Temel atma töreni...

İstanbul, İzmit, Zonguldak, Gelibolu, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Ankara'nın suni antrasit ihtiyaçlarının sağlanması amacıyla 500.000 Lira sermaye ile Sömikok fabrikasının kurulması için maden Kömürü Türk Anonim Şirketi'ne 25 yıl süreyle, Teşvik-i Sanayi Kanunu'na dayanılarak, Bakanlar Kurulu tarafından imtiyaz verilmiştir. 15 Ağustos 1934'te, Celal Bayar ve İsmet İnönü, Zonguldak'ta İş Bankası ve Sümerbank'ın ortak teşebbüsü olarak inşa edilen suni antrasit fabrikasının temelini beraber atmıştır.

Başbakan İsmet İnönü burada şu konuşmayı yapmıştır:
"İş Bankası ile Sümerbank'ın ortak teşebbüsü olarak kurulan suni antrasit fabrikasının temelini atmış bulunuyoruz. Bununla hakiki kömür sanayine girmiş bulunağız. Sanayide ve evlerde kullanmaya elverişli kömür tedarik etmek bu fabrikanın mahsulü olacak, fabrika aynı zamanda kimyevi mahsuller vermeye başlayacaktır... Dün ve bugün temel attığımız veya açtığımız müesseseler, yüz binden fazla ton sarf etmek için kömür havzasına yeniden müşteri olmuştur. Büyük Millet Meclisi'nin kanunlarını ve programlarını tahakkuk ettirmek ve milletin umumi inkişafına bütün kuvvetiyle çalışmak için milli bankaların gösterdikleri gayreti sizin huzurunuz da ve sizinle beraber bütün memleketin karşısında takdir etmeyi vazife sayarım.

Her hadise bize memlekette sanayi programı herkesin sevdiği ve takip ettiği umumi ve milli ülkü olduğunu göstermektedir. Hiç bir program bu kadar umumi alaka ve heyecanla kabul edilmemiştir. Bu hal programın tahakkuk ettirilmesi için en kuvvetli unsurdur. İki seneden beri yeni sanayi için tasavvur ettiğimiz zaman saat gibi işlemiştir. İş bankası ve Sümerbank ve bütün bu hareketleri kudretli ve uğurlu eliyle idare eden İktisat Vekili Celal Bey, programın tatbiki için bize hangi müddetlerden bahsettilerse hepsini zamanında tahakkuk ettirmiştir Şimdi temelini attığımız fabrikayı bir sene sonra açmış olacağımızı kendileri bize bildiriyorlar. Bilhassa yeni tesisatta zaman cetvelini tahakkuk ettirebilmek büyük bir kuvvettir, meselelerin iyi tetkik edildiğinde, tedbirlerin gayet iyi hazırlandığına kanaat verici bir delildir."

Açılış töreni...

10 Aralık 1935'de saat 11.30'da Zonguldak halkı, öğrenciler ve maden işçilerinin bulunduğu fabrika önündeki kalabalık ilk olarak Türkiş Genel Direktörü B. Esat beyin teknik konuşmasını dinlemiş, onu parti il başkanı B. Altıok'un heyecanlı söylevi takip etmiştir. En son Ekonomi Bakanı Celal Bayar bir konuşma yaparak kurdeleyi kesip Kok Fabrikasının açılışını yapmıştır...

Ekonomi Bakanı Celal Bayar açılış konuşmasında:
"Bu fabrikayı İş bankası yapmıştır. Ve hükümet İş bankasına bu işi vazife olarak vermiştir. İş bankası, büyük Atatürk 'ün yüksek kudretinden ilham alarak daima dinamik hareketlerde bulunmak suretiyle kendi sahasında millete rehber olmuştur." demiş ve Zonguldak Gazetesi 'ne de beyanat vererek; Havzanın bile ele alınması zaruridir... Bu defa Zonguldak'ı ziyaretimde Zonguldak kömürlerinden kok metalürjik yapılmasının mümkün olduğu hakkında salahiyettar zevatın bana verdikleri teminat vardır. İleride yapacağımız demir sanayi için bunun ehemmiyeti büyüktür. Avrupa 'da yaptırdığımız tecrübeler bu defa Sömikok Fabrikasında tekrar ettirilecektir.

Verilen teminat teeyyüt ettiği takdirde havza kömürleri için yeni bir mazhariyet elde etmiş bulunuyoruz demektir." açıklamasını yaptıktan sonra bir soru üzerine Bayar:
"Demir çelik fabrikaları Karabük'te kurulacaktır. Planları hazırlanıyor. İnşaat mühendisleriyle müzakereye başlayacağız. İlkbahar'da temelini atmak için gayret gösteriyoruz. Temel attıktan sonra bitirmek için iki buçuk sene gibi bir zamana ihtiyaç vardır. Elde mevcut demiri tamamen işletmek istemiyoruz. Fabrikaları kısmen hariçten ve kısmen dahilden alınacak maden cevheriyle işleteceğiz. Hariçten getirilme imkanı olmadığı zamanlarda da dahildekileri işleteceğiz" demiştir. Bayar, ayrıca kömür sanayi kurma çabasının asıl amacı olan, Karabük'te kurulacak demir ve çelik fabrikasının da müjdesini vermiştir. Zira "çeliğin üretilmesi için en önemli madde kok kömürüdür ki bu da memlekette üretilmeye başlanmıştır." diyerek soruyu cevaplamıştır.

Editör: Pusula Gazetesi