Onlar gördü!...Onlar, 10 yıl öncesine kadar Fransız askerlerini Zonguldak'ın köşe bucağında gördü...Onlar, madenlerde nöbet tutan Fransız askerlerini gördü...Onlar, canı pahasına çıkardıkları maden kömürünü, Fransız gemilerinin kendi limanlarından taşıdıklarını gördü...Onlar, kazanımların, büyük bedeller ödeyerek sahip olunduğunu çok iyi biliyorlar...Onlar, özgürlüğün kıymetini çok iyi biliyorlar...Onlar, açlığın, yokluğun ne demek olduğunu çok iyi biliyorlar...Onlar, kurtuluş savaşını yaşadı, gördü...Onlar, Cumhuriyetin ne bedellerle kazanıldığını gördü...Onlar kim mi?Onlar, on yıl önce kurdukları Cumhuriyet'in 10'uncu yılını, yazdıkları 10. Yıl Marşı'yla beraber, 29 Ekim 1933 tarihinde coşkuyla kutlayan Zonguldak...10.YIL MARŞI VE ZONGULDAK...Cumhuriyetin kuruluşunun 10.yılı için yazılan ve bestelenen, '10.Yıl Marşı' her biri geniş anlam yüklü dizelerden oluşuyor. Başta, "Demir ağlarla ördük Anayurdu dört baştan" dizesiyle birlikte bazı dizelerin de Zonguldak için ayrı bir önemi var. Behçet Kemal Çağlar ve. Faruk Nafiz Çamlıbel tarafından yazılan şiir, Cemal Reşit Rey tarafından bestelendi. Yazarlardan Behçet Kemal Çağlar'ın eğitim ve iş hayatının bir bölümü Zonguldak'ta geçmiştir. Zonguldak, Cumhuriyetin ilk ili ve maden sanayisi, madenlere bağlı ağır sanayi tesislerinin bulunduğu pilot bölge olması sebebiyle Cumhuriyet döneminin, Türkiye'ye bilim adamı, sanatçı göçü alan ve yetiştiren illerinden birisidir. 10.Yıl Marşı'nın mısralarında şair Behçet Kemal Çağlar'ın Zonguldak'ta yaşadığı dönemin izlerini taşımaktadır. 10.YIL KUTLAMALARI ... 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in ilanıyla yeni Türk devletinin siyasal rejiminin adı konulmasına rağmen bu günün bayram olarak kutlanmasına iki yıl sonra başlanmıştır. 8 Şubat 1925 tarihli TBMM oturumundan sonra alınan kararla birlikte 29 Ekim tarihi, Cumhuriyet Bayramı olarak kabul edilerek tüm yurtta ve elçiliklerde kutlanmaya başlanmıştır. Kutlamalar içerisinde özellikle Cumhuriyetin onuncu yıl kutlamaları pek çok açıdan önem taşır. Kutlamalar aracılığıyla geçen on yıl içerisinde Türkiye Cumhuriyeti'nin çağdaş bir devlet olma yolunda attığı önemli adımların tüm yurtta idrak edilmesi ve bu başarıların tüm dünyaya duyurulması isteği bu kutlamalara ayrı bir anlam kazandırmıştır. 10.YIL KUTLAMALARI VE ZONGULDAK... Zonguldak'ta Cumhuriyetin kuruluşunun onuncu yıl dönümü kutlama komitesi belli aralıklarla Vali Halit Aksoy başkanlığında toplanmıştır. Kutlama günü yaklaştıkça Zonguldak'taki toplantılar sıklaşmış ve hafta içinde de iki defa toplanılmıştır. Yüksek komisyondan gelen yazı ve talimatnameler ışığında yapılacak hazırlıklar görüşülmüş ve hayata geçirilmiştir. Bu tarihi şenliğin fotoğraflarını çekme görevini Foto Baysal Stüdyosu üslenmiştir. Çektiği onuncu yıl kutlama fotoğraflarını, Ulus Gazetesi'ne yollayan ve ertesi gün bütün yurtta haber olmasına olanak sağlayan, bu yüzden henüz 13 yaşında kendisine basın kartı kazandıran gazeteci de, Nazım Baysal'ın oğlu Kemal Baysal olmuştur. Foto Baysal'ın fotoğrafları Zonguldak'ta 10.yıl kutlamalarının arşivlenmesinde önemli rol oynamıştır. Zonguldak'ta onuncu yıl kutlamaları 29, 30, 31 Ekim 1933 tarihlerinde (Pazar, Pazartesi, Salı) büyük bir sevinçle kutlanmıştır. Bu kutlama programı kapsamında iskele başından Ankara Köprüsüne kadar Gazipaşa Caddesi baştanbaşa defne yaprakları, resim, yazı ve levhalarla donatılmıştır. Zonguldak'ın yeni halkevi binasının önünde ve Cumhuriyet Meydanının sonunda birer tak kurulmuştur. Zonguldak-Kozlu yolunun birinci kilometresinde bir tak konulmuştur.. Bayram günlerinde resmi ve özel daireler, okullar ve evler defne ve bayraklarla donatılarak gece elektrikle aydınlatılmıştır. Yeni ve eski halkevleri ile hükümet binası arasında bulunan yere "Cumhuriyet Meydanı" adı verilmiş ve kutlamalar burada yapılmıştır. Cumhuriyet Meydanı'nın ortasında yapılan beton kule üzerindeki bronz levhaya "Zonguldak, Cumhuriyetin onuncu yıl dönümünü candan coşkunlukla bu meydanda kutladı" ibaresi yazılmıştır. Bayramın birinci günü saat 08.00'dan 10.00'a kadar Parti ve Halkevlerinde halka, köylüye, işçilere yakalarına takacakları bayraklar dağıtılmıştır. Vali Halit Bey vilayette bulunan Fransız, İtalyan ve Belçika konsoloslarını saat 09.30'dan 10.00'a kadar kabul etmiştir. Ordu mensupları, harp malulleri, ihtiyat zabitleri, izciler, okullar, sporcular, cemiyetler, halk, maden işçileri ve köyüler saat 10.00'a kadar Cumhuriyet Meydanına gelerek protokol sırasına uygun olarak yerlerini almıştır. Saat 13.00'da Halkevi tarafından Cumhuriyet Bayramı şerefine köylü ve maden işçisinden 20.000 kişiye öğle yemeği verilmiştir. Cumhuriyet Meydanı halk kürsüsünde saat 16.00'daVali Halit Aksoy konuşma yapmış ve daha sonra toprak alma merasimi yapılmıştır. Vali Halit Bey, CHP ve Zonguldak Halkevi Başkanı Mithat Akif Bey, Belediye Başkanı Hayri Bey, Halkevi Müdürü Ziya Bey, orta okulun son sınıfından en büyük kız öğrenci Melahat Hanım ile en büyük erkek öğrenci Esat Bey ile şehit çocuğu Emin Bey'in katılımıyla Cumhuriyet Meydanından birer avuç toprak alınmış ve bu toprak sağlam bir pakete konularak Ankara'ya gönderilmek üzere mühürlenmiştir. Paket kazalardan gelecek paketlerle birlikte daha sonra Ankara'ya gönderilecektir. Toprak alma töreninden sonra Maden Genel Müdürü Reşit Osman Bey tarafından bir konuşma yapılmıştır. Saat 20.30'da en önde Zonguldak Halkevi Bandosu olmak üzere Halkevi izcileri, mektep izcileri ve halk kitleleri Cumhuriyetin onuncu yıl marşını söyleyerek, Cumhuriyet Meydanından Gazi Caddesini takip ederek Soğuksu bölgesine ve buradan dönülerek demir köprüden ve Uzun Mehmet yolundan limana geçilmiş, oradan Maden Meslek Mektebine gidilmiştir. Bayram kutlamaları şenlik havası içerisinde devam ederken 29 Ekim akşamı saat 21.00'da Cumhuriyet şerefine CHP tarafından Zonguldak Halkevi salonunda büyük bir balo verilmiştir. Parti bayrağını (6 ok) temsil eden 6 kız ve 6 erkek çocuğunun Cumhuriyet Marşını söylemesiyle balo açılmıştır. Gece saat 23.00'da memleket sinemasında orta mektep tarafından yapılan müsamerede "Yarım Osman" ve "İnkilap Çocuğu On Yılında Destanı" temsil edilmiştir. Ali Halit, operatör Necati Beyler tarafından konferanslar verilmiştir. CHP ve Halkevi salonlarında resim, yazı, levha, bayrak, inkılap ve Cumhuriyete ait hatıralarla süslü bir sergi yapılmış ve bu sergi bayramın 3 gününde de açık bulundurulmuştur. Sergi, vilayet ve havza içinde on yılda Cumhuriyet idaresinin yaptığı işlerin ve yarattığı eserlerin resimleri ile donatılmıştır. Bayramın birinci günü Zonguldak Halkevinin, postanenin, Kozlu yolunun, Zonguldak-Kapuz, Zonguldak-Devrek-Reşadiye-Ankara yolunun, Zonguldak'ı Çaycuma'ya ve Filyos-Safranbolu-Ankara hattına bağlayan Zonguldak-Çaycuma yolunun açılışı yapılmıştır. Gazi Paşa Caddesine döşenecek parke kaldırımının ve Belediye tarafından şehre getirilecek suyun, yeni yapılacak belediye binasının, Soğuksu Köprüsünün ve Vilayet Numune Fidanlığın temel atma töreni gerçekleştirilmiştir. Onuncu yıl kutlamalarının yapılacağı bütün şehirlerdeki meydanlara "Cumhuriyet Meydanı" adı verilmiştir. Zonguldak'taki Cumhuriyet Meydanında yer alan beton anıt üzerindeki levhaya "Zonguldak, Cumhuriyetin onuncu yıl dönümünü candan coşkunlukla bu meydanda kutladı" ifadesi yazılmıştır. Zonguldak'ın her yeri çiçekler, taklar ve bayraklarla donatılmış, fenerlerle aydınlatılmış ve şehirde üç gün üç gece boyunca bayram kutlanmıştır. Cumhuriyet'in geleceğe büyük bir ümitle bakmamızı sağlayan gurur verici atılım ve başarıları, her türlü zorlu engelin aşılması konusunda bizlere her zaman güç vermeye devam edecektir.. "Cumhuriyet Bayramınız Kutlu Olsun"Yüksel Yıldırım(2016)Yardımcı kaynaklar...Zonguldak Nostaljizonguldaknostalji.comHasan Karakuzu (BEU)Yücel Namal (BEU)