Yalan...
Tüm kötülüklerin anası.
Yalan varsa...
Gerisi gelir.
İnsanlar suç işlese...
Ve sorulduğunda yalan söylemese...
Utanılacak bir davranışta bulunmazlar.
Bulunamazlar.
Hele hele...
Ceza alacakları hareketlerde hiç bulunmazlar.

[*] [*] [*] [*]
Öyle ya...
Fırsat buldukça tekrarlıyoruz.
Bir ülkenin tüm kurumları çökse.
Tek adalet kurumu ayakta kalsa.
O ülke yeniden toparlanır.
Silkinir.
Yeniden ayağa kalkar.
Adaletin en büyük dayanağı ise doğruluk.
Doğru söz.
Hakim sorduğunda...
İnsanlar olayları olduğu gibi anlatsa.
Yalan söyleyemese.
Adalet anında tecelli eder.
Mahkemelerden önce emniyette sonuca bağlanır olaylar.

[*] [*] [*] [*]
Tarihe bakıyoruz.
Olayların çözülmesinde...
Adaletin tecellisinde doğruluk önemli.

Doğruluğu temin eden müesseselerden birisi de şahitlik...
Eğer doğru bir şahit varsa...
Olaylar kısa sürede çözüme kavuşur.
Yoksa...
Olaylar çözülmez.
Mahkemelerden yanlış kararlar çıkabilir.
[*] [*] [*] [*]
Osmanlı, şahitliğe büyük önem vermiş.
Yalancı şahitliği önlemek için tedbirler almış.
Yalancı şahitliği tespit edilen kişi...
Adli polis eşliğinde, uyuz bir eşeğe bindirilir.
Bazen ters bindirilir.
Yanında bir tellal bulunur.
Şehrin tüm caddelerinde gezdirilir.
Tellal da suçu halka ilan eder.
Sonra serbest bırakılır.
Özeti...
Kendi itibarını önemsemeyen...
Yalan söyleyen...
Yalancı şahitlik ile adaleti yanıltan kişinin, toplum içerisindeki itibarı yerle yeksan edilir.
Hiç edilir...
Hatta...
Ömrü boyunca bir daha şahitlik etmesine izin verilmez.
Eğer şahitlik devletle ilgiliyse...

Devletin ali menfaatleri yalancı şahitlikle zedeleniyorsa...
Şahit hapis edilir...
Padişah ile ilgiliyse...

Suçun nevisine de bağlı olmakla birlikte...
Genelde yalancı şahit, idam edilir.
[*] [*] [*] [*]
Cezanın caydırıcılığı.
Suçun işlenmesine engel olmuş.
Mahkemelerin adaleti temini kolaylaşmıştır.
[*] [*] [*] [*]
Olayın tarihi boyutu böyle.
Günümüzden bakalım.
Yalancılık revaçta...
Dün ak dediğine bugün kara diyen.
Her gün bir önceki günkü kendini yalanlayan insanlar revaçta.
İşin ilginci...
Tarihte bu tür insanlar, uyuz eşek üzerinde, tellal ile insanlara duyulurken...
Rezil rüsva olurken...
Günümüzde insanlar tarafından alkışlanıyor.
Omuzlarda taşınıyor.
Hatta...
Yüksek makamlara oturtuluyor...