Geçmişte ocaklardan çıkan kömürlerin lavuarlarda ayıklanıp yıkanmasıyla ortaya çıkan lavuar atıkları, demiryoluyla liman arkasındaki tünele taşınır ve tünel içindeki "varagel" adı verilen taşıyıcıyla Fener Mahallesi'ndeki kayalıklardan denize dökülürdü.

Fransız kökenli bir kuruluş olan Ereğli Şirketi Osmaniyesi tarafından 1890'lı yıllarda yapılan bu tünel, 1940'lı yıllara kadar kullanıldıktan terk edilerek kullanılmadı. 2015 yılında Zonguldak Belediyesi'nce gezi yolu olarak kullanılmak amacıyla onarılırken, "kültür mirası" anlamında ele alınmadı.

Tünelin tescil edilmesi konusunda girişimlerde bulunan Ereğli Belediyesi Başkanlık Danışmanı ve ÇEKÜL Vakfı Temsilcisi Raif Tokel, konu hakkında şu açıklamayı yaptı:

"Özelinde Zonguldak Yayla Mahallesi, genelinde Türkiye Taşkömürü Havzası ile özdeşleşen bu yapı, yöremizde ayakta kalmış eşsiz bir 'endüstri mirası' örneğidir. Hakkında bir torba dolusu laf edilen bu endüstriyel amaçlı kullanımın, yöredeki üretim kültürünün farklı bir örneği olduğu düşünülmediği için, konuyla ilgili yüzeysel de olsa, araştırma ve incelenme yapılmamıştır. Kaleme aldığım ve Pusula Gazetesi'nin 14 Ocak2019 günlü örneğinde 'Yayla Mahallesi ve Yayla Mahallesi'ndeki Tüneller Üzerine' başlıklı yazımı temel alarak Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'ne dilekçem ekinde sunduğum başvuru dosyamın incelenmesi sonucu, adı geçen tünel, Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 8 Mayıs 2019 tarih ve 5189 sayılı kararıyla 'taşınmaz kültür varlığı' olarak tescil edildi. Tescil kararıyla hukuksal bir statü kazanan bu yapı ile yapının yakın çevresinin kültür mirası anlamında projelendirilerek hizmete sunulmasıyla ilgili çalışmalarımı ayrıca duyuracağım."

Editör: Pusula Gazetesi