Basın Konseyi, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nin Pusula Gazetesi ve Ali Rıza Tığ hakkında yaptığı şikayeti yersiz buldu. Basın Konseyi Yüksek Kurulu, kararında "Şikayet edilen yazı bir köşe yazısıdır: Köşe yazarının görüşlerini açıklarken, toplumun belli kesimlerini rahatsız etmeyi, gereksiz kıyaslamalara ve uygunsuz benzetmelere yer vermeyi tercih etmesi etik ihlali sayılmamalıdır" ifadelerini kullandı.

BASIN KONSEYİ'YE YAPILAN BAŞVURU VE SAVUNMA VE ÇIKAN KARAR

BASIN KONSEYİ, PUSULA GEZETESİ HAKKINDAKİ BAŞVURUDA 'ŞİKAYETİN YERSİZLİĞİ' KARARI VERDİ

DOSYA NO : 2020- 26

KARAR TARİHİ : 12.08.2020

ŞİKAYET EDEN : TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi
(Konur Sokak 4/3 06650 YENİŞEHİR / ANKARA)

VEKİLLERİ : Av. Gökçe Bolat-Av. Revşan Deniz Yıldırım Çobanoğlu
(Konur Sokak 4/3 06650 Yenişehir / ANKARA)

ŞİKAYET EDİLEN : Ali Rıza TIĞ (Pusula Gazetesi sahibi ve yazarı)
 (Gazipaşa Caddesi. Posta Sokak. Yılmazlar İşhanı Kat:5 No:9 ZONGULDAK)

ŞİKAYET KONUSU :

Zonguldak'ta yerel günlük Pusula Gazetesi ve aynı gazetenin internet sitesinde 23.06.2020 tarihinde Ali Rıza Tığ imzasıyla yayımlanan "Bu dönem hizmet gelmezse bir daha asla gelemez" başlıklı yazıda, kentteki Kız Meslek Lisesi binasının 'korunması gereken kültür varlığı' olarak tescilini isteyen TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi'ne hakaret edildiği ve aşağılayıcı ifadelere yer verildiği iddiasıyla şikayette bulunulmuştur.

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi avukatları Gökçe Bolat ve Revşan Deniz Yıldırım Çobanoğlu tarafından Basın Konseyi'ne yapılan başvuruda, Anayasa ve yasalara göre kurulan bir kamu kurumu niteliğinde olan Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nin, görevini yaptığı için şikayet konusu yazıda haksız yere hedef alındığı, kişilik haklarına saldırıldığı ve aşağılandığı savunularak, özetle şu ifadelere yer verilmiştir:

"Şikayet konusu haber tamamen müvekkili yıpratma amacıyla kaleme alınmış, müvekkili aşağılama saikiyle yazılmıştır. Şikayet edilen 'Zonguldak Valiliği tarafından 18 Eylül 2017 tarihinde kapatılan Zonguldak Genelevinin 1910 yılında açıldığı tahmin ediliyor. Kız Meslek Lisesi'nin korunma kararı alınırken, kayda geçen 'Mesleki ve teknik eğitimlerinin sağlanmasında hizmet sunarak yapının hatıra değerine haiz olduğu kanaatine varıldığından' ifadesi Zonguldak Genelevi için geçerli değil mi? Eskiler öyle anılar anlatıyor ki! Üstelik, Acılık'taki Zonguldak Genelevinde evi olan ve hala hayatta olan kişiler var Zonguldak'ta. Siyasetin, ticaretin, sosyal hayatın içinde' ifadelerine yer vermiştir.

Şikayet edilen, müvekkil Oda'nın kendi görev ve sorumlulukları dahilinde olan kültür varlıklarının korunması için gerekli yasal yollara başvurmasını 'Genelevi de koruma altına alalım!' şeklinde ifade ederek kamuoyunda olumsuz kanaat uyandırmayı amaçlamaktadır."

Başvuruda şikayetçi Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nin ve yöneticilerinin kişilik haklarının zedelendiği, hakaret edildiği ve aşağılandığı savunularak, şikayet edilen hakkında Basın Meslek İlkeleri'nin 3, 4 ve 12'nci maddelerini ihlalden işlem yapılması talep edilmiştir.

UZLAŞMA ÖNERİSİ :

Şikayet başvurusu Pusula Gazetesi sahibi ve yazarı Ali Rıza Tığ'a, PTT aracılığı ile 30.06.20.20 tarihinde gönderilmiş, posta 'alındı' belgesi gelmiştir.

Şikayet edilen 09.07.2020 tarihinde gönderdiği yanıtta, şikayet başvurusundaki iddiaları reddetmiştir. Taraflar arasında uzlaşma sağlanamamıştır.

ŞİKAYET EDİLENİN YANITI :

Şikayet edilen Ali Rıza Tığ gönderdiği yanıtta, yazıyı yazmaktaki amacının tescil için başvuruda bulunan Zonguldak Kültür Eğitim Vakfı ve Mimarlar Odası Ankara Şubesi'ni eleştirmek olmadığını savunmuştur.

Yazıda, Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Bölge Müdürlüğü kararını ele aldığını kaydeden Ali Rıza Tığ, tescil gerekçesinde yer alan "Bahse konu taşınmazın inşa edildiği dönemden günümüze kadar Zonguldak ilinde yaşayan kadınların mesleki ve teknik eğitimlerinin sağlanmasında hizmet sunarak yapının hatıra değerine haiz olduğu kanaatine varıldığından.." ifadesini eleştirdiğini söylemiştir.

Yapıların 'hatıra değeri' gerekçesinin ucuz bir karar olduğunu anlatmak için yazısında "Zonguldak'ta Deniz Kulübü, Filyos Ateş Tuğla Fabrikası gibi yerler var. Hatta genelevde daha çok hatıra var" ifadelerini kullandığını savunan şikayet edilen, yanıtında şu ifadelere de yer vermiştir:

"Bizim eleştirimiz Koruma Kurulunadır. Kız Meslek Lisesi'ni genelev ile Kız Meslek Lisesi'nde eğitim görenleri de genelevde çalışanlarla bir tutma gibi bir gaflete düşmeyen deneyime sahip olduğumu düşünüyorum.

Zonguldak'taki politik bir tartışmayı Basın Konseyi'ne taşımak, şahsıma ve gazeteme yönelik linç girişiminin bir parçasıdır.

Kız Meslek Lisesi'nin yıkımına karşı tüm haberlerin gazetemiz ve internet sitemizde yayınlandığını belirtmek isterim. Yayınladığım yazıda başvuru sahibi TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi ile ilgili olumsuz tek bir ifade bulunmamaktadır. Yazının tamamı Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'nün aldığı karara yönelik eleştiri içermektedir.

Konunun bu çerçevede değerlendirilmesini, gazetemizin ve şahsımın her düşünceye açık olduğunun bilinmesini istiyorum."

DEĞERLENDİRME :

Şikayet edilen yazı Zonguldak'ta yerel Pusula Gazetesi ve aynı gazetenin internet sitesinde 23.06.2020 tarihinde "Bu dönem hizmet gelmezse bir daha asla gelmez" başlığı ile yayımlanmıştır.

Gazetenin sahibi Ali Rıza Tığ tarafından kaleme alınan yazıda önce kentteki yerel siyasi gelişmeler ve yapılan hizmetler anlatılmıştır. İktidar partisine mensup 3 milletvekili ve 3 belediye başkanının adları da yazılarak bu kadronun uyum içinde çalıştıkları;bu ekibe soyadı Tutulmaz olan valinin de katılması halinde 'Zonguldak'ın gerçekten tutulmaz olacağı' ifadesine yer verilmiştir.

Şikayet konusu ifadeler ise 'Genelevi de koruma altına alalım' ara başlığından sonraki bölümde yer almıştır. Burada, kentteki Kız Meslek Lisesi binasının yıkımına karşı çıkılması eleştirilmiştir. (Zonguldak'ta yeni inşa edilen hastanenin otopark ihtiyacı için Kız Meslek Lisesi'nin yıkılması kararına sivil toplum örgütleri öncülüğünde kamuoyundan tepki yükselmiş, protesto gösterileri yapılmıştır. Şikayetçi TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi de Zonguldak görev bölgesinde olduğundan, Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na binanın 'korunması gereken kültür varlığı' olarak tescili için başvurup yıkımı engelleme girişimlerinden birini yapmıştır.)

Şikayet edilen yazıda, şikayetçi TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi ile Zonguldak Kültür Eğitim Vakfı (ZOKEV) tarafında, Kız Meslek Lisesi'nin 'korunması gereken kültür varlığı' olarak tescili için başvuru yapıldığı belirtildikten sonra şu ifadelere yer verilmiştir:

"...60 yıllık eğitim yuvası Kız Meslek Lisesi'nin, Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'nün tescil gerekçelerinin biri de şu idi: 'Bahse konu taşınmazın inşa edildiği dönemden günümüze kadar Zonguldak ilinde yaşayan kadınların mesleki ve teknik eğitimlerinin sağlanmasında hizmet sunarak yapının hatıra değerine haiz olduğu kanaatine varıldığından ....'
'Hatıra değerine haiz olduğu kanaatine varıldığından' ifadesi Zonguldak'ta birçok yapı için korunması gerektiğine işaret eder.
.......
Zonguldak Valiliği tarafından 18 Eylül 2017 tarihinde kapatılan Zonguldak Genelevinin 1910 yılında açıldığı tahmin ediliyor. Kız Meslek Lisesi'nin korunma kararı alınırken kayda geçen 'Mesleki ve teknik eğitimlerinin sağlanmasında hizmet sunarak yapının hatıra değerine haiz olduğu kanaatine varıldığından' ifadesi Zonguldak Genelevi için geçerli değil mi? Eskiler öyle anılar anlatıyorlar ki!
Üstelik, Acılık'taki Zonguldak Genelevi'nde evi olan ve hala hayatta olan kişiler var Zonguldak'ta. Siyasetin, ticaretin, sosyal hayatın içinde."

Şikayet edilenin yanıtında da belirttiği gibi yazıda 'korunması gereken kültür varlığı' kararı vermesi nedeniyle Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu eleştirilmiştir. Şikayetçi Mimarlar Odası Ankara Şubesi ile ilgili olarak sadece bir başka sivil toplum kuruluşunun yaptığı gibi söz konusu kurula başvuruda bulunduğu bilgisine yer vermiştir. Bu bilgi gerçektir ve günceldir. Bu durum karşısında şikayet konusu yazıda, konuyla dolaylı ilgisi olan şikayetçiye yönelik olumsuz algı oluşturma amacı güdüldüğü, hakaret edildiği ve aşağılayıcı ifadeler kullanıldığı iddiaları objektiflikten uzaktır. Kaldı ki yazıyı okuyanlarda şikayetçi hakkında böyle bir algı oluşmuş olsa bile, şikayet edilenin bunda herhangi bir kastı ve sorumluluğu bulunmamaktadır.

Yazının kurgusu ve üslubu eleştirilebilir. Kentin köklü bir eğitim kurumu olan Kız Meslek Lisesi ile Genelev binalarını aynı bakış açısıyla değerlendirilmesi ve kıyaslaması uygun olmamıştır. Şikayet edilen cinsiyetçi yaklaşımla kurguladığı yazıda, bir eğitim kurumu ile genelevi benzeştirmiş; 60 yıllık mazisi olan Kız Meslek Lisesi'nde okuyup mezun olmaktan gurur duyan binlerce kadını ve genç kızı rencide edecek kaba ve sorunlu üslup kullanmıştır. Ancak şikayet edilen yazı bir köşe yazısıdır: Köşe yazarının görüşlerini açıklarken, toplumun belli kesimlerini rahatsız etmeyi, gereksiz kıyaslamalara ve uygunsuz benzetmelere yer vermeyi tercih etmesi etik ihlali sayılmamalıdır.

SONUÇ :

Basın Konseyi Yüksek Kurulu, koronavirüs salgını nedeniyle alınan önlemler kapsamında 12.08.2020 tarihinde video konferansla yaptığı toplantısında Genel Sekreterlik tarafından hazırlanan raporu müzakere etmiştir.

Yazıda bir eğitim yuvası olan Kız Meslek Lisesi binasıyla, Genelev binasının kıyaslanmasının etik ihlali sayılıp sayılmayacağı yoğun olarak tartışılmıştır. Eğitim yuvası ile genelevin bir araya getirilmesinin art niyetli ve rencide edici olduğunu dile getiren üyeler, yazıda etik ihlali olduğunu savunmuştur. Buna karşın etik ihlali olmadığını savunan üyeler ise yazıda Kız Meslek Lisesi binası gibi binalar sıralanırken sadece genelev binasından değil, Deniz Kulübü ve Tuğla Fabrikası gibi eski binaların da yazıldığını; bu kıyaslamanın aşağılama olmadığını, yazarın ifade özgürlüğü kapsamında görüşlerini açıkladığını savunmuştur.

Bazı üyeler ise şikayetçinin talepleri bakımından yazıda hakaret ve aşağılamanın söz konusu olmadığına karar verilse bile yazının genel etik değerlendirmeye tabi tutulmasının tartışılmasını istemiştir. Bir üye de Genel Sekreterlik raporunda yer alan cinsiyetçi yaklaşımla kurgulandığı görüşüne katılmadığını belirtirmiş, yazıda aşağılama ve hakaretin söz konusu olmadığını savunmuştur.

Tartışmalar sonunda yazıda etik ihlali olduğunu ve olmadığını söyleyen üyelerin sayısı birbirine yakın olduğu için, tek tek isimleri okunarak oylama yapılmıştır. Yüksek Kurul, şikayet konusu yazıda OY ÇOKLUĞU ile etik ihlali olmadığını saptamıştır. Yüksek Kurul, yaptığı müzakere ve oylamalar sonunda;

  1. a) Başvurunun kabulüne;

    b) Pusula gazetesinde yayımlanan "Bu dönem hizmet gelmezse bir daha asla gelemez"başlıklı yazı nedeniyle gazetenin sahibi ve yazarı Ali Rıza Tığ hakkında yapılan başvuruda OY ÇOKLUĞU ile 'ŞİKAYETİN YERSİZLİĞİ' kararı verilmiştir.