BEUN Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü'nden Doç. Dr. Caner Özdemir, 4 Aralık Dünya Madenciler Günü etkinlikleri kapsamında yaptığı sunumda kaçak ocaklarla ilgili çarpıcı tespitlerde bulundu. Zonguldak'ta kaçak ocakları sorununun çözülmeyişinin bazılarının İşine geldiğini belirten Doç. Dr. Caner Özdemir, "Zonguldak’ta işçilerin büyük çoğunluğu, başka bir sektörde iş aramaktansa hala TTK’da (Türkiye Taşkömürü Kurumu) çalışmayı hayal ediyor. Hatta geçmişte kaçak madencilikten birikim yapmış, evini ve arabasını almış insanlar bile 'TTK’ya girsem tüm birikimlerimden vazgeçerim' diyebiliyor" değerlendirmesinde bulundu.
Doç. Dr. Caner Özdemir sunumunda şu ifadelere yer verdi:
"Sistemi biraz sıkılaştırmaya başlıyoruz. Yine kaçak ocaklar gündemde. Bu durum, sektörün çeşitlenme ve dönüşüm geçirmeye başladığını da gösteriyor. Özetle, 7.5-8 milyon ton olan üretimler, bugün artık bir milyon ton civarında. Ancak, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kömür talebi devam ediyor ve Zonguldak’ta bu talep azalmıyor. Dolayısıyla bu talebi karşılamak, önemli bir araç haline geliyor.
Bu durumun temel nedenlerinden biri, şu an uygulanan politikaların bazı özel şartlarda kaçak madencilik gibi sorunlara yol açması. Bu yalnızca Türkiye’ye özgü bir mesele değil. Dünyada da benzer örnekler mevcut. Çok yeni bir makalede farklı ülkeler incelenmiş ve kaçak madenciliğin nerelerde yaygınlaştığı, nerelerde resmileştiği ya da hala kaçak kaldığı üzerine bir sınıflandırma yapılmış. Zonguldak özelinde ise coğrafyanın kömür üretimiyle tarihsel olarak iç içe olması belirleyici.
1990’lardan itibaren Zonguldak’ta küçülme yaşandığında, bölgedeki işçi sınıfı başka bir sektörde çalışma deneyimine sahip değildi. Başka bir yere giden işçiler bile genelde yine maden ocaklarında çalıştı. Çoğu işçinin ailesi de madencilikle geçimini sağlamış. Bu gelenek, kuşaktan kuşağa aktarılmış ve kaçak ocaklarda çalışma kültürü de bir şekilde süreklilik kazanmış. Bazı işçiler genç yaşta kaçak ocaklarda çalışmaya başlamış ve bu durum nesiller boyunca devam etmiş.
Bugün Zonguldak’ta işçilerin büyük çoğunluğu, başka bir sektörde iş aramaktansa hala TTK’da (Türkiye Taşkömürü Kurumu) çalışmayı hayal ediyor. Hatta geçmişte kaçak madencilikten birikim yapmış, evini ve arabasını almış insanlar bile “TTK’ya girsem tüm birikimlerimden vazgeçerim” diyebiliyor.
Bir yandan, kaçak ocakların ağır koşulları bilinse de bazı işçiler, özel sektörde ya da kayıt dışı işlerde daha fazla kazanç sağlıyor. Ancak sosyal güvenlik eksikliği, çalışma koşullarının güvensizliği ve talebin devam etmesi, sorunun çözümünü zorlaştırıyor. Bu döngü, kaçak madenciliğin hala önemli bir sorun olarak kalmasına neden oluyor."