Zonguldak'ın ilk camisinin Boşnak İsmail Ağa tarafından 1865 de yapıldığı açıkça görülmekteyken, ikinci Camii'nin ise: "Zonguldak'ta ahali bağışı ile vücuda getirilecek camii şerifin münasip görülen arsa üzerine inşasına karşı çıkılmaması ba irade-i seniye Hilafet Penahı beyanı olur. 16 Ekim 320 (1904)" (Ö.A.321. E.U.M. Numara 50) Halkın bağışıyla yapıldığı görülmektedir. Bugünkü Yeni Camii'nin serüveni de böylece başlamış olur.
Kentsel öbekleşme Kozlu'da ve Kilimli'de kendini göstermeye başlamıştı. Müslüman olan işçiler sahile veya yükleme oluklarının kenarlarına camilerini yapmaya başladılar. Zaten hafta tatilleri Cuma günü olduğu için maden ocaklarına yakın mesafede veya sahilde ise yükleme oluklarının kıstas alındığı bir mahalli cami yapımı için seçip oralarda öbekleşmeyi sağladılar.
"Merkez kazada üç camii vardır. İkisi çarşı derununda, biri de Terakki Mahallesindedir. Çarşı içindekilerin birine yaptıranın adına izafeten İsmail Ağa, diğerine Yeni Cami-i Şerif denmektedir. Her ikisinin de oldukça mühim gelirleri vardır."(Müstakil Bolu Sancağı Salname-i Resmisi. Hicri 1334 Miladi 1916. Hicri 1334. Miladi 1916. Hazırlayan Hamdi Birgören 2008.Bolu Belediyesi Bolu Araştırmalar Merkezi.226) İsmail Ağa Çamiinin ilk yapılış öyküsünden bir kesit şu şekildedir: "Faik Bey bu konuda kendisini şu şekilde savunuyordu; "...mezheb ve meşreb-i acizanem ma'lum.." olduğu gibi, kilise inşasına izin vermediğini buna karşı, "taife-i İslamiye" madencilerinden Boşnak İsmail Ağa teşvik edilerek, Zonguldak iskelesine bir cami yapılması amacıyla girişimler yapıldığını ifade etmiştir." (6 Aralık 1865 (17 B 1282), A.MKT.MHM., 340/89)" (Ereğli Kömür Madenleri (1840-1920) Doktora Tezi Hamdi Genç İstanbul 2007 T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim. s.38)
İsmail Ağa Cami'nin yerine, yenilenerek 1955 yılında Ulu Cami yapılmıştır.
 |
