Sözün Başı

Bir yerleşim biriminin olmazsa olmazları arasında olan doğal, tarihsel ve kültürel değerler yörenin geçmişiyle doğrudan ilgili olduğu gibi geleceğiyle de ilgilidir.

Kentsel anlamda "bilinirlik", "tanınırlık" ve "kentsel kimlik" adı geçen değerlere verilen önemle doğru orantılı olup; önemli olmanın adımları "saptamak", "belgelemek", "korumak", "işlev kazandırmak" ve "gelecek kuşaklara aktarmak" eylemleriyle kurulan tümcelerdir.

Özcesi kültür mirası, laklakiyat yaparak değil; işin, oluşun, eylemin öznesi olmakla korunur.

Bu düşünceden hareketle Belediye Başkanımız Sayın Halil Posbıyık ile birlikte 2011 yılında kolları sıvadığımızda işe yöremizin doğal, tarihsel ve kültürel değerlerini envanter formatında belgeleyerek başladık.

Kaleme aldığım "Kdz. Ereğli Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri(2)" adlı yayını Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı'ndan proje karşılığında aldığımız hibe türü destekle bastırıp dağıtımını yaptıktan sonra, Sayın Posbıyık ile önceliklerimiz sıralamak, sıraya koymak amacıyla bir "Yol Haritası" belirledik.

20 Eylül 2010 - 29 Mart 2014 Dönemi

Belirlediğimiz "Yol Haritası"nda projelendirdiğimiz çalışmalara ad olan toplam on dört adet proje ve proje önerisi dosyası, sunduğumuz kurum ve kuruluşların arşivlerinde olup, bunlar içerisinde:

Tarihsel özelliği olan bir yapı, kamulaştırılıp restore edilerek(3) "yanlışıyla", "eksiğiyle" kent müzesi olarak açıldı; kültür varlığı olarak tescil edilmiş iki adet taşınmaza onarım yardımı sağlandı; "Kdz. Ereğli Prehistorik Yüzey Araştırması", "Göztepe Nekropol Alanı Arkeolojik Amaçlı Sondaj Çalışması", "Akheron Koyağı Nekropol Alanı Kurtarma Kazısı" yapıldı; "Akheron Nekropol Alanı Arkeojeofizik Çalışması" için başvuru yapılarak gerekli izinler alındı.

"Balı Mahallesi Su Kemerleri Çevre Düzenlemesi(4)", "Akheron Koyağı Nekropolü Çevre Düzenlemesi", "Göztepe Nekropolü Çevre Düzenlemesi", "Yalı Caddesi Sokak Sağlıklaştırması ve Kentsel Tasarım Projesi", "Kdz. Ereğli Belediyesi Kent Müzesi Projesi" için Tarihi Kentler Birliği'nden; "Kdz. Ereğli Belediyesi Kent Müzesi Restorasyonu Projesi" için Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı'dan hibe türü parasal destek sağlandı.

Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı'dan sağlanan "559.151,69 TL" tutarındaki hibe türü parasal desteğin "300.000,00" lirası ile adı geçen yapının restorasyonu tamamlandı.

Yukarıda belirtilen diğer projelere ait parasal desteklerin kullanılabilmesi için gerekli olan belgelerin sağlanması sürecinde, 30.Mart.2014 yerel seçimiyle belediyede yeni bir dönem başladı.

30 Mart 2014 - 31 Mart 2019 Dönemi

30 Mart 2014 yerel seçimiyle değişen belediye yönetimi:

- Kültürel değerler ve kültür mirası anlamında proje önerisi ve proje üretemediği gibi endüstri mirası anlamında taşınmaz kültür varlığı olarak tescil ettirdiğim "Kdz. Ereğli DDY Lokomotif Bakım ve Onarım İşliği(5)" adlı yapıya ait tescil kararının kaldırılması konusunda girişimlerde bulunanları destekleyerek, tescil kararın kaldırılmasından yana oldu.

- Belirttiğim projelerle ilgili olarak Tarihi Kentler Birliği'nden sağladığım hibe türü parasal desteklerin tamamı ile "Kdz. Ereğli Belediyesi Kent Müzesi Restorasyon Projesi" için Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı'dan sağladığım "559.151,69" lira tutarındaki hibe türü para-sal desteğin kalan "259.151,69" liranın kullanılabilmesi için "gerekli belgeler düzenlenemediği" için adı geçen ödenekleri kullanamadı.

- Dahası Belediye Başkanımız Sayın Halil POSBIYIK ile birlikte kararlaştırıp kaleme aldığım projelerimizde "kurumsal kimlik gereği" belirtilen "Proje Sahibi: Halil Posbıyık, Kdz. Ereğli Belediye Başkanı - Proje Koordinatörü: Raif Tokel, Başkanlık Danışmanı" yazılı tüm dokümanlar ile resmi ve yarı resmi belgeler, hurda kağıt olarak kağıt fabrikasına gönderildi...

31 Mart 2019 Yerel Seçimi Sonrası

31 Mart 2019 yerel seçiminden sonra bir yandan "Nerede/Nerde Kalmıştık?" sorusuna yanıt aramaya çalıştım, diğer yandan da çeşitli kurum ve kuruluşların formatlarına göre toplam on sekiz adet proje önerisi ve proje kaleme alıp, Belediye Başkanımız Sayın Halil Posbıyık'ın bilgilerine sunarak, birlikte yaptığımız sıralamada:

Doğal değer olarak "Göztepe", arkeolojik kalıntı anlamında "Heraklius Sarayı" ile "Roma Dönemi Balı Mahallesi Su Kemerleri", kültürel amaçlı kullanım olarak "Kdz. Ereğli Belediyesi Bilim, Kültür Ve Sanat Merkezi" başlıklı çalışmaları bir proje formatında kaleme aldıktan sonra üyesi olmaktan onur ve gurur duyduğumuz Tarihi Kentler Birliği'nin "Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması"na sundum.

Tarihi Kentler Birliği Proje Formatına Göre Kaleme Aldığım Projeler

- "Kdz.Ereğli'nin Gözbebeği Göztepe: Göztepe Koruma Amaçlı İmar Planı ve Çevre Düzenlemesi Projesi",

- "Zamanın Tanığı: Balı Mahallesi Roma Dönemi Su Kemerleri Çevre Düzenlemesi Projesi",

- "İki Bin Yıllık Geçmişin Ayak İzleri: Heraklius Sarayı ve Çevresi, Çevre Düzenlemesi Projesi",

- "Klearkhos'un Herakeia Pontike Kütüphanesi'nden Bilim, Kültür Ve Sanat Merkezi'ne: Kdz. Ereğli Belediyesi Bilim, Kültür Ve Sanat Merkezi Projesi (6)"

Bu projeler diğer belediyelerin projeleriyle birlikte Tarihi Kentler Birliği'nin "mimarlık", "şehir plancıları-şehircilik", "arkeoloji", "sanat tarihi", "hukuk ve kent yönetimi " alanlarındaki uzmanlardan oluşan "Tarihi Kentler Birliği Danışma Kurulu" tarafından incelendikten sonra yukarıda belirttiğim projelerimize "tarih ve kültür mirasının korunması konusunda değerli katkılarından ve başarılı faaliyetlerinden dolayı Başarı Ödülü" verildi.

28 Eylül 2020 tarihinde İstanbul The Green Park Otel'de düzenlenen ödül töreni, yarışmaya katılan belediyelere ait projelerin "70 cm x100 cm" boyutundaki fotoğraflı bilgi panolarından oluşan serginin açılmasıyla sona erdi.

DİPNOTLAR

(1) Yazının başlığı, Tanzimat Edebiyatı'mızın kurucularından devlet adamı Ziya Paşa'nın, "Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz / Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde ("kişinin aynası yaptığı iştir, lafa bakılmaz; aklının seviyesi de yaptığı ve ortaya koyduğu işte görünür)" adlı dizesinden alınmıştır.

(2) Kdz. Ereğli Taşınmaz Kültür Varlığı Envanteri, Raif Tokel, Kdz. Ereğli Belediyesi Başkanlık Danışmanı, Kdz. Ereğli Belediyesi, Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA), İstanbul. 2012, s: 98

(3) "Cıbıroğlu Konağı" olarak bilinen yapı "Yıkık Bir Konaktan Kent Müzesine Bir Restorasyon Uygulaması: Kdz. Ereğli Belediyesi Kent Müzesi" adıyla Tarihi Kentler Birliği tarafından 2019 yılında düzenlenen "XVIII.Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması"nda "Başarlı Örnek Uygulama" ödülü ile taltif edildi.

(4) Bu proje "Kdz. Ereğli'de Suyun Kullanımıyla İlgili Kültür Mirası Örnekleri: Su Kemerleri, Akuaduk, Sarnıç, Çeşme, Kuyu, Hamam Gibi Su Mimarisi Örnekleri.2013" ana başlığı altında belirtilen ("Roma Dönemi Balı Mahallesi Su Kemerleri", "Yazıtı Olan Tarihi Bir Çeşmeyi Suyla Buluşturmak", "Deniz Kızı Efsanesiyle Anılan Akkuyu") projeler arasındadır.

(5) ÇEKÜL Vakfı Temsilcisi olarak 17.03.2017 tarihli dilekçemle Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na başvurarak "Kdz. Ereğli DDY Lokomotif Bakım ve Onarım İşliği" adlı yapının "Herakleia Pontike Kazı Evi Ve Arkeolojik Değerler Sergi Salonu" olarak projelendirilmesi için "endüstri mirası" anlamında tescil edilmesini önermem üzerine, işlik tescil edildikten sonra kararın iptal edilmesiyle ilgili itirazı değerlendiren Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun 30.05.2018/975 Tarih/Sayılı Kararıyla tescil kaydı silindi.

(6) Herakleia Pontike Tiranı KLEARKHOS (MÖ:401 - MÖ:353), "ilk resmi kütüphane" ile "ilk resmi arşivi kuran yöneticidir.