SOMA´da 301 madencinin öldüğü facianın ardından çıkan Torba
Kanun ve işgüvenliği yönetmelikleriyle Zonguldak´ta maden ocaklarına yönelik
denetimler arttı; son 15 ayda iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uymayan 56
maden ocağında üretim durduruldu. Bu ocaklardan sadece 10´u eksiklerini
tamamlayıp üretime geçerken, diğer işletmeler işçi çıkarmaya gitti. Ticaret ve
Sanayi Odası Başkanı Metin Demir, yasa ve yönetmeliklerin getirdiği maliyet
artışlarıyla özel işletmelerdeki toplam istihdam oranının 4 bin 600´lerden 3
bin 500´lere düştüğünü söyledi. Maden ocaklarının yoğun olduğu Gelik Beldesi
Belediye Başkanı Ak Parti´li Burhan Sezgin de işini kaybeden madenciler
nedeniyle zor durumda kaldıklarını söyledi.
Soma´da, 301 maden işçisinin öldüğü facianın ardından Torba
Yasası olarak bilinen İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair
Kanun´un geçen yıl Eylül ayında yürürlüğe girmesi, ardından çıkan işgüvenliği
yönetmelikleriyle kentteki maden ocaklarında iş güvenliğine yönelik denetimler
arttı.
MÜFETTİŞLER, 56 OCAKTA ÜRETİMİ DURDURDU
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerince yapılan
denetimlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusunda eksiklikleri belirlenen geçen
yıl 46, bu yılın ilk üç ayında da 10 olmak üzere toplam 56 maden ocağında
üretim durduruldu. Maden işletmelerine toplam 1 milyon 158 bin 424 lira para
cezası uygulandı. Bu ocaklardan sadece 10´u eksikliklerini tamamlayarak yeniden
üretime geçerken, diğerleri faaliyetine son verdi. Bünyelerinde bulunan
ocaklardan bazılarını yönetmeliklere aykırı olduğu gerekçesiyle kapatan maden
işletmeleri, işçi çıkarmaya gitti. İşine son verilen işçilerden 163´ü,
alacakları ödenmediği gerekçesiyle Çalışma ve İş Kurumu´na başvurdu.
TSO BAŞKANI: SEKTÖR MALİYETLERİ KARŞILAYAMIYOR
TSO Başkanı Metin Demir, Soma faciasından sonra 6552 sayılı
Torba Kanun´un yürürlüğe girmesiyle, kentte TTK´dan kiraladığı sahalarda üretim
yapan özel işletmelerin sıkıntıya girdiğini söyledi. Yasa ile işçilik
ücretlerinin en az 2 asgari ücret seviyesine çıktığını, haftalık çalışma
saatlerinin yüzde 20 azaldığını, yıllık ücretli izinlerin arttığını, yeraltı
işçilerinin erken emekliliğinin sağlanması yönünde düzenlemeler yapıldığını
hatırlatan Demir, ayrıca facia sonrası işgüvenliği yönetmelikleriyle uygulamaya
konulan yeni düzenlemelerin de sektöre ağır maliyetler getirdiğini kaydetti.
İşletmelerin bu maliyet artışlarını karşılayamaz duruma geldiğini ve işçi
çıkarmaya gittiğini ifade eden Demir, şöyle konuştu:
"Önceden 2 bin lira civarında olan bir işçinin
maliyeti, yasadan sonra 3 bin 750 lira civarına çıktı. Bu yasa yürürlüğe
girdikten sonra 22 işletme üretimi durdurdu. 4 bin 600 kişi düzeyindeki
istihdam bin 500 seviyelerine düştü. İşletmelerin yaşadığı bu sıkıntı hükümet
yetkililerine anlatıldı. Yoğun çabalar sonucu Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanımız ve hükümet yetkililerinin Torba Kanun ile gelen maliyetlerin
karşılanması için yasa çıkarılacağının sözü vermesi üzerine, özel firmalar
büyük bir özveriyle Kasım 2014´de rödevanslı sahalarda kısmen üretime başladı.
Bin 500´lere düşen istihdam tekrar 3 bin 500´lere çıktı."
BAKANLAR KURULU KARARI BEKLENİYOR
18 Şubat 2015´de yürürlüğe giren Maden Kanunu ve Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile söz konusu Torba Kanun ile
meydana gelen maliyet artışlarının ödenmesi ve fiyat farkına ilişkin esas ve
usullerin Bakanlar Kurulu´nca belirleneceğinin hükme bağlandığına işaret eden
Demir, "Ancak bu yasanın çıkmasının üzerinden 2 ayı aşkın bir süre
geçmesine rağmen Bakanlar Kurulu´ndan bir karar çıkmadı. Hesaplanarak Enerji
Bakanlığı´na sunulan maliyet farklarının bir an önce Bakanlar Kurulu´nda
görüşülerek karar alınmasını bekliyoruz. Rödevanlı firmaların dayanacak gücü
kalmamıştır. Firmalar sermayelerini tüketmiş, gayrimenkullerini ellerinden
çıkarmıştır. Bakanlar Kurulu´nca alınacak kararın seçim öncesinde
gerçekleşmesini istiyoruz" dedi.
BELEDİYE BAŞKANI: EN BÜYÜK SORUN İŞSİZLİK
Maden ocaklarının yoğun olduğu Kilimli İlçesi Gelik Beldesi
Belediye Başkanı Burhan Sezgin de bölgede en büyük sorunun işsizlik olduğunu
söyledi. Çıkan son yasa işçi lehine gözükse de TTK dahil özel işletmelerin zor
durumda kaldığını belirten Başkan Sezgin, "Bu durum iş gücü kaybına neden
oldu. Dışarıdan giren kömür de var. Bizim onlarla rekabet etme şansımız mümkün
değil. Yasayla birlikte örneğin bir liraya mal olan bir işçinin maliyeti üç
katına çıkmış durumda. İşveren lehine de yasalar çıkarsa iyileştirme yönünde
olumlu olacaktır. Bölgemize de olumlu yansıyacaktır" dedi.
VATANDAŞA CEVAP VEREMİYORUM
Beldede faaliyet gösteren birçok maden ocağının kapandığını
ifade eden Başkan Sezgin, şöyle konuştu:
"Biz bu konuda hakikaten zor durumdayız. Buradaki
vatandaşlar bize telkinlerde bulunuyorlar. Bu konuda sitemleri de oluyor.
Burada işini kaybeden işçi bizim yanımıza geliyor. Bize sitemi oluyor, bize
isyan ediyor. İşverenler de bizim çevremiz, arkadaşlarımız. Onlar da kendi
sorunlarını bize söylüyorlar. Biz de cevap veremez duruma geliyoruz zaman
zaman. Nüfusumuz da sürekli azalıyor. İşini kaybeden vatandaş burada oturmayı
tercih etmiyor. Her yönden bize zararı var. Küçük esnafa da zararı var. Şu anda
bir çok maden ocağı kapandı. Bir ocakta 300 kişi çalışıyorsa bu şimdi 100
kişiye düşmüştür. Belki de tamamen kapanmıştır."
İŞSİZ KALAN MADENCİ, KAHVEHANEYE İŞ İÇİN NOT BIRAKTI
Çalıştığı maden ocağı 2 ay önce kapanınca işsiz kalan evli
ve 3 çocuk babası 35 yaşındaki İbrahim Dernek ise gittiği kahvehaneye, ´Acil iş
arıyorum, ihtiyacım var´ yazılı not bırakarak iş arama yoluna gitti. Birçok
yere başvurmasına rağmen iş bulamadığını anlatan Dernek, "Çalıştığım maden
ocağı yasaya uygun olmadığı için kapandı. Benim 3 çocuğum var. Çocuklarıma
ayakkabı alamıyorum. Tek istediğimiz bir iş. Çalışmak istiyoruz. Çoğu arkadaşım
göç etti. Evimize yiyecek, içecek alamıyorum" dedi.