TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ (TKB) VE KDZ. EREĞLİ BELEDİYESİ

22 Temmuz 2000 tarihinde Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın öncülüğünde 52 belediyenin katılımlarıyla kurulan ‘Tarihi Kentler Birliği’, kuruluşunun yirminci yılında 455 üye belediye ile ülkemizde ‘doğal, tarihsel ve kültürel miras’, ‘koruma kültürü’ ve ‘müzecilik’ anlayışının⁽¹⁾ öncüsü olmuştur.

‘Anadolu Buluşmaları’, ‘Anadolu Seminerleri’, ‘ÇEKÜL Akademi’, ‘Yol Haritaları’ adlı etkinlikler yanında, üye belediyeler tarafından hazırlanan projelere hibe türü parasal katkıyla destek sağlayan⁽²⁾; ‘doğal, tarihsel, kültürel mirası koruma’ ve ‘müzecilik’ konularında eğitim verip; ‘kültür mirası ve müze özendirme’ yarışmaları açan Tarihi Kentler Birliği (TKB), ‘Avrupa Tarihi Kentler Birliği’ üyesidir.

Sadece belediyelerin üye olduğu kamu tüzel kişiliğine sahip ve kar amacı gütmeyen bu kuruluşa, Belediye Başkanı Sayın Halil Posbıyık’ın sunduğu yazılı ve görsel dokümanlarla 23 Mayıs 2002 tarihinde üye olan Kdz. Ereğli Belediyesi, TKB’nin açtığı ‘seminerlere’, ‘eğitimlere’, ‘proje çalışmalarına’, ‘proje ve proje uygulama yarışmalarına’⁽³⁾ eylemli olarak katılıp; tarihsel ve kültürel miras konularındaki hassasiyetini kanıtlayarak, TKB’ye üye olmanın bilicini ve sorumluluğunu taşıyan bir yerel yönetim birimidir.

TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ VE MÜZE ÖZENDİRME YARIŞMASI

Kurulduğu tarihten itibaren taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarımızın araştırılması, bu değerlerin dokümante edilip, envanter formatında kayıt altına alınması; sergilenmesi ve müze ortamında kentli ile buluşturulmasını şiar edinen Tarihi Kentler Birliği, konuyla ilgili çalışmalarını 2016 yılından itibaren düzenlediği ‘Müze Özendirme Yarışması’ adıyla kurumsallaştırmıştır.

Tarihi Kentler Birliği’nce açılan ‘Müze Özendirme Yarışmaları’nın amacı; ülkemizdeki müzecilik anlayışının nicel ve nitel yönden güçlendirilmesinin yanında, birbirlerinden farklı alanlarda hizmet veren müzelerin başarılı çalışmalarını sergileyerek, diğer belediyelere örnek olmasını sağlamaktır.

‘Arşiv ve koleksiyon’, ‘kent ve kent tarihi’, ‘kent belleği ve kent belgeliği’, ‘bilim ve teknoloji’, ‘sanat ve edebiyat’, ‘deniz ve denizcilik kültürü’, ‘endüstri mirası ve sanayi’, ‘geleneksel yaşam kültürü’, ‘geleneksel tarım’, ‘geleneksel el sanatları’, ‘panorama’, ‘minyatür ve maket’ gibi kategorilerde düzenlenen bu yarışmalarının hedefi; müzeler arası rekabet değil, iyi müzecilik örneklerini sergileyerek; ‘her yerleşim biriminin bir müzesinin olması, bir müzeye sahip olması’ gerçeğini hayata geçirmektir.

TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ 2020 YILI MÜZE ÖZENDİRME YARIŞMASI SONUÇLARI

‘Eğitim ve etkinlik’, ‘yayın, araştırma ve arşiv’, ‘sergileme ve tasarım’ kategorilerinde yapılan Tarihi Kentler Birliği 2020 Yılı Müze Özendirme Yarışması’na katılan belediyelerin sunduğu müzeler; sahip olduğu ‘sergi alanı’, ‘düzenlediği etkinlik’, ‘saptadığı çalışma izlencesine bağlı süreç yönetimi’, ‘yazılı ve görsel dokümanlarla oluşturulan arşiv ve koleksiyon’ yönlerinden yapılan inceleme sonucu; ‘göç müzeleri’, ‘kent müzeleri’, ‘kent tarihi müzeleri’, ‘milli mücadele müzeleri’, ‘kent belleği ve kent arşivi müzeleri’, ‘yaşam kültürü müzeleri’, ‘sanat ve edebiyat müzeleri’, ‘sanayi müzeleri’, ‘denizcilik müzeleri’, ‘minyatür ve maket müzeleri’ adları altında kategorize edilerek değerlendirilmiştir.

Proje Koordinatörü olarak hiçbir kurum, kuruluş ve kişinin katkısı olmadan bizzat kaleme aldığım ‘Bir Müze Gemi Gazi Alemdar, Ulusal Kurtuluş Savaşı’ndan Armağan: Kdz. Ereğli Belediyesi Alemdar Gemisi Müzesi’⁽⁴⁾ adlı projeyle katıldığımız bu yılki yarışmada; projemiz, ‘Milli Mücadele Müzeleri’ türündeki ödüle layık görüldü.

Ülkemizde toplam dokuz adet ‘Milli Mücadele Müzesi’ türü müze olup; bunlar içerisinde ‘Bandırma Vapuru’, ‘Nusret Mayın Gemisi’ ve ‘Alemdar Römorkörü’ olmak üzere, toplam üç adet tarihi teknenin birebir örnekleri günümüzde, ‘müze gemi’ türünde hizmet vermektedir.

Alemdar’ın, römorkör olarak kullanıldığı dönemdeki jurnal defteri⁽⁵⁾ kayıtlarındaki bilgiler ile biri Mustafa Kemal Paşa imzalı olmak üzere, toplam on altı adet 1921 tarihli belgenin varlığı, Kdz. Ereğli Belediyesi Alemdar Gemisi Müzesi’ne ayrıca değer katan dokümanlar olup; söz konusu ödülün ‘Alemdar Römorkörü Olayı’ adıyla anılan tarihsel olayın yüzüncü yılında bir proje karşılığında verilmesi, daha bir anlamlı olduğunun bilinci ve sorumluluğu ile Kdz. Ereğli Belediyesi olarak bu ödüle layık olmaya çalışacağımızı vurgulayarak; Alemdar Römorkörü’nün kahraman mürettebatını şükran ve saygı ile anar, projenin temeli olan teknenin çizimi ve yapımı konusunda emeği geçen gerçek ve tüzel kişilere şahsım, mensubu olduğum Kdz. Ereğli Belediyesi ve ÇEKÜL Vakfı adına teşekkür ederim.

DİPNOTLAR

⁽¹⁾ Tarihi Kentler Birliği’nin Amacı ve Görevleri: Madde: 5/e- Doğal, tarihsel çevreyi, kültürel mirası koruma ve yaşatma yönünde üye belediyelerin girişimlerine destek verir, kaynak bulur, bu gibi girişimleri organize eder, yapar ve yaptırır. TKB Tüzüğü.

⁽²⁾ ‘Ereğli Tarihi Kent Merkezindeki Sokak, Caddelerde Sokak Sağlıklaştırması Ve Kentsel Tasarım Projesi, I. Etap: Orhanlar Mahallesi Yalı Caddesi Sokak Sağlıklaştırması Ve Kentsel Tasarım Projesi - 2020” adlı çalışma, ‘Tarihi Kentler Birliği’ tarafından desteklenen bir projedir.

^{(3) ‘}Yıkık Bir Konaktan Kent Müzesine, Bir Restorasyon Uygulaması: Kdz. Ereğli Belediyesi Kent Müzesi Projesi’ adlı çalışma kapsamında restore edilen Cıbıroğlu Konağı’na Tarihi Kentler Birliği’nin ‘2019 TKB Kültür Mirasını Koruma Yarışması’nda en iyi uygulama ödülü verilmiştir.

⁽⁴⁾ Projenin Adı: Bir Müze Gemi Gazi Alemdar, Ulusal Kurtuluş Savaşı’ndan Armağan: Kdz. Ereğli Belediyesi. Alemdar Gemisi Müzesi, Sayfa: 84, 2020. Projenin Sahibi: Halil Posbıyık, Kdz. Ereğli Belediye Başkanı. Projenin Koorinatörü: Raif Tokel, Başkanlık Danışmanı.

⁽⁵⁾ Jurnal: Herhangi bir faaliyet kaydı; günlük, bir gün veya başka bir süre boyunca olanların kaydı. Jurnal Defteri (Gemi Jurnalleri): Yolculukta yükün başlandığı andan itibaren geçecek belli başlı olayların yazıldığı defter.

* * * *

Raif TOKEL, ÇEKÜL Vakfı Temsilcisi, İletişim, Telefon: 0 533 749 81 49, e-ileti: raiftokel@yahoo.com