Kızılelma ile 200 metre su dibinden bağlantısı bulunan bu mağaramız Türkiye'nin ikinci uzun mağarasıdır. Kızılelma Mağarası girişi ve Cumayanı Mağarası'nın toplam uzunluğu 10 kilometreyi buluyor. 12 kilometrelik Pınargözü Mağarası'ndan sonra Türkiye'nin ikinci uzun mağarası değerini taşıyor.

Çatalağzı Cumayanı Mağarası, Gelik Kızılelma Mağarası'nın suyunun boşaldığı yerden başlar. Dışarı birçok ağızla açılmaktadır. Suyun çıktığı ağızdan 100 metrelik sulu bir galeri ile, ya da yukarıdaki fosil kuru ağızdan 75 metre yürünerek salona gelinmektedir. Salon yeraltı deresi üzerinde bir köprü fonksiyonu gören ve olağan üstü güzelliğe sahip Traverten ile başlamaktadır. Yüksekliği 60 m. ve uzunluğu 70 m. olan salonun tabanı kalın bir kum tabakasıyla kapalıdır. ve sifonla sonlanmaktadır.

Travertenden sola doğru suyun gelişi yönünde ilerlendiğinde Kızılelma mağarası yönündeki sifona ulaşılır. Bu galeride bot gereklidir.

Yağışlı dönemlerde ya da ani fazla yağış olduğunda çok kısa süre içinde su baskını olduğundan, yaşam tehlikesi oluşmaktadır.

Editör: Pusula Gazetesi