ZONGULDAK MAĞARALARI HAKKINDA - I

Raif TOKEL - Eski Zonguldak İl Turizm Müdürü([*])

Girizgah ya da Mukaddeme Yerine

1952 yılında başlayıp günümüze kadar gelen ve yarım yüzyıllık bir geçmişi içeren bu konuyla ilgili süreçte "yapılanlar var", "yazılanlar var", "bunlardan kendine pay çıkaran sözde uzmanlar var", "bir de kendini mağaracı olarak tanıtıp peşrev çekenler varken"; söze en uygun "girizgah" ya da lisan-ı münasip "mukaddeme", bir masal tekerlemesi olması, gerek deyip;

"Sandraca(1) adlı bir diyar ve bu diyarda milyonlarca yıllık mazisi olan onlarca mağara varmış. Atalarımızın ilk barınağı, ilk sığınağı olduğu için korumamız gereken bu inleri terk edip; önce gecekondu sonra apartmankondulara apar topar taşınıp yerleşince; oylarımızla seçtiğimiz yöneticiler, kullanarak kirlettiğimiz suları yani bilumum pissuları borular döşeyerek mağaralara boşalttıklarında; atmış altı yıl önce elin adamları dediğimiz kişilerin, bu inlerde inceleme yaptıklarını, öğrendik; yıllar sonra...." sözleriyle başladığım yazımı, belgeler ve dipnotlar eşliğinde sunuyorum.

Zonguldak'ta Mağaralarla İlgili Olarak Yapılan İlk Çalışmalar: 1952 - 1986

Basılı kaynaklara göre Zonguldak ve yakın çevresinde mağaralarla ilgili ilk çalışma, 10.07.1952 tarihinde İsveç'li karsinolog(2) Knut LİNDBERG'in Kozlu Ilıksu Mağarası'nda yaptığı araştırma olup; bu çalışmayı yıllar sonra Dr.Temuçin AYGEN'nin 1970'de İspanyol (M.J. ULLASTRE, A. MASİERA), 1975 yılında İngiliz, 1977'de Fransız (C. CHABERT); Dr Nuri GÜLDALI'nın 1988 yılında Alman (N. LAUMANS, M. KAUFMAN) mağaracılarla birlikte "Ilıksu", "Çayırköy", "Kızılelma", "Cumayanı", "Gökgöl", "Kapuz", "Sofular" mağaralarında yaptıkları araştırmalar izlemiştir.

Ülkemizdeki mevzuata göre mağaralar, "Doğal Sit Alanı" olarak kayıt altına alınırken; bunlar arasında tarihsel süreç içerisinde çeşitli amaçlar için kullanılan mağaralar da, "Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı" statüsünde "Karmaşık Sit Alanı" ya da "Çakışan Sit Alanı" olarak tescil edilirler. Zonguldak'ta "Doğal ve Arkeolojik Sit Alanı" olarak tescil edilen ilk mağara "Cehennemağzı Mağaraları" olup; bu mağaralar, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun (AKTVKK) 13-14. Mart.1986/2131 Tarih/Sayılı Kararı ile "I.Derece Doğal ve Arkeolojik Sit Alanı" olarak kayıt altına alınmıştır.

Kültür ve Turizm Bakanı Sayın M.Mustafa Tınaz TİTİZ Döneminde Yapılan Çalışmalar: 1987 - 1989

18.Dönem Zonguldak Milletvekili Sayın M.Tınaz TİTİZ'in önce Kültür ve Turizm Bakanı (21.12.1987-17.03.1989) sonra Turizm Bakanı (18.03.1989-30.03.1989) olarak atanması sonucu, konuyla bizzat ilgilenmiş (3);

- AKTKK'nun 08.11.1988/493 Tarih/Sayılı Kararları sonucu "Gökgöl", "Ilıksu", "İnağzı", "Kızılelma", "Cumayanı", "Çayırköy", "Sofular" adlı mağaralar, "I.Derece Doğal Sit Alanı" olarak tescil edildikten sonra ayni Kurul'un (AKTVKK) 24.03.1989/728 Tarih/Sayılı Kararı'nda Cehennemağzı Mağaraları'nın yakın çevresinin kamulaştırılmasına izin verilerek, adı geçen alanda yapılaşmaya yasak getirilmiş;

- İl Milli Emlak Müdürlüğü'nün 11.01.1989/49 Tarih/Sayılı yazılarıyla "Gökgöl", "Cumayanı: A-B", "Sofular", "Kızılelma" adlı mağaraların mülkiyetleriyle ilgili sorunlar çözümlenmiş;

- İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'ne, tescil edilen mağaraların turizm amaçlı değerlendirilmesini içeren "Zonguldak ve Yakın Çevresindeki Mağaraların Sektörde Değerlendirilmesi Hakkında Rapor, Kültür ve Turizm Bakanlığı Turizm Planlama ve Yatırımlar Dairesi Başkanlığı, Ankara. 1989,s:15" adlı raporla(4) birlikte Dr.Temuçin AYGEN'in "Mağaralar ve Yeraltı Irmakları.1959", "Türkiye Mağaraları.1984", "Türkiye'nin Bilinmeyen Doğal ve Arkeolojik Değerleri.1988" adlı yayın seti gönderilmiş...

1992 Yılı İl Turizm Envanteri, Zonguldak.1992, s:18"

"19.Temmuz.1993 tarihinde Zonguldak İl Turizm Müdürü olarak göreve başladığımda(5) " 1987 yılından itibaren önce İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, sonra İl Turizm Müdürlüğü'nde Enformasyon Memuru olarak çalışan Kürşat COŞGUN tarafından bana sunulan "1992 Yılı İl Turizm Envanteri, Zonguldak.1992, s:18" adlı dosyada, "Zonguldak Mağaraları" hakkında yazılanlar, sadece "mağaranın adı" ve "mağaranın bulunduğu yörenin adını" içeren adres bilgileri olup; bu açıklamalar aşağıdadır.

"5-MAĞARALAR, İnağzı Mağarası: Merkez İnağzı mahallesinde bulunmaktadır. Cumayanı Mağarası: Çatalağzı Bucağı Cumayanı Köyündedir. Kızılelma Mağarası: Çatalağzı Bucağı Kızılelma Köyündedir. Sofular Mağarası Merkez İlçe Sofular Köyündedir. Çayırköy Mağarası: Çaycuma ilçesi Çayır Köyündedir. Gökgöl Mağarası: Merkez Asmaevleri Mevkiindedir. Ilıksu Mağarası: Merkez Kozlu Bucağı Aşağıçayırlı Köyündedir. Cehennemağzı Mağarası: Kdz.Ereğli İlçesindedir. 1992 Yılı İl Turizm Envanteri, Zonguldak.1992, s:9"

Zonguldak İl Turizm Müdürlüğü arşivinde yukarıda adlarını yazdığım dokümanlar bulunmasına karşın, Zonguldak İl Turizm Müdürlüğü Enformasyon Memuru Kürşat COŞGUN tarafından 1992 yılında hazırlanan "özensiz" bir çalışma örneği olan bu dosyada, ildeki mağaraların "sekiz" tümce belirtilmesi, çalışmanın niteliğini (!) kanıtlayan bir belgedir...

Zonguldak Kültür Envanteri, Kürşat COŞGUN, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Şube Müdürü, Seda BAŞAR, Arkeolog, Kdz. Ereğli Müzesi, Ankara. 2010, s: 224"/s:248

Adı kültür envanteri, olduğundan sayfalarında "Avrupa Konseyi Doğal ve Kültürel Varlıkları Envanteri (D.K.V.K.E)" ve "Türkiye Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü" başlıkları bulunan bu yayının "Tabiat Varlıkları (s:80)" bölümünde ildeki mağaralar (s:81-89) ile ilgili açıklamalar aşağıda olup; bu açıklamaları, "28" yıl önce, yani 1992'de yine ayni görevli (Kürşat COŞGUN) tarafından yazılanlarla karşılaştırdığımızda, aldığımız mesafeyi belirleyen en anlamlı söz "az gittik, uz gittik bir arpa boyu yol gittik" tekerlemesidir...

Erçek Mağarası, s:81

- Tescil Kararı: Karabük Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (KTVKK) , 31.07.2009/1311

- Revizyon: Karabük KTVKK, 06.11.2009/1547

- Genel Tanımı: Zonguldak İli, Elvanpazarcık Beldesi Erçek Mahallesi, Zonguldak-Ankara karayolunun 8. km'sinde Erçek Mahallesi'nin güneydoğusunda yer alır.

- Ayrıntılı Tanımı: Erçek Mağarası'na, Taşağıl Tepe'nin hemen yanındaki bir uvalanın(?) kenarında gelişmiştir. Erçek Mahallesini 1 km geçtikten sonra sola ayrılan patika bir yolla 15 dakikalık yürüyüşle mağaraya ulaşılır. Birbirine bağlı iki bölümden meydana gelen mağara çok soğuk ve nemlidir. Yüzeyden ve yeraltından önemli oranda su girişi vardır. Çoğu yerde dar ve alçak geçişler, fosil oluşumlar sarkıt ve dikitler yer almaktadır.

Gökgöl Mağarası, s:82

- Tescil Kararı: Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (KTVKK) , 08.11.1988/493

- Genel Tanımı: Zonguldak - Ankara Karayolu üzerinde Zonguldak'ın 54 km güneydoğusunda yer almaktadır.

- Ayrıntılı Tanımı: Turizm Bakanlığı ile Zonguldak Valiliği tarafından içinde çevre düzenlemesi, aydınlatma ve temizlik çalışması yapılan mağara kolları ile birlikte toplam 3.350 m uzunlukta olup ilk 875 m'lik kısmı turizm amaçlı kullanıma açılmıştır. Aydınlatması yapılan bu alanda yürüyüş parkuru, köprüler ve seyir terasları bulunmaktadır. Mağara içi damlataş birikimi yönünden son derece zengin olan Gökgöl Mağarası, her tür traverten, sarkıt, dikit, sütunların yanı sıra bayrak, perde, akma damlataşları ile süslüdür. Zonguldak Valiliği Özel İdare Müdürlüğü tarafından işletilmektedir.

Ilıksu Mağarası, s:83

- Tescil Kararı: Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (KTVKK) , 08.11.1988/493

- Genel Tanımı: Zonguldak-Ereğli Yolu Ilıksu Mevkii'nde olup toplam uzunluğu 800 m'dir. Mağaraya girişten hemen sonra travertenler bulunmaktadır. Mağara boyunca ilerlemek için travertenlere tutunmak gereklidir.

- Ayrıntılı Tanımı: - - - -

İnağzı Mağarası, s:84

- Tescil Kararı: Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (KTVKK) , 08.11.1988/493

- Genel Tanım: Kilimli Yolu güzergahında İnağzı Mahallesi'ndeki demiryolu tünelinin solundadır. Uzunluğu 15 km olup, Prehistorik mağaralardan biridir.

- Ayrıntılı Tanım: - - - -

Kızılelma ve Cumayanı Mağaraları, s:85

- Tescil Kararı: Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (KTVKK) , 08.11.1988/493

- Genel Tanım: Çatalağzı Bucağı'nın 3 km güneyindeki Kızılelma Mağarası ve bunun çıkışını temsil eden Cumayanı Mağarası'dır. İçinde plajları ve cadı kazanları bulunmaktadır.

- Ayrıntılı Tanım: - - - -

Karaağaç Mağarası, s:86

- Tescil Kararı: Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (ATVKK) , 07.10.2005/966

- Genel Tanım: Alaplı Akçakoca yolunun Kocaman Mevkiinden içeri girildikten sonra ormanlık arazide yaklaşık 1 saatlik yolculuktan sonra ulaşılabilen mağara, yolun yaklaşık 100 m yukarısındadır. Dar bir girişi olan mağaranın küçük bir koridordan sonra salon kısmına ulaşılmakta olup, salon kısmından diğer bölümlere kollar ayrılmaktadır. Zemini balçıkla kaplıdır. Tavandaki sarkıt ve dikitler yeni oluşum halindedir.

- Ayrıntılı Tanım: "Dar bir girişi olan mağaranın küçük bir koridordan sonra salon kısmına ulaşılmakta olup, salon kısmından diğer bölümlere kollar ayrılmaktadır. Zemini balçıkla kaplıdır.Tavandaki sarkıt ve dikitler yeni oluşum halindedir" "Genel Tanım"daki bilgilerin son üç tümcesi tekraren yazılmıştır; R.T

Çayırköy Mağarası, s:87

- Tescil Kararı: Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (KTVKK) , 08.11.1988/493

- Genel Tanım: Eski Zonguldak-Çaycuma Karayolu üzerinde 1,5 km uzunluğunda aktif bir mağaradır. İçinde küçük gölcükler bulunmaktadır.

- Ayrıntılı Tanım: - - - -

Küçük Mağara, s:88

- Tescil Kararı: Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (ATVKK) , 24.05.2002/7948

- Genel Tanım: Küçük Mağara Çayırköyü Merkez Mahallesi, kuzey batısında bir su kaynağıdır. Bizans Dönemi'nden kalma horasan harçlı haznesi mevcuttur. Bu hazneden mağaranın çıkış bölümünün 2 m genişliğinde olduğu görülmektedir. Jeolojik dönemlerde oluşmuş doğal bir mağaradır.

- Ayrıntılı Tanım: - - - -

Sofular Mağarası, s:89

- Tescil Kararı: Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (KTVKK) , 08.11.1988/493

- Genel Tanım: 1,5 km uzunluğundaki Prehistorik mağaranın içinde dikit ve sarkıtlar bulunmaktadır.

- Ayrıntılı Tanım: - - - -

Yazmayacaktım; Ama, Yazıyorum

Evet, bu içerikte bir yazı, kaleme almayacaktım. Ama, Zonguldak mağaraları konusunda katkısı ve desteği olmayanların kendilerini "uzman olarak" lanse etmeleri üzerine, yazmak zorunda kaldım.

- "1992 Yılı İl Turizm Envanteri" ile " Zonguldak Kültür Envanteri. 2010" adlı yayınlar, karşılaştırarak okunduğunda varılan sonuç; arada geçen "28" yıllık süreye karşın, ortaya nitelikli bir yayın çıkmadığı gerçeğidir.

Sıradan bilgi kırıntılarından oluşan bu metinlerin düzeyi, "Zonguldak Kültür Envanteri" adını taşıyacak nitelikte olmadığının kanıtı da, adı geçen yayının nicel (her sayfada dilsiz il haritası, küçük boyutta düşük çözünürlü renkli fotoğraflar) ve nitel (yetersiz bilgiler, bozuk dil ve anlatım) özellikleridir.

- İlgili koruma kurullarınca "I.Derece Doğal Sit Alanı" olarak kararlaştırılan bu mağaraların dönemleri, Zonguldak Kültür Envanteri adlı yayında "Cehennemağzı Mağarası Roma-Bizans", "Çayırköy Küçük Mağara Prehistorik-Bizans"; "Çayırköy, Ilıksu, Erçek, Gökgöl, İnağzı, Kızılelma-Cumayanı, Karaağaç" adlı mağaralar "Prehistorik" dönem olarak belirtilmesine karşın; bu saptamayı kanıtlayan bilgi, belge ve yayınlardan söz edilmediği gibi ilgili kamu kurumunca(6) adı geçen dönemleri açıklığa kavuşturacak arkeolojik çalışmaların yapılması konusunda da girişimlerde bulunulmamıştır.

- "Erçek", "Gökgöl","Ilıksu", "İnağzı", "Kızılelma-Cumayanı", "Çayırköy", "Çayırköy Küçük Mağara", "Sofular", "Karaağaç" adlı mağaralarla ilgili "Envanter Kayıtları", "Adres", "Kadastro Bilgileri (Parsel, Ada, Pafta)", "Sit Potansiyeli", "Önerilen Koruma", "Koruma Derecesi", "Yayın Dizini", "Hazırlayanlar" alt başlıklarının karşılıkları yazılmamıştır.

- Mağaralarla ilgili bilgi kırıntılarını içeren sayfalarda "imar durum belgesi", "kroki, plan ve proje" gibi çizimler yerine il ve ilçe adları yazılı dilsiz Zonguldak İl Haritası (8cm x 6cm) ile küçük boyutlarda (6cmx6cm, 9cmx6cm, 10cmx7cm) düşük çözünürlü renkli fotoğraflara yer verilmesi yanında; "Genel Tanım", "Ayrıntılı Tanım" alt başlıklarındaki bilgi kırıntılarının dil ve anlatımı, "kültür envanteri" adını taşıyan yayına yakışmamaktadır...

- MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı, Mağara Araştırma Ekibi tarafından yapılan "Gökgöl Mağarası" ile "Cehennemağzı Mağaraları"na ait teknik projeler, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'na İl Turizm Müdürü olarak bizzat tarafımdan sunulduğu için kurul kararları (OLUMSUZ ve OLUMLU) ile ekindeki yazılı ve görsel dokümanlara "Zonguldak Kültür Envanteri"nde yer verilmemesi, kamu göreviyle bağdaşmayan, öznel bir tutumdur.

- Bu konuda uluorta laf etmekten başka becerisi olmayanların adları dolaştırılırken, Zonguldak İl Turizm Müdürü olarak görev yaptığım yıllarda (I.Dönem: 19.07.1993-26.11.1996, II.Dönem: 13.05.1997-29.04.2003) bizzat yazıp sunduğum projeleri(7) dikkate alarak; "teknik destek sağlayan", "parasal katkı veren" dönemin Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanı merhum Dr. Veysel ATASOY(8), Turizm Bakanı Sayın İrfan GÜRPINAR(9) ile Kdz.Ereğli Belediye Başkanı Sayın Halil POSBIYIK(10)'tan söz edilmemesi; sadece "bellek sorunu" olmayıp, ayni zamanda "vefa sorunu" olduğunu vurgulayarak, yazımı şimdilik sonlandırırken; bu konuda en yetkili ağızdan yazıya dökülmüş çıktılardaki "bilgi kırıntılarını" dikkatlerinize sunarım.

----------------------------------------------------------------------------------------

DİPNOTLAR:

(1) Sandarake: Zonguldak'ın yerinde bulunan ilkçağ köyünün adı. Bilge UMAR, Türkiye'deki Tarihsel Adlar, İstanbul.1993,s:705

Sandaraca: W.M.CALDER - B.E.BEAN tarafından düzenlenen "A Classical Map of Asia Minor" adlı İlkçağ dönemine ait Anadolu (Küçük Asya) haritasında Zonguldak Deresi ve Zonguldak yöresi "Sandaraca" adıyla belirtilmiştir. →Zonguldak Adının Kaynağı, Raif TOKEL, İl Turizm Müdürü, Pusula Dergisi, Zonguldak, Kasım.2002

(2) Karsinolog: Kabuklular (Arthropoda) adıyla bilinen du­yargalı eklembacaklıları inceleyen bilim insanı.

(3) "Kültür Bakanlığı" ile "Turizm Bakanlığı" kimi yıllar iki ayrı bakanlık; kimi yıllar birleştirilerek tek bakanlık (Kültür ve Turizm Bakanlığı) olmuştur. Sayın TİTİZ, Zonguldak'a verdiği önemi vurgulamak için bakanlık merkez örgütüyle Zonguldak'ta toplantı yapan bir bakandır.

(4) "Zonguldak ve Yakın Çevresindeki Mağaraların Sektörde Değerlendirilmesi Hakkında Rapor, Semra ÇINAROĞLU, Hayati GÜLEZ, Kültür ve Turizm Bakanlığı Turizm Planlama ve Yatırımlar Dairesi Başkanlığı, Ankara. 1989, s:15" tarafından hazırlanan bu raporda "İnağzı, Cumayanı, Kızılelma, Gökgöl, Sofular, Çayırköy, Ilıksu, Cehennemağzı" adlı mağaralarla ilgili olarak "Adres, Ulaşım, Mağaranın Özellikleri, Mülkiyet Durumu, Kullanım Alanı, Talep, Arz, Teşvikler" başlıkları altında bilgiler verilmiş; ama...

(5) 19.Temmuz.1993 tarihinde Zonguldak İl Turizm Müdürü olarak göreve başladığımda Enformasyon Memuru Kürşat COŞGUN'nun 1992'de hazırladığı bu çalışmayı beğenmedim ve ilin turizm envanterini yeniden yazdım.

- 1994'de kaleme aldığım "İl Turizm Envanteri" adlı çalışmaya parasal destek verilmediğinden çalışmanın baskısı, "Zonguldak" adıyla 1998 yılında Cumhuriyetin 75.Yıldönümü etkinlikleri çerçevesinde yapıldı.

"75 Zonguldak Türkiye Cumhuriyeti'nin Yetmiş Beş Yılı, Zong. İl Turizm Müdürlüğü, Ank.1998, s:48 (Mağaralar, s:19-21 / üç sayfa)"

- 2002 yılında bizzat yazdığım ve "İl Turizm Envanteri" adıyla baskısı yaptırdığım yayının bedelini o yıllardaki adı "Kırtasiye Harcamaları" olan "400 Harcama Kalemi" üzerinden ödedim.

→"Zonguldak Turizm Envanteri Zonguldak İl Turizm Müdürlüğü, Ankara.2002, s:60 (Mağaralar, s:18-22 / beş sayfa)"

(6) İl Turizm Müdürü olarak görev yaptığım yıllarda tescil edilmiş sit alanlarının korunmasından sorumlu olan kurum "İl Kültür Müdürlüğü" olmasına karşın, "İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü →İl Kültür Müdürlüğü → İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü"nün bu konuda resmi kayda geçmiş hiçbir çalışması olmadığı gibi girişimi dahi olmamıştır.

(7) "Gökgöl Mağarası Turizm Amaçlı Kullanım Projesi, Raif TOKEL, İl Turizm Müdürü.1994", "Mitolojide Cehennemağzı Mağaraları, Raif TOKEL, İl Turizm Müdürü1994" → Kaynak: Zonguldak İl Turizm Müdürlüğü, Zonguldak Özel İdaresi, Turizm Bakanlığı kayıtları.

Not: Zonguldak İl Turizm Müdürü olarak bizzat kaleme aldığım "Mitolojide Cehennemağzı Mağaraları, Raif TOKEL, İl Turizm Müdürü, Zonguldak. 03.01.1994" adlı çalışmamı 18.01.1994/47 Tarih/Sayılı yazıyla Turizm Bakanlığı'na sunduktan sonra Cehennemağzı Mağaraları, 1996'da Turizm Bakanlığı'nca "İnanç Turizmi Projesi" kapsamına alındı; 1997'de projeye o zamanki para birimiyle yedi milyar lira (7.000.000.000,00 TL) parasal katkı sağladım. Bu proje, Zonguldak'ın ilk "kültür turizmi" projesidir.

- Ayrıca Zonguldak İl Özel İdaresi Yatırım Programı'na sunduğum "Sofular Mağarası Etüt Çalışması Proje Önerisi: 1998, 1999", "Çayırköy Mağarası Etüt Çalışması Önerisi:1998,1999" ve "Çayırköy Mağara Çevresi Turizm Amaçlı Düzenleme Projesi: 2003" proje önerileri kabul edilip, yatırım programında ve bütçede ödenek ayrılmasına karşın, ödenekler başka kalemlere kaydırıldı.

(8) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı merhum Dr.Veysel ATASOY'un desteğiyle MTA Genel Müdürlüğü'nce Sayın Dr.Lütfü NAZİK Başkanlığı'nda ve Bilimsel Danışmanlığı'nda Yapılan Çalışmalar:

- "Zonguldak Yakın Çevresinin Doğal Mağaraları, MTA Raporu L.NAZİK, H. MENGİ, E. ÖZEL, A.BİRCAN, B.BEYDEŞ - MTA Jeoloji

Etütleri Dairesi Başkanlığı, Mağara Araştırma Ekibi, MTA, Ankara.1995, s: 37"

- "Gökgöl Mağarası (Zonguldak) Araştırma Raporu (Mimari, Elektrifikasyon Uygulama Projesi), Dr.L.NAZİK, Ş.DERİCİ, H.KUTLAY, E.ÖZEL, H.MENGİ, K.TÖRK, B.AKSOY, MTA Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı, Mağara Araştırma Ekibi, MTA, Ankara.1995, s:19"

- "Cehennemağzı Mağaraları (Kdz.Ereğli - Zonguldak) Araştırma Raporu; Mimari ve Elektrifikasyon Uygulama Projesi Dr.L.NAZİK, Ş.DERİCİ, H.KUTLAY, E.ÖZEL, H.MENGİ, K.TÖRK, B.AKSOY, MTA Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı, MTA, Ankara.1997, s: 15

(9) Turizm Bakanı Sayın İrfan GÜRPINAR'ın talimatlarıyla "Gökgöl Mağarası Turizm Amaçlı Kullanım Projesi, Raif TOKEL, İl Turizm Müdürü.1994" adlı projeye Turizm Bakanlığı'ndan o zamanki para birimiyle "750.000.000,00 TL" ödenek sağladım.

Not: Bu ödenek, Zonguldak İl Daimi Encümeni'nin 01.12.1995 Tarih ve 695 Sayılı kararıyla İl Özel İdaresi hesaplarına aktarıldı.

(10) İl Turizm Müdürlüğü olarak TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve Kdz.Ereğli Belediye Başkanı Sayın Halil POSBIYIK ile ilişki kurup, "05-14.Eylül.1997" tarihlerinde "Güz Okulu" çalışması düzenleyerek; çalışma kapsamında oluşturulan "Mağara Atölyesi" adlı birim tarafından "Kdz.Ereğli Cehennemağzı Mağaraları Çevre Düzenlemesi Projesi" yapıldı. Çalışmaya katılan TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Kdz.Ereğli Güz Okulu Çalışma Grubu üyelerinin konaklama, yeme-içme, ulaşım giderleri Kdz.Ereğli Belediye tarafından karşılandı.

---------------------------------------------------------------------------------

([*]) Raif TOKEL, ÇEKÜL Vakfı Temsilcisi, Telefon: 0 533 749 81 49,

e-ileti: [email protected]