Jeoloji Yüksek Mühendisi Ali Baltaş, son günlerde yaşanan su kesintilerinin ardından ‘Zonguldak havzasında içilebilir su kaynakları’ başlıklı bir yazı kaleme aldı. Baltaş, açıklamasında Zonguldak bölgesinde içme suyu olarak kullanılabilecek kaynakları açıkladı. Akarsu ve derelerden elde edilecek suyun; fiziksel ve estetik kalitenin sağlanması, zararlı maddelerin giderilmesi ve mikroorganizmaların etkisiz hale getirilmesi için arıtma işlemlerinden geçirildikten sonra içme suyu olarak kullanılabileceğini belirten Baltaş, önemlli noktalara değindi. Öte yandan Baltaş, Zonguldak’ın su kaynakları bakımından zengin olsa bile içilebilir su kaynakları bakımından yeterince zengin bir il olmadığına işaret ederek: “Su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için tasarruflu kullanım ve koruma önlemlerinin alınması oldukça önemlidir.” İfadesini kullandı. Ali Baltaş’ın konuyla ilgili açıklaması şöyle: “Yaz mevsiminin başlangıcında olduğumuz bu günlerde bazı mahalle ve sokaklarda zaman zaman su kesintisi haberleri almaktayız. Arıza, bakım–onarım çalışması vb. nedenlerden kaynaklanan kesintileri fırsat bilerek bu yazıda Zonguldak havzasının içilebilir su kaynaklarını değerlendirdim.
Zonguldak Havzası, bol yağışlı iklimi, engebeli coğrafyası ve jeolojik yapısı sayesinde zengin yerüstü ve yeraltı su kaynaklarına sahiptir. Bölgedeki yüzey sularının kaynakları nehirler ve derelerdir. Havzada karstik yapının gelişmiş olması nedeniyle bulunan çok sayıda mağara ise yeraltı sularının yüzeye çıktığı önemli noktalardır. Zonguldak’ta doğal göl bulunmamakla birlikte, barajlar ve göletler su kaynaklarının depolanmasında önemli rol oynamaktadır. Buna karşı bölgedeki akarsu ve derelerden elde edilecek sular, fiziksel ve estetik kalitenin sağlanması, zararlı maddelerin giderilmesi ve mikroorganizmaların etkisiz hale getirilmesi için arıtma işlemlerinden geçirildikten sonra içme suyu olarak kullanılabilirler.
“KİREÇTAŞI AKİFERLERİNİN BESLENDİKLERİ SULARIN KAYNAKLARININ TEMİZ OLMASI ÇOK ÖNEMLİ”
İl merkezindeki mahallelerde bulunan çeşmelerin çoğu kireçtaşı akiferlerinden (bünyesinde suları barındıran, geçirgen özellikli veya çatlaklarından suları ileten yeraltı tabakaları) kaynaklanan sular tarafından beslenmektedir. Bu suların kalsiyum karbonat (CaCO₃) ve magnezyum (Mg) içerikleri yüksek olduğundan sert sular olarak değerlendirilirler ve tatları yumuşak sular kadar iyi değildir. Kireçtaşı akiferleri genellikle iyi bir filtre görevi gördüklerinden bünyelerindeki sular genel olarak berraktır ve tortu içerikleri de düşüktür. Ancak yine de kireçtaşı akiferlerinin beslendikleri suların kaynaklarının temiz olması çok önemlidir.
İlin bazı mahallelerinde az sayıda da olsa özellikle gözenekli kumtaşı akiferlerinden kaynaklanan beslenen içilebilir su çeşmeleri de bulunmaktadır. Kışın bol yağışlar nedeniyle kuvvetli akan söz konusu çeşmelerin suları yaz mevsimlerinde azalmakta bazen de kesilebilmektedir. Bu kaynaklar yeterli olmadığı için de halkımızın bir kısmı arıtma cihazları kullanarak, bir kısmı da su sağlayan firmalar tarafından genellikle il dışından getirilen içme sularını kullanmaktadır.
Zonguldak ili geneli değerlendirildiğinde havzanın doğu bölgelerindeki bazı yerleşim yerleri Küre Dağları çevresinden beslenen ve içme suyu olarak kullanılabilen bazı kaynaklardan yararlanmaktadır. Söz konusu kaynaklar yerel yerleşim birimleri tarafından isale hatlarıyla taşınarak kullanıma sunulmaktadır.
Zonguldak ilinde ılıca düzeyinde olmak üzere iki adet termal yeraltı suyu kaplıcası da bulunmaktadır. Bunlardan biri Çaydamar Deresi kenarında bulunan ve yoğun kükürt içeriğine sahip olan Kokasu kaplıcasıdır. Bu kaplıca üzerinde sulardan faydalanılması amacıyla bir tesis kuruludur. Bir diğeri ise Kozlu Ilıksu kaplıcasıdır. Ilıksu kaplıcası üzerinde geçmişte kısa dönem tesis kurulmuş olmasına rağmen günümüzde bir tesis bulunmamaktadır. Bu nedenle özellikle yaz aylarında halk tarafından açık alanda kaplıca olarak değerlendirilmektedir.
“ZONGULDAK, İÇİLEBİLİR SU KAYNAKLARI BAKIMINDAN YETERİNCE ZENGİN BİR İL DEĞİL”
Yapılan çalışmalara göre Türkiye genelinde kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 2020 verilerine göre 1.346 m³’tür. Bu miktar nüfus artışı, sanayi atıklarının (fabrika, madencilik vb.) çevre kirliliğe yol açması gibi nedenlerle her geçen gün giderek azalmakta ve temiz suya erişim giderek zorlaşmaktadır. Zonguldak da su kaynakları bakımından zengin olsa bile içilebilir su kaynakları bakımından yeterince zengin bir il değildir. Bu nedenle, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için tasarruflu kullanım ve koruma önlemlerinin alınması oldukça önemlidir.
