Maden Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu´nda kabul edildi. Komisyonda konuşma yapan Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, zarar eden kamu kuruluşlarına Türkiye Taşkömürü Kurumunu (TTK) örnek göstererek, zarar eden kamu kuruluşlarını özelleştirmek istediklerini söyledi. TTK ile ilgili planlarının bu doğrultuda olduğunu da belirten Taner Yıldız, bunu yaparken, istihdam konusunda sıkıntıya sebep vermeden yapmak istediklerini belirtti. Yeraltı kömür işletmelerinde maden ruhsat sahipleri, ruhsat sahalarının bir kısmında veya tamamında üçüncü kişilerle üretim faaliyetlerine yönelik rödevans sözleşmeleri yapamayacak. Maden sektöründe yapılan düzenlemelerin iyi niyetli düşünülerek yapıldığını ancak bu düzenlemelerin suiistimal edildiğini ifade etti. Maden işçilerinin çalışma şartlarını düzenleyen ve geçen yaz çıkartılan Torba Kanun içerisindeki usul ve esaslar Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu´nca belirlenecek.
Zarar eden kamu kurum ve kuruluşlarının özelleştirilerek
çalıştırılmasından yana olduklarını belirten Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı
Taner Yıldız, TTKyı örnek göstererek şöyle konuştu:
TTK, yılda 500 milyon zarar ediyor. Biz artık kamuda
zarar eden bütün kuruluşlardaki işleri, istihdamda sıkıntıya sebep vermeden
özel sektör eliyle yapmak istiyoruz. TTK ile ilgili planlarımız da bu yönde
ancak bunu yaparken istihdamda herhangi bir sıkıntıya yol açmadan yapmalıyız.
AK Parti hükümeti döneminde TTK´nın en büyük zarar eden
kalem olduğunu belirten Yıldız, "Bu dönem içinde 6 milyar lira zarar
ettik. TTK´nın yıllık üretimi 1,6 milyon ton. Biz bu parayla 3 milyon ton
kömürü, sıfır riskle satın alabiliriz. İstihdamı devam ettirelim, kömürü
çıkaralım ama gelin bunu özel sektör eliyle yapalım" değerlendirmesinde
bulundu.
Bu arada, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız,
tasarının görüşmelerinde kamu kurum ve kuruluşlarıyla iştirakleri hariç yeraltı
kömür işletmelerinde maden ruhsat sahiplerinin, ruhsat sahalarının üçüncü
kişilerle üretim faaliyetlerine yönelik rödevans sözleşmeleri yapamayacağına
yönelik düzenlemeyle ilgili bilgi verdi. Yıldız, yeraltı kömür işletmelerinde
özel sektör için rödevans uygulamasının sona erdirilmesine ilişkin düzenlemeyle
ilgili, "Sektörde özel şirket gerçekten rödevansçı olarak çalışacaksa alıp
kendisi yapsın bu işi, devretmesin. Eğer gerçekten yatırımcıysa onu kendisi
alsın. Devretmesini doğru bulmuyoruz. Kar, gerçek yatırımcıya gitsin istiyoruz.
´Gerçek yatırımcıysanız gelin ruhsatınızı alın´ diyeceğiz" diye konuştu.
Sektörle ilgili yapılan düzenlemelerde istismarlarla da
karşılaştıklarını anlatan Yıldız, "Burada iyi niyetle, bütün partilerin
desteği ile kanun çıkarılmıştı. Yeraltında çalışan işçilerin erken emekliliğine
ilişkin... Ancak orada çalışmadan, yalnızca akrabalarını, yakınlarını orada
çalışıyor olarak gösterip erken emekli edenler var. Oysa bizim amacımız ise
yalnızca fiili olarak yeraltında çalışanlara yönelikti" dedi.
Ereğli
Kömür Havzası´ndaki taşkömürü için kamu tarafından yürütülecek faaliyetler,
tasarıdaki hak düşürücü ve mali hükümlere tabi olmayacak, ruhsat bedeli ve
devlet hakkından muaf olacak. Ancak taşkömüründen özel idare payı ve köylere
hizmet götürme birliği payı alınacak. Diğer madenler için yürütülen
faaliyetlerden de devlet hakkı, özel idare payı ve köylere hizmet götürme
birliği payı alınacak.
RÖDEVANS YASAĞI GELİYOR
Ruhsat sahipleriyle üçüncü
kişiler arasındaki rödevans sözleşmeleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı´nın iznine tabi olacak. İzin alınmaksızın yapılan rödevans
sözleşmesiyle yürütülen madencilik faaliyetleri durdurulacak. Kamu kurum ve
kuruluşlarıyla iştirakleri hariç olmak üzere yeraltı kömür işletmelerinde maden
ruhsat sahipleri, ruhsat sahalarının bir kısmında veya tamamında üçüncü
kişilerle üretim faaliyetlerine yönelik rödevans sözleşmeleri yapamayacak. Aksi
takdirde rödevans sözleşmesi ile yapılan madencilik faaliyetleri
durdurulacak. Mevcut ruhsatların ruhsat bedeli yatırma yükümlülüğü 1 Ocak
2016´da başlayacak. Ruhsat bedeli yatırılan ruhsatların ruhsat teminatları iade
edilecek. Mevcut rödevans sözleşmeleri, düzenlemenin yürürlüğe girmesinden
itibaren üç ay içinde Genel Müdürlüğe verilecek. Aksi takdirde rödevans
sözleşmesiyle yapılan madencilik faaliyetleri durdurulacak. Yeraltı kömür
madenciliğine dair rödevans sözleşmeleri sona erdirilmeyen ruhsat sahalarının
süre uzatım talepleri kabul edilmeyecek. Teknik nezaretçisi bulunan ancak daimi
nezaretçisi bulunmayan sahalarda, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren bir yıl içerisinde daimi nezaretçinin atanması zorunlu olacak. Bu süre
içinde teknik nezaretçinin istifa etmesi veya azledilmesi halinde derhal daimi
nezaretçi atanacak. Daimi nezaretçi atamayanlara 30 bin lira idari para cezası
verilecek ve ruhsat sahasındaki maden işletme faaliyetleri durdurulacak.
MALİYET ARTIŞI ÖDENMESİNİN YOLU AÇILIYOR
Uranyum, toryum, radyum
gibi elementleri içeren radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddeler
endüstriyel hammadde maden grubunda ruhsatlandırılacak. Kalker, kalsit ve
dolomit ruhsat sahaları en fazla 100´er hektarlık alanlar halinde
ruhsatlandırılacak. Tasarıyla,
geçen yaz çıkan "Torba Kanun" kapsamında fazla çalışma ücreti, yıllık
izin, çalışma saatlerinin düşürülmesi ve asgari ücret artışından kaynaklanan
maliyet artışlarının fiyat farkı olarak ödenebilmesine ilişkin usul ve esaslar
Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu´nca belirlenecek.