Emekli öğretmenler Rasim ve Melahat Türk'ün 1976 yılında yazdığı kitapta Zonguldak'ın işgali hakkında şunları aktarıyor:
"...işgalden önce Zonguldak şehrinin en merkezi yeri Acılık'tı. Eski Sdliye sokakta altı taş ve üzeri ahşap bir Hükümet Konağı vardı. Bu binanın alt kısmı cezaevi olarak kullanılıyordu. Aynı yerde şehrin biri kız biri erkek ilkokulu olmak üzere 2 okulu vardı. Ulu Cami'nin yerinde ahşap yapılar betula minareli bir cami ve yanında 6 taş ve üzeri ahşap belediye binası vardı. Şehirde çoğunluğu Türkler olmak üzere bazı Ermeni ve hafızayı işleten Fransızlar oturuyorlardı. Zonguldak kömür ocaklarını işleten Fransız ve İtalyanlar geleceklerini garantiye alabilmek için birbirleri ile yarışmaya başladılar. 1920 yılında Fransızlar dün işgal ettiler yayla rüzgarlımeşe ve ikinci makas senetlerini de işgal altına almak istediler milis kuvvetleri mukavemet üzerine trafik müdürlüğü devlet deniz yolları acentesi arasındaki yolağzını örgüler papatyalar silahlı nöbetçiler koymak suretiyle eski liman tarafına geçişi yasakladılar. Balık istikametinden şehre giriş çıkışı kontrol altına alabilmek için EKİ Müessese Müdürlüğü binasının önünde kontrol noktası oluşturdular. Önce Afrikalı siyahi askerler getirdiler ve sonra Tunus, Cezayir ve Fas askerleri geldi, askerleri çok disiplinli çalışıyordu. O sıralarda Zonguldak dolaylarında çakal çoktur ve gece gündüz demeden bağırırlardı çakal sesi işiten askerler hemen alarm durumuna geçerlerdi. Bilhassa siyahi askerler halka çok işkence yaptılar yağma ve talan yaptılar. Yayla Mahallesi adeta bir Fransız mahallesi konumundaydı Fransızlar yalnız merkezde kalmadılar. Kilimi, Kapuz, Kozlu gibi yerleri de kontrol altına aldılar. Çevrede işgal kuvvetleri tecavüzkar hareketleri devam ederken Çaycuma'da milis kuvvetleri komutanı Cevat Rıfat Efendi küçük bir milis birliği kurdu. Geceleri limana giren gemilere gizlice sokuldular ve çeşitli savaş malzemelerini Acılık'taki kontrol vasıtalarıyla milli cepheye ulaştırdılar. Bu durum karşısında Fransızlar durumlarını garanti altına alabilmek için sen nerden rüzgarlımeşe sırtlarından İkinci Makas, Osman Çayırı sırtlarından Balkayası arasına arka arkaya 6-7 kat tel örgü çektiler. Böylece Kokaksu Deresi ağzında ve Yayla'da giriş çıkışı kontrol için iki vize yeri koydular. Devrekli Efelerin bu çatışmalarda çok büyük başarılar oldu..."
"Karaelmas Ülkesi Zonguldak" kitabı (1976)
