Hırsızlık Suçu Unsurları ve Cezası
Hırsızlık Nedir?
Hırsızlık, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 141. maddesi ile düzenlenmiş olan, bir kimsenin başkasına ait taşınır bir malı, malikin rızası olmaksızın kendisine veya bir başkasına bir menfaat sağlamak amacıyla almasıdır.
Hırsızlık Suçu
Hırsızlık suçu, bir başkasının eşyasını rızası olmadığı halde bulunduğu yerden alınmasıdır. Suçu işleyen kişi, bu eşyayı kendisine yarar sağlamak için alabileceği gibi bir başkasına da yarar sağlamak için alabilir.
Hırsızlık Suçunun Unsurları Nelerdir?
Hırsızlık suçu, ancak taşınır mallar üzerinde işlenebilir. Ev, araba, bilgisayar, telefon gibi eşyalar taşınır mal olarak kabul edilirler. Örneğin, ziynet eşyası çalınması veya araç hırsızlığı, hırsızlık suçunu oluşturmakta ve bu tür eşyalar taşınır mal kategorisinde yer almaktadır.
Bu suçun düzenlenmesinde asıl amaç, zilyetliği korumaktır. Zilyet, bir malı fiili olarak elinde bulunduran kişiyi ifade eder. Zilyet o malın sahibi olmayabilir; ancak mal üzerinde fiili hakimiyeti olduğu sürece zilyet olarak kabul edilir. Malın zilyedin eline nasıl geçtiği, zilyetlik statüsü açısından önem taşımamaktadır. Örneğin, bir kişinin çaldığı telefonunu elinde bulundurması durumunda, o kişi telefonun zilyedi haline gelir. Daha sonra bu telefonun başka bir kişi tarafından çalınması durumunda da hırsızlık suçu işlenmiş sayılır.
Suçun meydana gelmesi için, taşınır malın zilyedi olan kişinin fiili hakimiyetinden çıkıp suç işleyenin fiili hakimiyeti altına geçmesi gerekir. Bu itibarla hırsızlık suçunun mağduru, hem malın sahibi (malik) hem de zilyet olabilir. Çünkü kanun, yalnızca malın malikini değil, aynı zamanda malı fiili olarak elinde bulunduran zilyedi de koruma altına almıştır.
Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halleri
Hırsızlık suçu bazı durumlarda daha ağır cezalara tabi tutulur. Bu durumlara "nitelikli hırsızlık" denir.
● Kişinin gece vakti hırsızlık yapması,
● Kamu kurum ve kuruluşlarına ait malların çalınması,
● Bina veya eklentilerine girilerek hırsızlık yapılması,
● Suçun, kişiye ait bir konutta veya işyerinde işlenmesi,
● Hırsızlıkta suçun birden fazla kişiyle birlikte işlenmesi.
Hırsızlık Suçu Cezası ve Şartları
Hırsızlık suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Bir kişinin, malı elinde bulunduranın rızası dışında, kendisine veya bir başkasına menfaat elde ettirmek amacıyla o malı bulunduğu yerden alması durumunda da basit hırsızlık suçu işlenmiş olacaktır.
Açık alanda bırakılan eşyaların çalınması da basit hırsızlık suçunu içine alan kavram içerisindedir. Bir parkta bank üzerinde unuttuğunuz çanta çalındığında ya da pazara açıkta serdiğiniz sebzelerinizi kimsenin izni olmadan aldığında da bu suçu işlemiş olacaksınız.
Hırsızlık Suçunda Para Cezası Ne Kadar?
Basit hırsızlık suçunda hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı; kişinin belli bir denetim süresine tabi tutulması ve bu denetim süresi içerisinde koşulları yerine getirdiği takdirde ceza davasının düşmesini sağlayan bir karardır. Hırsızlık suçunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.
Basit Hırsızlık Suçunun Cezası Ne Kadardır?
Basit hırsızlık suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Malı elinde bulunduran kişinin rızası dışında kendisine veya başkasına yarar sağlamak için bulunduğu yerden alan kişi; basit hırsızlık suçunu işlemiş olur.
Nitelikli Hırsızlık Suçunun Cezası Ne Kadardır?
Nitelikli hırsızlık suçu, işleniş biçimine göre daha ağır cezaların uygulanmasını gerektiren durumları kapsar. Bu kapsamda, basit hırsızlık suçuna göre cezayı artıran nitelikli haller belirlenmiştir ve ceza düzenlemeleri iki kategoriye ayrılmıştır.
Birinci kategori, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasını öngören hallerdir. Buna göre kamu kurumlarında veya ibadet yerlerinde bir kimseye ya da kamu hizmetine ait malların çalınması, herkesin girebileceği yerlerde bırakılan ancak kilit altında muhafaza edilen eşyaların çalınması, bina ve eklentilerinde saklanan eşyaların çalınması, toplu taşıma araçlarında veya duraklarında eşyaların çalınması ile afet veya genel bir tehlikeyi önlemek amacıyla hazırlanan eşyaların çalınması gibi durumlar bu kategoriye girer.
İkinci kategori ise 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasını gerektiren hallerden oluşur. Bu haller arasında, mağdurun ölmesinden ya da kendini koruyamayacak durumda olmasından yararlanarak eşyanın çalınması, bir kişinin elinde veya üzerinde taşıdığı eşyanın çekip alınarak ya da özel bir beceriyle çalınması, doğal afetler veya sosyal olaylar sırasında ortaya çıkan kargaşadan yararlanılarak eşyanın çalınması, taklit anahtar veya kilit açmaya yarayan bir alet kullanılarak eşya çalınması, bilişim sistemleri kullanılarak başkasına ait bir banka hesabından para aktarılması, tanınmamak için kılık değiştirilerek ya da resmi bir sıfat takınılarak hırsızlık yapılması ve barınaklarda, sürüde veya açıkta bulunan büyükbaş ya da küçükbaş hayvanların çalınması yer alır.
Öte yandan beden veya ruh itibarı ile kendisine karşı savunma gücü yetmeyen bir kimseye ait eşyanın özel beceriyle ve zorla çalınması takdirinde cezanın üçte bir oranında artırılacağı düzenlenmiştir. Ayrıca sıvı veya gaz halindeki enerjilerin nakli işlenmesi veya depolandığı tesislerde hırsızlık suçu işlenmesi durumda ceza 5 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasıdır. Bu suç bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi takdirinde, ceza yarı oranında artırılarak uygulanır ve ayrıca on bin güne kadar adlî para cezası verilir.
Evde, ticarethane veya eklentilerinde hırsızlık suçunun işlenmesi sırasında konut dokunulmazlığının ihlal edilmesi veya mala zarar verme suçunun da işlenmesi halinde, bu suçlardan soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için mağdurun şikayeti aranmaz.
Hırsızlık Suçunda Cezayı Arttıran ve Azaltan Haller Nelerdir?
Hırsızlık suçunun gece vaktinde işlenmesi halinde verilecek olan ceza arttırılacağı düzenlenmiştir. Verilecek olan ceza yarı oranında arttırılarak verilir.
Bunun dışında paydaşlık veya elbirliği ile malik olunan malın çalınması halinde verilecek ceza iki aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Burada malı çalan kişi mala sahip olan ortaklardan birisidir. Aynı zamanda bu halde suçun soruşturulması ve kovuşturulması için şikayet aranmaktadır.
Hukuki bir ilişkiye dayanan alacağının tahsilini sağlamak için hırsızlık suçunun işenmesi halinde verilecek ceza iki aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Aynı zamanda bu halde suçun soruşturulması ve kovuşturulması için şikayet aranmaktadır.
Hırsızlık yapılan malın değeri az ise cezada indirim olabileceği gibi ceza verilmeyebilir. Tabi ki suçun nasıl işlendiği, özellikleri değerlendirilmek suretiyle karar verilecektir.
Bir malın geçici bir süre kullanılıp daha sonra kişiye iade etmek için bulunduğu yerden alınmışsa kullanma hırsızlığı suçu oluşur. Bu halde verilecek olan ceza yarı oranında indirilmekle birlikte şikayete tabidir. Ancak bir suç işlemek için kullanma hırsızlığı suçu işlenmişse; bu fıkradan yararlanılmaz ve hırsızlık suçundan hüküm kurulur. Hırsızlık suçu ağır ve acil bir ihtiyaç için yapılmışsa yani bir zorunluluk hali içerisinde yapılmak zorunda kalınmışsa hiç ceza verilmeyebilir ya da indirim yapılabilir.
Hırsızlık Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Hırsızlık suçunda suçun işlendiği yer mahkemesi yetkili mahkemedir. Suçun işlendiği yer belli değil ise şüpheli veya sanığın yakalandığı yer, şüpheli veya sanık yakalanmamışsa yerleşim yeri mahkemesi yetkili mahkemedir. Basit veya nitelikli hırsızlık suçu nedeniyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir
Hırsızlık Suçunda Zamanaşımı
Hırsızlık suçu, takibi şikayete bağlı suçlar arasında değildir. Dolayısıyla suçun bir şikayet süresi de yoktur. Suç için 8 yıl olan dava zamanaşımı süresi içerisinde şikayet edildiğinde soruşturma başlatılır.
Hırsızlık Suçu Uzlaştırmaya Tabii Mi?
Suçun cezası, Türk Ceza Kanunu'nun 141. maddesinde düzenlenmiş olup bu suç için ceza yaptırımları belirlenmiştir. Ancak hırsızlık suçu,uzlaşmaya tâbi olan suçlar arasında olduğu için, tarafların uzlaşması-neticeye varması durumunda faile ceza manâsı da uygulanmaz.
Hırsızlık Durumunda Hukuki Destek Almanın Önemi
Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’na göre ciddi yaptırımları olan bir suç türüdür. Bu suçu işlediği iddia edilen kişilerin, hukuki haklarını koruyabilmeleri ve adil bir şekilde yargılanabilmeleri için alanında uzman bir avukattan destek almaları hayati önem taşır. Benzer şekilde, mağdur olan kişilerin de haklarının korunması, zararın giderilmesi ve sürecin hukuka uygun şekilde ilerlemesi adına profesyonel hukuki danışmanlık almaları gereklidir.
Eğer siz de böyle bir durumla karşı karşıyaysanız, haklarınızı korumak ve süreci en doğru şekilde yönetmek için uzman bir avukattan destek alabilirsiniz. Hırsızlık suçu ile ilgili profesyonel hukuki destek almak için ALFA Hukuk Bürosu sahibi Avukat Mehmet Genç ile iletişime geçmekten çekinmeyin.