamlı bir çalışma sürdüren TEMA Vakfı, tüm hukuki süreçleri işletmektedir. Zonguldakta Çatalağzı bölgesinde yeni termik santrallerin yapılmaya başlamasından itibaren kamuoyu yaratmak üzere pek çok çalışma yürütülmüştür. Kül barajının yapılmasının ardından 2013te işletmedeki ithal kömürlü termik santralin kapasite artırımı için verilen ÇED olumlu kararının iptali için açılan davaya da müdahil olunmuştur. Uluslararası anlaşmalarla korunan Filyos Vadisinin ağır sanayi bölgesine dönüştürülmesine engel olmak için de 2010 yılından beri hukuki mücadele sürdüren TEMA, bu çerçevede şu ana kadar 4 adet dava açmıştır. Bu davalar sonucunda, Zonguldak-Bartın-Karabük Çevre Düzeni Planı kısmen iptal edilmiştir. Ayrıca Zonguldak-Bartın-Karabük Çevre Düzeni Planı Değişikliğinde ve 2012 tarihli Filyos Endüstri Bölgesi Bakanlar Kurulu Kararında yürütmeyi durdurma kararı çıkmıştır. 2015 tarihli Filyos Endüstri bölgesi Bakanlar Kurulu kararı davası ise halen devam etmektedir. Zonguldak TEMA Temsilciliğimiz ve Vakıf yöneticilerimiz konuyla ilgili olarak kamu yetkilileri dahil bölgedeki paydaşlar ile görüşmelerde bulunmaktadır. Bu temaslarda termik santrallerden kaynaklanan kirlilik üzerinde durmanın yanı sıra Zonguldak-Bartın hattı boyunca pek çok termik santral projesinin hayata geçirilmek istenmesinden doğan kaygıları paylaşmaya devam etmektedir. Aralık 2015 itibarıyla bir denetim süreci başlatılacağı ve TEMA Vakfının da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile birlikte çalışmada yer almasının istendiği bildirilmiştir. TEMA Vakfı olarak bu önemli görevi hakkıyla yerine getirebilmemiz için sürecin planlanmasında yer alınmasının yanı sıra gerekli tüm raporlara erişim olması gerektiğine inanıyoruz. ÇED raporu gereğince yapılması zorunlu olan 'entegre denetim' ve 'ÇED izleme raporlarının' incelenmek üzere tarafımızca paylaşılmasını ilgili Bakanlıktan istedik. Vakıf olarak, bu raporları değerlendirdikten sonra görevle ilgili doğru kararı verebileceğimizi, bu konuda bilim temelli bir süreç oluşturmak konusundaki hassasiyetimizin de anlayışla karşılanmasını umduğumuzu yetkililere ilettik. Ancak 2 Mart 2016 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı talep ettiğimiz entegre denetim ve ÇED izleme raporlarının ticari sır içerdiği gerekçesiyle bizimle paylaşılamayacağını yazılı olarak iletti. TEMA Vakfı Yönetim Kurulu, ilgili bakanlıktan gelen bu cevap ve görüşmelerde edinilen izlenimler nedeniyle (mevzuatın denetim sürecine gerektiği ölçüde dahil olmamıza izin vermeyeceği) sürecin içinde yer almamızın Vakfımız açısından doğru ve yararlı olmayacağına karar verdi. Karar ilgili mercilere iletildi. Vakfımız Bilim Kurulunca planlanarak ilgili makamlara önerilecek süreç ve yöntemlerin uygulanacağı bir çalışma ortamının oluşturulması halinde göreve hazır olduğumuzu da bu vesile belirtmek isteriz.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜNDEN YAPILAN AÇIKLAMA NEYDİ?
Geçtiğimiz hafta Çevre ve Şehircilik Zonguldak İl Müdürlüğünden yapılan yazılı açıklamada, ZETES-1 ve ZETES-2 bacalarında 23 Ağustos 2013 tarihinde kurulan online izleme cihazları ile emisyon değerleri anlık ve saatlik olarak izlenebilmektedir. ÇATES için de 22 Aralık 2016 tarihine kadar Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemi (SEÖS) Tebliği kapsamında online izleme cihazlarının kurulması gerekmektedir. Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 24 saat izlenebilmekte olup, herhangi bir şikayet ve tespit edilen uygunsuzluk durumunda ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından ceza yaptırımı uygulanmaktadır. Toplumda oluşturulan algının yerinde olup-olmadığını belirlemek üzere, Zonguldak İli Turizm, Altyapı Hizmet Birliğinden önemli miktarda bir kaynak aktarılmış ve ölçüme esas denetimlerin kamuoyunca bilinen ve ciddi olduğu değerlendirilen bir çevre derneği ile ortaklaşa yapılması planlanmıştır. Hatta bu denetimin tümüyle onların yönetiminde yapılması talep edilmiştir. Bu çabanın amacı, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün çalışmalarına duyulan bir şüphe ya da birilerinin aklanması olmayıp, itibar edilen bir çevre derneğinin inisiyatifinde ortak bir çalışmanın yürütülmesi ve durumun bütün açıklığıyla ortaya çıkması idi. Ancak bu çalışmada bulunamayacaklarını ifade etmeleri üzerine; Valilik Makamının; ne mevzuat hükümlerini değiştirmek gibi bir yetkisi, ne yurt dışından ÇED Danışmalık Şirketi bulmak gibi bir imkanı, ne de herhangi bir şirketi kamuoyu nezdinde temize çıkarmak yada karalamak gibi bir kaygısı olmadığından söz konusu çalışma bu gerekçelerle Valilik Makamınca iptal edilmiştir denilmişti.
