15. Yüzyıl da yaşamış Fıkıh alimlerinden Hayali'nin dediği gibiydi aslında yaşadıklarımız;
Cihan ara cihan içindedür arayı bilmezler
O mahiler ki derya içredür deryayı bilmezler..
Günümüz Türkçesiyle karşılığı;
Cihanı süsleyen(Allah) cihanın içindedir ama (insanlar) aramayı bilmezler
Denizin içinde olduğu halde denizden habersiz balıklar gibi.
Doğup büyüdüğümüz, her gün sokaklarından geçtiğimiz, suyunu içip, meyvesini yediğimiz bu şehirde kıymeti bilinememiş, unutulmuş birçok değer var. Yazımızda bahsetmeye çalışacağımız o değerlerden biri; Müftü İbrahim Efendi...
Zonguldak'ın ilk müftüsü olan İbrahim Efendinin hayatını öncelikle Zonguldak Müftülüğü internet sitesinde bulunan ve Diyanet İşleri Başkanlığındaki Özlük Dosyasından alınan bilgilerden başlayalım.
1-İbrahim Hakkı AKÇA 1924-1935
1872 Yılında Zonguldak Merkez Çağlı köyünde doğdu. Babası Molla Durmuştur. İbrahim AKÇA ilk Öğrenimini (Din dersi ve ilkokul derslerini) babası Molla Durmuş'tan almıştır. 1887 yılında Zonguldak Kdz. Ereğli'sine giderek burada bulunan Ali Molla Camii Medresesinde 3 yıl mukaddemat-ı Ulumi'l-Arabiyyeyi tahsil etmiştir. Daha sonra 1901 yılında İstanbul Süleymaniye Camiinin Killeyesindeki Dökmecisani Medresesine giderek tahsilini burada tamamlamıştır. Buradaki tahsili esnasında göstermiş olduğu üstün başarıdan dolayı 08.11.1903 yılanda yapılan mezuniyet merasiminde Padişah tarafından mezuniyet diploması ile birlikte gümüş madalya verilmiştir. Zonguldak il Müftülüğü teşkilatlandıktan sonra Zonguldak il müftüsü olarak İbrahim AKÇA 02.05.1924 tarihinde atanmıştır. İlk il müftüsü olarak görev yapan İbrahim AKÇA görevde iken 1935 yılı Ramazan Bayramının ilk günü vefat etmiştir.
Hayat hikayesinden de anlaşılacağı gibi kendisi çok öneli bir alimdir. Padişah tarafından madalya verilen bir şahsiyettir. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerindeki önemli eğitim kurumlarından olan Taş Mekteplerde öğrenim hayatına başlamıştır.
Müftü İbrahim Efendi, Milli Mücadele yıllarında da çok önemli görevler üstlenmiştir. Zonguldak Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin başkanlığını yapmıştır. İlerlemiş yaşına rağmen halkı Kurtuluş Savaşı için bilinçlendirmek ve ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için Zonguldak yöresini köy köy, kasaba kasaba gezmiştir.
Müftü İbrahim Efendi, bu hizmetlerinin yanı sıra Büyük Millet Meclisi Hükümetine yöre ile ilgili raporlar göndermiştir. Mustafa Kemal Atatürk'e gönderdiği bir raporunda, bölgedeki yabancı kömür şirketlerinden vergi alınarak milli mücadeleye katkı sağlanması için bir yasa teklifi önermiştir.
Yazılı kaynaklarda Müftü İbrahim Efendinin vefatına kadar olan kısım yer almaktadır. Emekli Madenci-Gazeteci Kadir Tuncer'in yaptığı araştırmalar göre merhum, bugünkü Tarım İl Müdürlüğü yakınlarındaki, o zamanlar tamamı mezarlık olan Ontemmuz mezarlığına defnedilmiştir.
1960'lı yıllarda bu bölgedeki mezarlar kaldırılarak Asri Mezarlığına nakledilmişlerdir. Yine yapılan sözlü araştırmalarda, Müftü İbrahim Efendinin kabrinin alınarak doğduğu yer olan Çağlı Köyü'ne nakledildiği düşünülmektedir.
 |
 |
 |
1943 yılına ait Doğu Gazetesine ait sayfalarda Müftü İbrahim Efendiden bahsettiği bölümleri görüyoruz. Dergide Müftü İbrahim Efendinin kardeşi Halil Akça ile Zonguldak'taki mahalle isimleri ile ilgili bir röportaj yapılmış. Yapılan röportajda çok önemli bir ayrıntı da var! Halil Akça'nın ifade ettiğine göre yöredeki ilk kömürü dedesi buluyor ve yetkililere haber veriyor...
Zonguldak toprağının altında gerçekten büyük cevherler gün yüzüne çıkarılmayı bekliyor. Hem de kömürden çok daha değerli cevherler...
Kaynaklar:
Doç. Dr Ali Sarıkoyuncu, Zonguldak ve Çevresinde Müdafaa-i Hukuk Çalışmaları.
Kadir Tuncer Arşivi
Halil Uzun Arşivi
(Müftü İbrahim Efendinin Portesi, Kent Duvarı Projesi kapsamında Zonguldak Demirpark Alışveriş Merkezi duvarında sergilenmişti. Tüketim kültürünün yıkıcı etkilerine dayanamayan portre, Zonguldak tarihine iz bırakan diğer kişilerin portreleriyle birlikte sessizce tarihin tozlu raflarına kaldırıldı.)
