Hastane için yer bulundu…

Yüksel Yıldırım

08.03.2017 - 16:05 Yayınlanma

1 Paylaşım

Geçtiğimiz günlerde 'Zonguldak Nostalji' sosyal medya sayfasında ve Pusula Gazetesinin internet sayfası manşetinde 'Hastane için yer bulundu' başlığı, eski bir fotoğrafla birlikte haber oldu. Haber içeriği yapılan ironi ile gizli bir mesaj barındırıyordu. İnternet sayfasında yayınlanan bu haberden sonra altına çok yapıcı, çarpıcı ve eleştirel yorumlar yapıldı yine bu haberin ardından eski Mimarlar Odası Başkanı ve Zonguldak Belediye meclis üyesi Turhan Demirtaş Ağabey çağrışım yapmış olacak ki elinde olan hastane arşivini getirip gerektiği yerde kullanmam için bana verdi.

Daha önce "Memleket Hastanesi" başlığı ile hastanenin tarihini kaleme almıştım (2 Eylül 2015 tarihli 'Memleket Hastanesi başlıklı yazıdan, inşaat ve açılışına ait detayları öğrenebilirsiniz) ancak hastane yeri aranmasındaki gelişmeler ve yeni fotoğraflardan dolayı bu makale gerekli oldu.

'Hastane için yer bulundu' başlıklı haberin fotoğraf ve içeriği şöyleydi...

"Türkiye'nin ve Cumhuriyet tarihinin özel donanımlı ilk hastanesi için yer bulundu ve yaklaşık 95 yıl önce (1923) yılında açıldı...
Memleket Hastanesi Türkiye'nin ve Cumhuriyet tarihinin özel donanımlı ilk hastanesi olma özelliğinin yanında isim olarak ta ilk olma özelliğini taşır. Günümüz Türkiye'sinde gerek siyasetçi, gerek bürokrat, gerek sanatçı ve gerekse bilim adamı olarak isim yapmış ünlülerin bir kısmının bu hastane duvarları arasında dünyaya gözlerini açtığı da bir gerçektir. Hastane Mimar Muallim Kemaleddin Bey'in projesidir.
Sözünü ettiğimiz hastane eski adıyla Zonguldak Devlet Hastanesi, bugünkü adıyla Atatürk Devlet Hastanesi ek binasıdır...
Zonguldak'a yapılması düşünülen yeni hastane için yaklaşık 5 yıldır arsa aranmaya devam etmektedir.
Cumhuriyet'in ilk hastanesi Zonguldak'ta yapıldı ama Türkiye'nin son hastanesi Zonguldak'ta yapılacak gibi görünüyor."

KENT KİMLİĞİ VE ESKİ YAPILAR...

Beş yıla yakın bir zaman arap saçına dönen hastane yeri tartışması Zonguldak'ın kronik olmuş sorunlarından sadece biri, kronik olmuş diyorum çünkü, çoktan hayata geçmesi gereken onlarca proje gibi hastanenin de henüz yapılacağı yer seçimi aşamasından bir türlü öteye geçilememiş olması. "Başlamak, işi bitirmenin yarısı, karar vermek ise diğer yarısı" sözü sanki Zonguldak'ta hastane yeri için söylenmiş,
Neden karar veremiyoruz, neden yanlış kararlar veriyoruz? Aslında cevabı basit, kısıtlı arazi, elverişsiz engebeli coğrafyamıza ve çanak şeklindeki şehir merkezimize her şeyi sığdırmaya çalışıyoruz. Eski Zonguldak'ı olduğu gibi bırakıp, büyümeyi çevresine taşısaydık, kent kimliğimiz kaybolmadığı gibi büyümemizin de yolunu açabilecektik... Eski valilik binası, İşçi Müdürlüğü binası, Merkez Lavuarı, Beton İskele gibi sembol yapıların yıkılmadığını ve Gazipaşa Caddesi üzerindeki yapıların değişime uğramadan aynı şekilde korunduğunu hayal edin. Güneş ışığının kesilmeden şehrin üzerinde ışıldadığı, İstanbul-İstiklal caddesi benzeri sembolik nostaljik trenlerin, trafiği alternatif tünel ve yollardan sağlanmış Gazipaşa caddesinde yolcu taşıdığını...
Hayal gibi görünse de ufku geniş yöneticilerin başarabileceği bir gerçek aslında. Resmi kurumların deniz manzarası olmadan iş yapamayacağı düşüncesinden kurtulursak tabi...

CUMHURİYETİN ÖZEL DONANIMLI İLK HASTANESİ...

Memleket Hastanesi, Cumhuriyetin özel donanımlı ilk hastanesi. İsmi yabancı gelmiş olabilir, ancak Zonguldak'ın çok iyi bildiği, her yerinden çok net göründüğü bir hastane. Cumhuriyet'ten bu yana siyaset, bilim iş dünyası ve sanat alanında birçok insanımızın hayata gözlerini açtığı tarihi mekan...

1922 yılında Mimar Kemaleddin'nin projelendirdiği hastanenin günümüze gelene kadar bir çok isimle tanıyoruz. Millet hastanesi, Site hastanesi, Devlet hastanesi, Karşı hastane ve en son Atatürk Devlet Hastanesi ek binası...
Üzülmez kültür vadisi projesiyle birlikte yeni yeri Üzülmez olsun, Memleket hastanesi ek binaları yıkılsın ve tarih kokan hastane çevre düzenlemesiyle eski haline kavuşsun. Kent kimliği adına çokta iyi olur düşüncesindeyim.

1920 TARİHLİ KARAR YAZISI...

1920 yılında yapılacağı yer için alınmış karar yazısı ve fotoğraf albümüyle Memleket Hastanesi...

Osmanlıcadan çevrilmiş metni ...

"Merkez Livada Türk amelesinin geçirmekte olduğu mevlim hayat taktir buyrularak 336 (1920) senesi salis ahirinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti Meclisinin emri kararıyla ve milli bir tarzda mimar muallim Kemaleddin Bey tarafından tertip edilen proje dahilinde şehrin garbında ve Soğuksu Tepesinde ellibeş yataklık mükemmel bir amale hastanesi inşaatına başlanılmış elyevm bitmek üzere bulunmuştur.
Bu hastanenin ikmali inşaatına kadar şehir dahilinde (Trabzon Oteli) isticar edilerek muvakkat bir hastane açılmıştır.
Hastanenin elli yataklık malzeme esasiyesi (yatak, çamaşır, mutbak takımı vesaire levazım esasiye) 336 (1920) senesi zarfında ita buyrulan tahsisat ile tedarik ve temin edilmiştir.Bu hastane tertibi mahsusu vecihle birinci sınıf hastaneler adedine dahil olacak ve bir ser tabip (dahili ) ile bir operatör tarafından idare edilecektir. Şimdilik muvakkat hastane refakat (refiklik-arkadaşlık, yoldaşlık) acizi etibası tarafından idare edilmektedir. Bundan başka merkezde (Ereğli Şirketi Osmaniyesi) ne ait onbeş yataklı ve bir Fransız operatörü tarafından idare edilen ve yalnız şirket mezkure amelelerine müstahdemine mahsus bir hastane vardır.

Bartın'da mukaddema Kastamonu Frengi teşkilatı zamanında ahşap olarak şehrin garp cenubunda inşa edilen elli yataklı birinci sınıf bir hastane mevcut idiyse de son senede dispanser haline kulb edilmiştir.
312 (1896) tarihinde şehrin en güzel mevkiinde inşa edilmiş ikinci sınıf altmış yataklı fakat yüz yatak istiabına kafi kargir bir pavyondan ibaret danşin bir hastane daha mevcut olup bu dahi dispanser haline kulp edilmiştir."