"Zonguldak Gazi Paşa'yı karşılıyor" başlıklı Atatürk'ün Zonguldak gezisi konulu, çoğunluğu orijinal fotoğraflardan oluşan canlandırma albümü, tarihsel verilere, canlı şahitlerin anlatımlarına dayanan bilgilere göre derlenip hazırlanmıştır...
Atatürk'ü Zonguldak'a davet etmek üzere 5 Mart 1926 tarihinde Zonguldak Vilayet Meclisi kararıyla Vilayet halkı adına arz-ı ta'zimat ve Zonguldak'a teşriflerini istirham etmek üzere İl Genel Meclisi azalarından İbrahim Ethem Beyin başkanlığındaki heyetin hareket edeceği bildirilmiştir. Bu heyette Hüseyin Fehmi İmer, İbrahim Etem, Zonguldak Milletvekili Ragıp, Zonguldak Milletvekili Tunalı Hilmi, Çakmaklıoğlu İzzet, Paşa Mehmetoğlu Mustafa, Akın Karauğuz, İncealemdaroğlu Halil, İncealemdaroğlu Hasan, Galip Hüseyin bulunmakta idi. Heyet 1 Nisan 1926 tarihinde Atatürk'ün huzuruna çıkmıştır. Gazi, bu ziyaretten ve Zonguldak halkının duygularından çok memnun olduğunu belirttikten sonra ilk fırsatta Zonguldak'a geleceğini vaat etmiştir. Zonguldak Heyetinden Kömür havzasının üstün değeri üzerine bilgiler aldıktan sonra şöyle demiştir: "Bütün Türkiye'yi ihya edecek bir servet..." Zonguldak Heyetinin Atatürk'le görüşmesi yirmi beş dakika sürmüştür.
"26 Ağustos 1931'de henüz gün ağarmadan İstanbul'dan gelen telgraf Atatürk'ün Zonguldak'a geleceğini müjdelemiştir. Bunun üzerinde heyecan dalgası tüm şehre yayılmıştır. Limandan itibaren çarşı boydan boya al bayraklar ve defne dalları ile bezenmiş, belediye önüne ve iskele başına taklar ]kurulmuştur. Zonguldak halkı ve işçiler kafileler halinde limana gelmiş ve caddeleri doldurmuştur. Bütün gözler, Karadeniz'in sisli ufuklarından doğacak bir yıldızı bekler gibi bakmakta idi. Denizin yüzü sandaldan ve bayraktan seçilmez oldu" Saat 9.05'te Ertuğrul yatı uzakta görünmüş, yat limana girerken toplar atılmıştır.
Atatürk'ü karşılamak için Zonguldak valisi Arif Bey ve Mahmut Şevket Paşa vapuru'yla şehre gelmiş olan Zonguldak milletvekili Rıfat Bey ve Zonguldak'ın diğer milletvekilleri Hasan Bey ve Esat Beyler, Zonguldak Belediye başkanı Dr. Nihat ve C.H.F il başkanı V. Halim Cavit Bey ve kaza İ.H.R. Ahmet, Maden Genel Müdürü V. Bedri Hüsnü ve Zonguldak gazetesi başyazarı A. Tahir Karauğuz Bey ve diğer bazı kişilerden oluşan heyet bir motorla Atatürk'ü karşılamak için, Ertuğrul yatına gitmiştir.
Bir süre sonra Atatürk ve yanındakiler birlikte yattan motora binerek iskeleye doğru hareket etmiştir. Bu sırada denizdeki bütün gemiler düdük çalarak Atatürk'ü selamlamıştır. Atatürk saat 11.30'da halılarla döşenmiş olan merdivenden iskeleye çıkmıştır. İskelede kendisini karşılayanların samimi iltifatlarla ellerini sıkmıştır. Merdiven başında ise "Ayten Basri" isimli sevimli bir çocuk; "Hoş geldin, Gazi babamız!.." diyerek elindeki çiçek demetini takdim etmiştir. Atatürk, memnuniyetle çiçek demetini alarak "minimininin yanağını" okşamıştır...
Atatürk, caddeye çıkınca tepelerden, evlerden ve her yerden taşan halk ulu önderi alkışlamış, iskele başında bekleyen bir jandarma müfrezesi karşılama töreni yapmıştır Atatürk, Zonguldak'a yanında; İş Bankası Genel Müdürü ve İzmir milletvekili olan Celal (Bayar), Afyon milletvekili Ruşen Eşref (Ünaydın), Gaziantep milletvekili Kılıç Ali, Sinop milletvekili Recep Zühtü, Aydın milletvekili Reşit Galip Beyler ile umumi katip Tevfik (Bıyıklıoğlu), başyaver Rusuhi, Özel kalem müdürü Hasan Rıza (Soyak) Beyler ve yaver Beylerden oluşan geniş bir kadro ile gelmiştir.
Atatürk, yanındakilerle birlikte iskeleden otomobillere binerek Üzülmez kömür ocakları bölgesine Türk-İş 63 Ocaklarına gitmiş, burada biraz dinlenip öğle yemeğini yemiştir. Ardından İş Bankası Genel Müdürü Celal Beylerle "Türk-İş" şirketi müdür yardımcısı Kazım Bey ve diğer ilgili kişiler tarafından harita üzerinde kömür havzası hakkında verilen malumatı dinleyip bilgi almış, havzayı incelemiş ve ocaklara inmiştir.
Atatürk, ayrıca Zonguldak kömür havzasındaki kömür üretim durumu ve kömür işçisinin hayatıyla da alakadar olmuştur.
Atatürk, "Zonguldak'ın derin toprakları altında, bütün Türkiye'yi ihya edecek bir servet yatıyor, bu ziyaretten ve aldığım bilgiden çok memnun oldum" demiştir.
Atatürk, Zonguldak gezisinde Zonguldak kömür havzasının modern sanayinin gereklerine ulaştırılması için gerekli kararları almıştır. Atatürk, saat 15.00'te Üzülmez kömür ocakları bölgesinden kömür treniyle ayrılmış çarşı içinden geçip halkın alkışları ve maden işçilerinin "Yaşa, varol!.." haykırışları arasında vilayete dönmüştür.
Zonguldaklılar ısrarla şehirlerinde bir gece kalmalarını, aksi halde çok üzüleceklerini söylediler. Atatürk, içtenlik dolu bu sözler karşısında, bazı önemli işleri dolayısıyla İstanbul'a dönmek zorunda olduğunu söyledikten sonra :"Zonguldak'ın derin toprakları altındaki maden serveti ne kadar kıymetli ise, bizim nazarımızda Zonguldak'ta o kadar çok kıymetli bir vilayetimizdir. Samimi hislerinize çok teşekkür ederim", diye eklemiştir. Bu sözler üzerine şiddetli bir alkış koptu. Zonguldaklılar: "Yaşa, Varol Büyük Gazimiz!.." diye haykırmıştır. Atatürk, halkın alkışları arasında motora binerek 15.30'da Ertuğrul yatına geçmiştir. Ardından Zonguldak valisi, vilayet erkanı, belediye, parti, teşekküllere mensup heyetler ve Ereğli'den gelen bir heyet sandallarla yata kadar yaklaşarak Gazi'yi selamlamış, Gazi'de heyetlerle vedalaşmış ve iltifatlarını sunmuştur. Ertuğrul yatı saat 4'te Zonguldak limanından ayrılmıştır. Atatürk, 26 Ağustos'ta Zonguldak'tan ayrıldıktan sonra Ereğli limanına da uğramıştır. Ereğli limanında motor ve sandallarla açıklara kadar gelen bir kısım Ereğli halkı ve deniz sporcuları tarafından tezahüratla karşılanmıştır. Atatürk, karaya çıkmayarak Ereğli'yi gördükten sonra İstanbul'a dönmüştür...
Yardımcı kaynaklar...
Zonguldak Nostalji
zonguldaknostalji.com
Yücel Namal (B.E.Ü.)
