Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun yıllara göre çıkartılan kömür miktarı ve yine yıllara göre kurumda çalışan işçi sayısı verilerini inceledim. İstatistik veriler grafiğe döküldüğü zaman, yıllara göre kurumda çalışan işçi sayısı ile çıkartılan kömürün miktarı arasındaki orantı tamamen paralel seyrediyor, böyle olması da normal zaten. Yıllara göre, çalışan işçi sayısı ve çıkartılan kömür miktarını zaman çizelgesinde, ekonomiye ve nüfusa endekslediğimiz zaman da aşağı yukarı aynı grafiksel veriler çıkıyor. Ekonomisi tamamen kömüre bağlanmış, başka alternatif yatırımlar düşünülmemiş bir şehirde başka sonuç bekleyemeyiz... Matematik hata yapmaz. "İki kere iki dört eder" deyimi olayın ispatı.
Sözüm, bu kadar basit bir problemi çözüp sonucunu hesaplayamayanlara, daha sonraki işlemleri kestiremeyen yöneticilere elbette... Erken emekli edilen işçileri suçlayacak halimiz yok tabi!... Bu işin sorumluları, basit bir aritmetik işlemi çözemeyen, sağlamasını yapamayan, ileriyi görmeyenler... Önce yerel yöneticiler, sonra da genel yöneticiler suçlu...
Uzun-uzun şehrin ekonomisinin analizini yapmayacağım, o kadar eğitimin yok zaten, çok basit ama önemli bir analiz yapıp sizlere sunmak istiyorum...
Zonguldakspor'un ligdeki serüvenini incelemek yeterli. Teknik adamı, futbolcusu, masörü ve havlucusundan da bahsetmeyeceğim. Hepsinin üstü olan siyasi ve idari şehir yöneticilerinin bu tablodaki yerlerinden bahsetmek istiyorum... Analizi, uzun-uzun cümleler kurarak anlatmak yerine sadece grafik ve tablolarla objektif olarak sunarak...
"Şehrin takımı kaçıncı ligde ise şehir ekonomisi de aynı sıralamada yer alır" sözünün ispatıdır Zonguldak... Üstelik matematik ve geometriyle tescillenmiş olarak.
Çok kısa özetle futbol tarihimize bakarsak (Daha ayrıntılı bilgi için 'Madencinin ilk onbiri: Zonguldakspor' başlıklı yazıya bakabilirsiniz)...
1945 yılında "Kömürspor" olarak yola çıkan Zonguldakspor 1966 yılında 2'inci lige yükseldi. 1974 yılında 1'lige çıkan takım, 1980 yılında zirve yaptı ve birinci ligin puan sıralamasında birinci sıraya kadar yükseldi ve lig üçüncüsü olarak bitirdi. İlerleyen yıllarda çöküş başladı, 1988 yılında 2'inci lige, 1989 yılında da 3'üncü lige düştü. 2008 yılında 1'inci amatör kümeye kadar düşen takım, şimdi zorlanarak 2'inci'lige kadar çıkmayı başardı.
Türkiye'nin en ateşli seyircisine sahip olan takım, 2014 yılında Spor Toto 3'üncü lig 1'inci grup'ta mücadele ederken "9562" seyirci ortalaması ile üç büyükleri bile solladı.
Takımın geçmiş yıllardaki başarısızlığını 90 dakika boyunca yapılan mücadeleyle sınırlı olduğunu düşünmek, sadece teknik heyet ve futbolculara bağlamak kolaycılık olur. Maçın gerçek skoru, İstihdam 0, Zonguldakspor 0'dır...
YILLARA GÖRE ÇALIŞAN İŞÇİ SAYISI VE ÇIKARTILAN KÖMÜR MİKTARI...
Ocaklardaki devletleştirmenin ardından sağlıklı üretim kayıtlarının tutulmaya başlandığı 1941'de 2 milyon 125 bin 25 ton kömür çıkartılan havzada, EKİ Amasra Müdürlüğündeki mekanize sistem hariç, kazma, kürek ve havalı kazıcılarla süren çalışmalar nedeniyle istihdam edilen işçi oranına göre üretimde düşüş veya artışlar oldu.
En fazla kömür üretimini 1967'de 35 bin 703 işçiyle satılabilir kömür miktarı 5 milyon 30 bin 864 ton olarak üreten kurumda, en az üretim ise 2014 yılında 9 bin 337 işçiyle satılabilir kömür üretimini 1 milyon 300 bin 154 ton olarak gerçekleştirildi. Üretim düşüşünün, Amasra'daki ocak yangını nedeniyle mekanize sistemin uzun süre kullanılamaması ve emeklilikler yüzünden işçi sayısındaki azalmadan kaynaklandığı bildirildi.
İlginçtir; en fazla satılabilir kömür üretildiği sene Zonguldakspor'un 2'inci lige merhaba dediği sene olmasıdır. Üretimin zirve yaptığı bu bant aralığı, kulüp binasının, alt yapının ve transferlerin yapıldığı flaş yıllar oldu...
YILLARA GÖRE ÇALIŞAN İŞÇİ SAYISI, ÇIKARTILAN KÖMÜR MİKTARI VE ZONGULDAKSPOR...
Eski adı 'Ereğli Kömürleri İşletmesi' (EKI), 1983 yılında 'Türkiye Taşkömürü Kurumu' (TTK) adı altında Genel Merkeze bağlı Zonguldak şehrinin tapusunun sahibi bir kuruluş. Altında çalışan ve üstünde yaşayan insanların şehri...
Gelir kaynağı yeraltı zenginliklerinden başka bir arayış içinde bırakılmamış... Çıkardığı kömürünü kendisini zehirleyen termik santrallerine bile pazarlayamamış bir idare şekli... Hemen-hemen Zonguldakspor'la yaşıt 'Filyos Projesi' hikayesiyle avutulmuş ve üstüne üstük 1990 büyük madenci yürüyüşünden sonra halkına ceza kesilmiş bir şehrin hikayesidir Zonguldak ve canı kadar sevdiği takımı Zonguldaksor...
İşte bu yüzdendir ki Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun yıllara göre çıkartılan kömür miktarı ve yine yıllara göre kurumda çalışan işçi sayısı verilerini Zonguldakspor'un lig serüveniyle karşılaştırıldığında aynı kader çizgisinde buluşur...
Yıl 1966... 4.880.419 ton.... 37.334 işçi... Zonguldakspor 2'inci lige yükseldi...
Yıl 1974... 4.965.469 ton.... 39.399 işçi... Zonguldakspor 1'inci lige yükseldi...
Yıl 1980... 3.597.620 ton.... 41.927 işçi... Zonguldakspor 1'inci lig üçüncüsü...
Yıl 1988... 3.255.645 ton.... 36.476 işçi....Zonguldakspor 2'inci lige düştü...
Yıl 1989... 3.038.448 ton.... 35.492 işçi... Zonguldakspor 3'üncü lige düştü...
Yıl 1990... Büyük Madenci Yürüyüşü ve Zonguldak-spor'un çöküşü...
Yıl 2008... 1.586.532 ton.... 9.685 işçi... Zonguldakspor 1'inci Amatör kümeye düştü...
Yıl 2014... 1.300.154 ton.... 9.337 işçi....Zonguldakspor 3'üncü lige yükseldi...
Yıl 2016... 948.573 ton.... 8.982 işçi....Zonguldakspor 2'inci lige yükseldi...
Yıl 2017... Zonguldakspor 1966 yılında kurulduğu tarihteki 2'inci lige devam ediyor...
YILLARA GÖRE İŞ-SİYASET-FUTBOL BAŞARI TABLOLARI...
1965-1966 SEZONU:
Zonguldakspor 2'inci lige yükseldi.
Üretilen kömür miktarı: 4.880.419 ton
Çalışan işçi sayısı: 37.334
Kulüp Başkanı: A Kadir Ünek - Zafer Ölçmengil
Belediye Başkanı: Gültekin Kızılışık
EKİ Genel Müdürü: Bahri Savaşkan - Abdülkadir Ünek
Zonguldak Valisi: Nafi Tamer
Milletvekilleri: M.Bülent Ecevit, Cahit Karakaş, K.Doğan Sungun S.Tekin Müftüoğlu, S.Ekmel Çetiner, S.Fevzi Fırat, Talat Asal, H.Kenan Esengil, Kamil Kırıkoğlu
1973-1974 SEZONU:
Zonguldakspor 1'inci lige yükseldi.
Üretilen kömür miktarı: 4.965.469 ton
Çalışan işçi sayısı: 39.399
Kulüp Başkanı: Hüseyin Öztek
Belediye Başkanı: Hüseyin Öztek
EKİ Genel Müdürü: Ahmet Berberoğlu
Sendika Başkanı: Mehmet Tezer
Zonguldak Valisi: Nihat Oğuz Bor
Milletvekilleri: M. Bülent Ecevit, Cahit Karakaş, K. Kemal Anadol, Zekai Altınay, A. Nihat Akın, S. Fevzi Fırat, Orhan Güncüoğlu, S.Tekin Müftüoğlu, M. Zeki Okur, A. Sebati Ataman.
1979-1980 SEZONU:
Zonguldakspor 1'inci lig sıralamasında lig üçüncüsü.
Üretilen kömür miktarı: 3.597.620 ton
Çalışan işçi sayısı: 41.927
Kulüp Başkanı: Mehmet Tezer
Belediye Başkanı: Hüseyin Öztek
EKİ Genel Müdürü: Tamer Hızal
Sendika Başkanı: Mehmet Tezer
Zonguldak Valisi: Galip Demirel
Milletvekilleri: M. Bülent Ecevit, K. Kemal Anadol, Cahit Karakaş, Burhan Karaçelik, Avni Gürsoy, Ömer Barutçu, Köksal Toptan, A. Gültekin Kızılışık, Abdulmuttalip Gül
1987-1988 SEZONU:
Zonguldakspor 2'inci lige düştü.
Üretilen kömür miktarı: 3.255.645 ton
Çalışan işçi sayısı: 36.476
Kulüp Başkanı: Süleyman Günaydın, Salih Yılmaz
Belediye Başkanı: Zeki Çakan
TTK Genel Müdürü: Fuat Üçüncü
Sendika Başkanı: Mehmet Tezer
Zonguldak Valisi: Tevfik Başakar - Saim Çotur
Milletvekilleri: Köksal Toptan, Ömer Barutçu, Şinasi Altıner, Tevfik Ertüzün, Güneş Müftüoğlu, Veysel Atasoy, Ö. Faruk Maçun, M. Tınaz Titiz, H. Pertev Aşçıoğlu.
1988-1989 SEZONU:
Zonguldakspor 3'üncü lige düştü.
Üretilen kömür miktarı: 3.038.448 ton
Çalışan işçi sayısı: 35.492
Kulüp Başkanı: Salih Yılmaz, Kemal Yıldırım, Kemal Sönmez.
Belediye Başkanı: Zeki Çakan
TTK Genel Müdürü: İ.Ruhi Bolay
Sendika Başkanı: Mehmet Tezer
Zonguldak Valisi: Saim Çotur
Milletvekilleri: Köksal Toptan, Ömer Barutçu, Şinasi Altıner, Tevfik Ertüzün, Güneş Müftüoğlu, Veysel Atasoy, Ö. Faruk Maçun, M. Tınaz Titiz, H. Pertev Aşçıoğlu.
1989-1990 SEZONU:
(Büyük Zonguldak Yürüyüşü)
Üretilen kömür miktarı: 2.745.242 ton
Çalışan işçi sayısı: 34.349
Kulüp Başkanı: Mustafa Kaldırım
Belediye Başkanı: Yüksel Aytaç
TTK Genel Müdürü: İ.Ruhi Bolay - Zekai Akcan
Sendika Başkanı: Şemsi Denizer
Zonguldak Valisi: Saim Çotur
Milletvekilleri: Köksal Toptan, Ömer Barutçu, Şinasi Altıner, Tevfik Ertüzün, Güneş Müftüoğlu, Veysel Atasoy, Ö. Faruk Maçun, M. Tınaz Titiz, H. Pertev Aşçıoğlu.
2007-2008 SEZONU:
Zonguldakspor 1'inci Amatör kümeye düştü...
Üretilen kömür miktarı: 1.586.532 ton
Çalışan işçi sayısı: 9.685
Kulüp Başkanı: Adnan Aydın - Ramis Muslu
Belediye Başkanı: Secaattin Gonca
TTK Genel Müdürü:Rıfat Dağdelen
Sendika Başkanı: Ramazan Denizer - Ramis Muslu
Zonguldak Valisi: Yavuz Erkmen
Milletvekilleri: Köksal Toptan, Polat Türkmen, Fazlı Erdoğan, Ali Koçal, A. İhsan Köktürk
2013-2014 SEZONU:
Zonguldakspor 3'üncü lige yükseldi...
Üretilen kömür miktarı: 1.300.154 ton
Çalışan işçi sayısı: 9.337
Kulüp Başkanı: M. Salih Demir - Süleyman Caner
Belediye Başkanı: Muharrem Akdemir
TTK Genel Müdürü: Burhan İnan
Sendika Başkanı: Eyüp Alabaş
Zonguldak Valisi: Erol Ayyıldız - Ali Kaban
Milletvekilleri: Köksal Toptan, Ercan Candan, Özcan Ulupınar, Mehmet Haberal, A. İhsan Köktürk.
2015-2016 SEZONU:
Zonguldakspor 2'inci lige yükseldi...
Üretilen kömür miktarı: 948.573 ton
Çalışan işçi sayısı: 8.982
Kulüp Başkanı: Süleyman Caner
Belediye Başkanı: Muharrem Akdemir
TTK Genel Müdürü: Burhan İnan
Sendika Başkanı: Ahmet Demirci
Zonguldak Valisi: Ali Kaban
Milletvekilleri: (Haziran 2015) Şerafettin Turpcu, Ünal Demirtaş, Hüseyin Özbakır, Faruk Çaturoğlu, Zeki Çakan.
(Kasım 2015) Hüseyin Özbakır, Faruk Çaturoğlu, Özcan Ulupınar, Şerafettin Turpcu, Ünal Demirtaş.
ÖZTEK VE ATASOY...
Zonguldak ve Zonguldakspor'un başarı grafiğindeki dönüm noktalarına yön veren aktörlerin isimlerinin yer aldığı tabloları incelediğimizde, en başarılı bandın 1973-1974 sezonu olduğu ve en etkili aktörün, hem Belediye başkanı hem de Zonguldakspor kulüp başkanlığı dönemiyle 'Hüseyin Öztek' isminin ön plana çıktığını görüyoruz. Görevi süresince yaptığı çalışmaları, Zonguldakspor'a sağladığı katkılarını ve futbolcu transferlerini önceki çalışmalarda uzun-uzun kaleme almıştım. "Oğlunun kaleminden Hüseyin Öztek" konu başlıklı yazıdan okuyabilirsiniz..
Her fırsatta dile getirdiğim, bu makalenin konusunu hazırlarken bir kez daha başarısıyla kesiştiğim Hüseyin Öztek'e Zonguldak'ın vefa borcu olan bir projeye adının verilmesi konusunu, tekrar üzerine basa-basa hatırlatmak istiyorum. 40 sene evvel Zonguldak'ın trafik sorununu hesap ederek "-Gazipaşa dışından trafik akışının sağlanması için bu dağları delmemiz lazım!" diyerek tüneli projelendiren efsane başkan...
Dilerim, hayali gerçekleşir adına yakışır "HÜSEYİN ÖZTEK TÜNELİ" projesi hayata geçer...
Zonguldak'a hizmet denilince akla ilk gelen isimlerden birisi de 'Veysel Atasoy'dur. Devlet, Ulaştırma ve Enerji Bakanlığı görevi süresince Zonguldak'a kalıcı ve önemli yatırım yapan siyasetçilerimizin başında gelir. 2004 yılında kaybettiğimiz Atasoy'un ismi bazı cadde ve sokaklarda yaşatılsa bile, böyle değerlerin ana arterlerde yer alması vefa borcu olacaktır...
Yardımcı kaynaklar...
Zonguldak Nostalji
zonguldaknostalji.com
