BİR ENDÜSTRİ MİRASI ÖRNEĞİ: 5

'KANDİLLİ'DEKİ ENDÜSTRİYEL AMAÇLI KULLANIMLAR'

BAŞLIKLI YAZIM ÜZERİNE...

Raif TOKEL - ÇEKÜL Vakfı Temsilcisi([*])

Giriş

Yüz seksen sekiz yıllık geçmiş olan 13.350 kilometrekarelik Türkiye Taşkömürü Havzası'nda endüstri mirası olarak tescil edilen toplam altı (6) adet taşınmaz kültür varlığı bulunması ve bunlar içerisinde restore edilmiş bir tek mimari değerin olmaması, madenci kentiyle anılan Zonguldak'a hiç, ama hiç yakışmamaktadır...

Üstelik endüstri mirası olarak resmi kayıt altına alınan bu değerlerle ilgili olarak yapılması gereken teknik projelerin (rölöve, restorasyon, restitüsyon, statik güçlendirme, çevre düzenlemesi, aydınlatma, mekanik/sıhhi tesisat) hangi aşamada olduğu da kamuoyunun bilgisi dışındadır...

Düşüncelerimi bu tümcelerle yazıya döktükten sonra Ağustos.2015 tarihinde taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilen Kandilli'deki varagel ile ilgili Kurul Kararı'nın, diğer kararlar gibi kağıt üzerinde kalmaması için proje konusunda deneyimi olan kişilerle "Proje Ekibi" oluşturularak, "Yol Haritası", "Çalışma Programı" ve " İş Takvimi" hazırlanması önerisinde bulundum.

22.10.2017 tarihli "Bir Endüstri Mirası Örneği: 4-Kandilli'deki Endüstriyel Amaçlı Kullanımlar" tarihli yazıma, gerçek adını ve soyadını yazmayıp "Çok Bilmiş" takma adını kullanarak, "Raif Bey, o dedikleriniz zaten yapılıyor. Haberiniz yok. Kandilli endüstriyel miras işin bir kısmı, ayrıca yakında duyarsınız." içerikli görüş bildiren muhterem(!) önce, yazdıklarının altına gerçek adını yazmalı...

Ben yazdıklarımın başına adımı ve soyadımı; altına cep telefonumu, elektronik posta (e-ileti) adresimi belirttiğim gibi yazılarımda da:

İşlediğim konular hakkında "yer ve zaman" ile ilgili açıklamalara; "gerçek kişi ve tüzel kişi (kurum, kuruluş, sivil toplum örgütü)" adlarına; " belgelere", "kaynaklara" ve bunlardan yaptığım "alıntılara", ayrıca yararlandığım "kaynak" adlarına yer veririm. Çünkü belirttiğim hususlar, bu tür işlerin amentüsüdür(1)...

Kendini "Çok Bilmiş" olarak adlandıran muhterem "zaten yapılıyor, haberiniz yok" sözüyle belirttiği "işleri", "bu işleri yapan kurum ve kuruluşların adlarını", "Kandilli'de ve Türkiye Taşkömürü Havzası'nın diğer üretim bölgelerinde" endüstriyel miras konusunda (Kandilli endüstriyel miras işin bir kısmı, ayrıca yakında duyarsınız) yapılanları yazarsa; konuyu kamuoyuyla paylaşmış olur; konuya ilgi duyanlar da, yapanlara şükranlarını sunarak, yapılanları yad ederler...

Yazılanlar ve Yapılanlar

Temmuz 2001 tarihinde bizzat kaleme alıp, ilgili kurum ve kuruluşlara sunduğum "TTK Armutçuk Üretim Bölgesi Mevcut Durum ve Turizm Amaçlı Kullanım Önerileri(2)" adlı yörenin turizm amaçlı kullanımını içeren rapor(3), yetkililer tarafından beğenilmesine ve dönemin Valisi tarafından Kandilli'ye gelen "Gençlik ve Spor"dan sorumlu Bakan Sayın Fikret Ünlü'ye sunulmasına karşın gereği yapılmadı...

Üretim dışı kalan endüstriyel amaçlı kullanımlar hurda yığını oldu; işletmenin küçülmesiyle hizmet dışı kalan lojman/hizmet evi, ekonoma, sinema, plaj tesisleri ve diğer toplumsal amaçlı kullanımlar (sosyal donatılar) terk edildi; 2009'da Kandilli-Kdz.Ereğli demiryolu(4) ve 2012 yılında da Kandilli ile özdeşleşen varagel hattı devre dışı bırakıldı.

EKİ'nin Örnek Kandilli Sitesi, terk edilmiş madenci kasabasına dönerken; işlevini yitirmiş endüstriyel amaçlı kullanımlar hurdaya ayrılırken; son birkaç yıldır oradan buradan aldıkları emanet sözcüklerle endüstri mirası edebiyatı yapan ve üstelik o yıllarda TTK'da çalışan günümüzde araştırmacı yazar etiketiyle dolaşan muhteremler titreyip kendilerine mi döndüler? Yoksa görünmez sesin (hatif-i gayb) ya da esin perisinin telkinleriyle mi endüstri mirası edebiyatına başladılar?

Doğanın koşulları ve insanların insafına bırakılan değerler arasında kalıntı durumunda olan Kandilli Varageli (Kandilli Paytonu) ve yakın çevresindeki toplam on adet yapı, Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 08.07.2015/2359 Tarih/Sayılı Kararlarıyla "Koruma Alanı" olarak tescil edilmesi üzerine, Kandilli Belediye Başkanı Sayın Mustafa Aydın, bu konuda var olan girişimlerini "kültür varlığı olarak tescil edilmiş yapıların korunarak işlev kazandırılması temeline" dayandırdı. Kandilli Kültür Derneği Başkanı Sayın Ö. Korhan Us ve Kandillilerin birlikteliğinden doğan dayanışma sonucu konu, Okan Üniversitesi ile temsilcisi olduğum ÇEKÜL Vakfı'nın gündemine girdi.

Konuyla ilgili olarak Okan Üniversitesi Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Nevbahar AtalaY ve Baharak Tabibi Aydal, Ahmet Öztürklevent, Ashkan Mansouri adlı öğretim görevlilerinden oluşan ekip ile 02.11.2017 günü ÇEKÜL Vakfı Başkanı ve Tarihi Kentler Birliği Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen'in başkanlığında ÇEKÜL Vakfı'nda yapılan toplantıda;

- Yapılacak toplantılara Kandilli Belediye Başkanı Sayın Mustafa Aydın ile Kandilli Kültür Derneği Başkanı Sayın Ö. Korhan Us'un davet edilmesi,

- Kandilli Belediyesi, Kandilli Kültür Derneği, ÇEKÜL Vakfı, Okan Üniversitesi Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü'nden oluşan birlikteliğin sürdürülmesi,

- Genelinde Kandilli ve yöresinin sosyoekonomik ve sosyokültürel yapısı, özelinde Kandilli'de tescil edilen ve tescil edilmeyen taşınır ve taşınmaz kültür varlıkları ile somut olmayan kültür mirası (SOKÜM) öğelerinin belgelenmesi,

- "Proje Ekibi" oluşturularak, "Yol Haritası", "Çalışma Programı" ve " İş Takvimi" hazırlanması,

  • Yapılan tüm çalışmaların Vali Sayın Ahmet Çınar, Kdz.Ereğli Kaymakamı Sayın Nazım Madenoğlu'na "Bilgi Notu" formatında sunulması kararlaştırıldı.

Sonuç

"Zonguldak" ve "Zonguldaklı" olmak özneleriyle kurulan tümcelerin yüklemleri belirsiz geçmiş zaman [(-miş'li geçmiş zaman)], gelecek zaman, geniş zaman kipleri olmamalı;

Belirli geçmiş zaman [(-di'li geçmiş zaman)], şimdiki zaman kipleri olmalı ve anlatım "nerede dolaylı tümleci (yer tamlayıcısı)" ile "ne zaman zarf tümleci (zaman tamlayıcısı)" işlevi olan öğelerle netleştirilmeli...

Çünkü lafa peynir gemileri yürümüyor...

-----------------------------------------------------

DİPNOTLAR

(1) Amentü: 1-Bir oluş, bir düşünce veya bir ideolojinin temelini oluşturan değer yargıları.

2-Arapça olan bu sözcük, dilimizde dinsel anlam içeren "inandım", "iman ettim" karşılıklarıyla kullanılır.

(2) "TTK Armutçuk Üretim Bölgesi Mevcut Durum ve Turizm Amaçlı Kullanım Önerileri - Raif Tokel, İl Turizm Müdürü, Zonguldak, 06.08.2001, s:76" adlı çalışma "25" sayfa yazılı, "51" sayfa görsel dokümandan oluşmaktadır.

(3) "TTK Armutçuk Üretim Bölgesi Mevcut Durum ve Turizm Amaçlı Kullanım Önerileri - Raif Tokel, İl Turizm Müdürü, Zonguldak, 06.08.2001, s:76" adlı çalışma:

- "Zonguldak İl Turizm Envanteri Ve Gelişme Planı (Turizm Master Planı), Ö.R.Kırcalı, Ankara. 1991",

- "Zonguldak-Bartın-Karabük Bölgesel Gelişme Projesi,1995-1997, DPT, Anlkara.1995" ",

- "Karasu-Kurucaşile Kıyı Kesimi Çevre Düzeni Planı Zonguldak Kıyı Kesimi Turizm Kullanışları",

- "Zonguldak'ta Turizm: Sorunlar-Öneriler, Raif Tokel, İl Turizm Müdürü, Zonguldak.1996" adlı resmi belgeler / kamu kökenli kaynaklar dikkate alınarak hazırlanmıştır.

(4) -"DDY Kdz.Ereğli Lokomotif Bakım ve Onarım İşliği" adlı yapı "Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na yaptığım 17.03.2017 tarihli başvuru sonucu, Kurul'un 01.06.2017/3689 Tarih/Sayılı Kararlarıyla "Bir Endüstri Mirası Örneği" olarak taşınmaz kültür varlığı statüsünde tescil edildi.

Bknz: "Bir Endüstri Mirası Örneği: I- "DDY Kdz.Ereğli Lokomotif Bakım ve Onarım İşliği, Raif Tokel, ÇEKÜL Vakfı

Temsilcisi, Haziran.2016"

([*]) Raif TOKEL, ÇEKÜL Vakfı Temsilcisi, Telefon: 0 533 749 81 49

e-ileti: [email protected]