•  
    •  » FOTO GALERİ
    •  » WEB TV
    •  » HABER ARA
    •  » ARŞİV ARAMA
    •  » MAKALE ARA
    •  » BİR YIL ÖNCE
    •  » BEŞ YIL ÖNCE
    •  » ON YIL ÖNCE
    •  » DÜZCE
    •  » BOLU
    •  » KASTAMONU
    •  » KARABÜK
    •  » BARTIN
    •  » TÜM HABERLER
    •  » ÜLKE GÜNDEMİ
    •  » YAZARLARIMIZ
    •  » GÜNCEL
    •  » MUTFAĞIMIZ
  • COVID-19
  • SPOR
  • ZONGULDAK
  • ALAPLI
  • ÇAYCUMA
  • DEVREK
  • GÖKÇEBEY
  • KDZ EREĞLİ
  • KİLİMLİ
  • KOZLU
Pusula Gazetesi
Dut delisi

Dut delisi
03 Mayis 2015 21:24:20

Yazar : Prof. Dr. Ali Osman Özcan

Çocukluğumuzda yaşlı ceviz ağaçlarına saygı gösterilirdi. Hatta bunların üzerinde bez parçaları bile bulunurdu. Biraz daha büyüyünce bütün yaşlı ağaçlara saygı gösterildiğini ve bunun bir gelenek olarak Zonguldak kültüründe ağaçlara hürmetin simgesi olarak devam ettiğini öğrenmiş olmak insanı şaşırtıyor. Yaşlı ağaçlara mezarlıklarda bile rastlanırken, günümüzde yaşlı ağaç düşmanlığının varlığı üzüntü vericidir. Yaşlı ağaçlara saygının Orta Asya'dan beri devam eden bir gelenek olduğunu öğrenmek biraz şaşırtıcı olmakla beraber, yaşlılık sorunu ve fakirlik birleşince bazı sorunları anlamak kolaylaşmaktadır. Yaşlı ağaçlar yaşlı insanlarla özdeşleştirilerek işe yaramazlıkları vurgulanırken, fakirlik ise intikamını yaşlılığa iftira atarak almaktadır. Fakirlik bir yerde verimsizliğe atıf yapmaktadır.


Yaşlı ağaçlara saygı gösterenler artık azalmaktadır. Yaşlılık ve verimsizlik ikisi bir arada milletin yakasına yapışmış asalak gibi düşünülmektedir.


Çocukluğumuzda köylerde yaşlı ceviz ağaçları yanında yaşlı dut ağaçları da çoktu. Çok erkenden iki tür dut olduğunu öğrenmiştik: Aşılı ve aşısız dutlar. Aşılı dutlara "akdut, iri dut, ballı dut" vb. adlar verilirdi. Aşısız dutlara ise, "bicil dut, yaban dutu" vb. denilirdi. Prof. Dr. Şenol Kuşcu Hoca'nın yazdığı "Dut Çocuğu" adlı yazısı bölgede dut ağacı ve meyvesinin kullanılışını çok güzel özetlemektedir.


Eugene Schuyler'in "Türkistan" adlı Paradigma Yayınları'ndan İstanbul'da 2007 tarihinde basılmış kitabının 193'üncü sayfasında Anadolu'ya dutun Orta Asya'dan geldiği ile ilgili bilgilere rastlamak mümkündür. Çünkü bu eserde de anlatılanlar aynen Zonguldak bölgesinde anlatılanlar gibidir. Eserin 193-196'ncı sayfalarında dut ağacı ve ipek böcekçiliği konuları ele alınmaktadır. Osmanlı döneminde de Anadolu'da ipek böcekçiliği yapıldığı bir gerçektir. "Türkistan" adlı kitabın 193 ve 196'ncı sayfaları arasında özetle şu bilgiler dikkati çekmektedir:


"Taşkent'te ahali dört tür dut ağacı olduğunu kabul edermiş. Fidan olarak dikilen ve ipek böceği için yaygın olarak kullanılan yabani bir dut olan Hassak, aynı zamanda diğer türlerin de aşılandığı ağaç gövdesi olarak da kullanılır. Bu bilgi dutun aşılandığını ortaya koyar. İkinci olarak aslen İran'dan getirilen şah dut... Buna karadut da denir. Üçüncüsü hepsinden büyük ve güzel bir tür olup Belh'ten getiren belhi ki Zerefşan (Altın saçan) vadisinde en yaygın ağaçtır. Dördüncü olarak Harezm ya da Hive'den getirilen harezmidir. Bu dut bembeyaz, neredeyse çekirdeksiz olan meyveleri hem taze, hem de kurutulmuş olarak yiyecek içinde bol miktarda kullanılır. (Belki de Anadolu'da dut kurusu denilen bu dutun kurutulmuş halidir) Bunlar bazen öğütülür ve suyla karıştırıldığında ferahlatıcı bir içecek olur. Beyaz unla karıştırıldığında dut helvası denilen bir hamur yapılır. Buna dut tatlısı da denilebilir.


Yabani dutların tohumları Mayıs ve Haziran aylarında ekilir. Tohumdan yetişen fidanlar başka bir yere dikilip küçük parmak kalınlığına ulaştıklarında (Yani ikinci ve üçüncü yıl) aşılanırlar ve ertesi yıl dut verirler. Bunların yaprakları ipek böceği beslemek için çok uygundur. İyi aşılanmış üç yaşındaki iri ağaçlar iyi bir paraya satılır."


Bu bilgiler yanında Meydan Larousse'nin 3'üncü cildinin 923'üncü sayfasında Türkiye'de akdut, karadut ve kırmızı dut olarak üç çeşit dut yetiştirildiği yazılıdır. "Türkiye'de 12'nci yüzyıldan beri yetiştirildiği tahmin edilmektedir. Tatlı olduğundan kurutulup kuru yemiş olarak da yenmektedir. Odunu mobilyacılığa, tornacılığa, araba yapımı ve gömme süs işlerine elverişlidir" denmektedir. Zonguldak bölgesinde kullanılan dört tekerlekli öküz arabasının yapımında dut ağacı kullanılırdı. Günümüzde Zonguldak bölgesinde artık köylerde de dut ağaçlarının sayısı git gide azalmaktadır.


Dutun meyvesinin tarlada çalışan kadınlar tarafından şeker yerine bez parçasına sarılarak çocuklara emdirildiğini Prof. Dr. Şenol Kuşcu Hoca çok güzel anlatır. Çocukların dutları sevmesi, tatlı ve yumuşak oluşuyla ilişkilidir. Bazı çocuklar dutu çok sevdikleri için onlara "dut çocuğu" değil, "dut delisi" lakabı takılırdı. Dut delisi, duta çok düşkün olan, dutu çok seven anlamındadır. Tarlada ağzına emzik yerine içine dut konarak ıslatılan bezi emen çocuklara "dut çocuğu" denebilir. Dut çocuğu ile dut delisi olan çocukları birbirine karıştırmamak gerekmektedir.

Bu Yazı Toplam 4222 Defa Okunmuştur
Yazdır
Yorumlar
Yorumlar, editörlerimiz tarafından onaylandıktan sonra yayınlanır. Kanunlara aykırı, konuyla ilgisi olmayan, küfür içeren yorumlar onaylanmamaktadır.

 Yorumlar ( 3 )

Ali Osman Özcan
6 yıl önce

Muhterem Şenol Hocam, Dut Çocuğu adlı yazınızı okuyunca çok sevindim. Adı geçen yazınıza katkı olarak Dut Delisi adlı yazımı yazdım. Gösterdiğiniz ilgiye çok teşekkür ederim. Zonguldak kültürüne katkı sağlayan yazılarınızı da ilgi ve beğeniyle takip ettiğimi bilmenizi isterim. Varlığınız bölgemiz için bir güçtür. Selamlarımla.

 Beğen

Şenol KUŞCU
6 yıl önce


Saygı değer, Değerli Hocam;

Yazınızın başlığında DUT'u görünce dalında görmüş gibi oldum ,hemen saldırdım!

Diğer yazılarınızda olduğu gibi bu yazınızda da, köklerimizi oluşturan ,unutulan kültürel değerlerimiz konularında bizleri aydınlattığınız için sizlere teşekkür borçluyuz..
Baskın kültürlerin etkisiyle, özellikle sonyıllarda hız kazanan her konudaki yozlaşmalardan, soylu değerleimizden uzaklaşmalardan , yaşlı ağaçların da, yaşlı insanlarımızın da nasibini aldığını ;,kadir-kıymet bilmezliklerin en keskin örneklerini görmekten , yaşamaktan üzüntü duymamak mümkün değil.
.
Bu or ... DEVAMI

 Beğen

Şenol KUŞCU
6 yıl önce



Saygı değer, değerli Hocam,

Yazınızın başlığındaki DUT'u görünce dalında görmüş gibi oldum ve hemen okumaya koyuldum.

Köklerimizi oluşturan, bizleri biz yapan, unutulmuş, unutturulmuş kültürel değerler konusundaki aydınlatıcı, değerli yazılarınız için sizlere teşekkür borçluyuz. Teşekkürlerimi arz ederim
.
Özellikle son yıllarda, baskın kültürlerin küresel boyuttaki etkileriyle soylu kültürel değerlerimizden uzaklaşmaları, unutmaları, her alanda yaşanan bozuşmaları,.kadir kıymet bilmezliklerin en keskin örneklerini görmekten yaşamaktan üzüntü duymamak mümkün değil

Bu olumsuzlukla ... DEVAMI

 Beğen

  • s.
  • 1
gölgeler



Günün Pusula Gazetesi'ni okuyabilirsiniz.
jpeg formatında indirebilirsiniz.

Sağlık Haberleri


Çok okunan yazıları


  • Kdz. Ereğli Cehennemağzı Mağarası'ndaki gizem
    22-04-2012 | 23 : 52 53
  • Anadolu Beylikleri'nden Osmanlı'ya Zonguldak
    14-08-2012 | 02 : 11 41
  • Anadolu Beylikleri döneminde Zonguldak'ın dipsiz kuyusu
    06-12-2015 | 21 : 20 47
  • 16. Yüzyıldan günümüze Zonguldak Bölgesi'ndeki nüfus hareketleri ve köyler
    03-08-2014 | 20 : 55 50
  • Zonguldak'ta "Kırk kulplu kazan" efsanesi
    14-03-2012 | 14 : 43 22
  • Zonguldak zorbalarından Ali Molla
    04-12-2012 | 00 : 01 49
  • Altın karasaban ve boyunduruk nerede?
    08-05-2012 | 00 : 25 50
  • Erik diyarı Zonguldak
    24-07-2012 | 13 : 18 45
  • Zonguldak'ta Osmanlıların ilk dönemi
    22-06-2015 | 22 : 26 24
  • Zonguldak; Göç alan ilden, göç veren ile
    02-12-2014 | 21 : 51 36
  • Rumeli'ndeki köylerle Zonguldak köyleri arasındaki benzerlik
    09-04-2013 | 01 : 37 09
  • Saka, sucu değildir
    23-03-2015 | 00 : 14 44
Tüm Yazıları

Köşe Yazarlarımız


  • Ali Rıza Tığ
    Derin bir nefes alacağız. Balkona çıkıp haykıracağız
  • Bayram Tomakin
    ‘Akıllı’mız gitti, biz kaldık
  • Öznur Güneş
    "İmam mı, Rektör mü?" eleştirileri vardı
  • Cüneyt Özfidan
    Yolun açık, mekanın cennet olsun ağabey
  • Prof. Dr. Şenol Kuşcu
    Camilerimizin sahipleri olduklarını sananlar!
  • Raif Tokel
    YAYLA MAHALLESİ’NİN DÜNÜ VE BUGÜNÜ - II

Çok Okunan Köşe Yazıları


  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY

» Henüz BUGÜN Yazı Görünmüyor
  • Ali Rıza Tığ
    Şizofren milletvekili – Çoban Başkan – Genelev sahipleri
  • Ali Rıza Tığ
    Milletvekili hangi kadın için boşanıyor?
  • Ali Rıza Tığ
    Nitelikli dolandırıcılar
  • Ali Rıza Tığ
    Ferdi’nin navigasyonu…
  • Ali Rıza Tığ
    Kartal, karga, yılan, inek, çizgi
  • Cüneyt Özfidan
    Madene girmesin diye kocasının parmaklarını kesti
  • Raif Tokel
    YAYLA MAHALLESİ’NİN DÜNÜ VE BUGÜNÜ - II
  • Ali Rıza Tığ
    Şizofren milletvekili – Çoban Başkan – Genelev sahipleri
  • Ali Rıza Tığ
    AK Parti’nin ‘akordu’ bozuldu: Listeye 3 milletvekili adayı girdi
  • Ali Rıza Tığ
    Zonguldak yürekli bir Emniyet Müdürü görse!
Logo
  • Ana Sayfa

  • Künye
  • İletişim
  • Hakkımızda
  • Reklam
  • Üye Girişi
  • Üye Kayıt
  • Bize Yazın
  • Zonguldak
  • Spor
  • Kdz.Ereğli
  • Alaplı
  • Çaycuma
  • Devrek
  • Gökçebey
  • Kilimli
  • Kozlu
  • Tüm Haberler
  • Facebook
  • Twitter
  • Arşiv
  • Gazete 1 nci Sayfalar
  • Videolu Haberler
  • Çok Okunanlar
  • Foto Galeri
  • Pusula TV

ETİKET

            • Zonguldak  Kozlu Kilimli Alçakoca imece
              Ereğli   Alaplı   Çaycuma   Devrek
              Gökçebey   ttk   Göçük   Erdemir
              çates   termik   santral   Akdemir   Tünel  Zonguldaksporchp mhp ak parti Zonguldak Evden Eve
               evden eve nakliyat  maltepe evden eve nakliyat
         

Mobil uygulamayı indirmek için tıklayınız

Copyright © Pusula Gazetesi Tüm hakları pusulagazetesi.com.tr'ye aittir.

Ereğli Haberleri

Zonguldak Haberleri

Günün Haberleri

Son Dakika

YUKARI