Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Zonguldak Milletvekili ve KİT Komisyonu üyesi Deniz Yavuzyılmaz, Kilimli 'de yapılması planlanan Gemi Söküm Tesisi ile ilgili; Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank tarafından yazılı olarak cevaplandırılması istemiyle TBMM'ye soru önergesi verdi; ayrıca konuyla ilgili bir Araştırma Komisyonu kurulmasını istedi.

Kimyasallar Zehir Saçıyor!

Kilimli İlçesi Alacaağzı mevkiinde yapılması planlanan 'Gemi Söküm Tesisi' konusu gündemden düşmüyor. Kullanım ömrü tamamlanmış, paslı, kanserojen ve çeşitli zehirli kimyasallar taşıyan gemilerin Kilimlide kurulacak olan tesiste işlenmek istenmesiyle ilgili CHP'li Yavuzyılmaz; " 'iş umudu olacak' söylemi ile Gemi Söküm Tesisi kurulması planlanmaktadır. Kilimli İlçesi'nde hali hazırda var olan 7 termik santral ünitesi, bölgenin ekosistemine ağır hasarlar vermiş insanlarda kanser ve solunum yolu hastalıklarında ciddi artışlara sebep olmuştur. Bölgede mevcut santrallerin, hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği ve canlılar üzerinde Yaptığı olumsuz etkiler, resmi kurum raporlarıyla da kanıtlanışken, Kilimli 'de, denize ve doğaya pek çok zararlı kimyasalın ve hastalığın yayılmasına sebep olacak bu planlama, zaten kimyasal kirlenmeye maruz kalmış bölgeyi iyiden iyiye yaşanılmaz bir hale sokacaktır." diyerek, önergesinde şu görüşlere yer verdi:

"Gemi sökümü, sökülen gemilerden elde edilen metaller tekrar işlenerek ekonomiye kazandırıldığı için önemli bir ekonomik faaliyet olarak görülen ve savunulan bir iş olsa da aslında hedeflenen tehlikeli ve toksin etkili pek çok kimyasal çöpün başka ülkelere ihracıdır.

Pek Çok Ülkede Gemi Sökümü Yasaklanmıştır!

Ayrıca sökümü gerçekleştirilen bu gemiler ton başına 150-200 dolar gibi paralar ödenerek satın alınmaktadır. ABD'de yasal olarak gemi söküm işinin yasaklandığı bilinmektedir.

2010 yılı rakamlarına göre dünyadaki gemi söküm işinin yüzde 70'i Hindistan, Bangladeş ve Çin'de yapılmaktadır. Bu ülkelerden sonra da aynı iş kolunun sıralamasında; Pakistan (%20-22) ve Türkiye (%4-5) gelmektedir. Ülkemizde her yıl İzmir - Aliağa'da yaklaşık olarak 200 civarında gemi sökülmektedir.

Avrupa Birliği ülkeleri, ABD, Kanada, Japonya gibi ülkeler çevre kirliliğine yol açan bu işi 1980'li yıllarda yasaklamıştır. Bu tarihlerden sonra Akdeniz bölgesinde Türkiye'den başka hiçbir ülkede böyle büyük çaplı gemi sökümü işi yapılmamaktadır.

Yasaklama kararlarının en önemli nedenleri yapılan işin çevre açısından çok ciddi bir kirlilik kaynağı olması ve gemi söküm tesisinde çalışan işçilerin hastalığa yakalanma oranlarının çok yüksek olmasıdır. Bu nedenle gemi söküm işi; çevre koruma önlemlerinin yetersiz, işçi sağlığını koruyucu ve iş güvenliğini sağlayıcı önlem ve uygulamaların es geçildiği veya yok sayıldığı ülkelerde yapılmaktadır. Dünyada, sökümü yapılan her bir gemi için en az bir işçinin iş kazası sonucu hayatını kaybettiği belirtilmektedir.

Dünyanın Çöplüğü Değiliz!

Zonguldak'ta Gemi Söküm Tesisi yapılması planlanan Kilimli İlçesi'nde hali hazırda 7 adet aktif termik santral ünitesi bulunmakta, bu santrallerin yarattığı hava, deniz ve doğa kirliliği insana ve canlı yaşamına, ekosisteme zarar vermektedir. Bu kadar kirlilik olan bir bölgeye Gemi Söküm Tesisi kurulmasının planlanması, Kilimli ve Zonguldak halkını bölgeden uzaklaştırmak, bölgeyi bir toplama kampına, dünyanın çöplüğüne dönüştürmek anlamına gelmektedir."

Yavuzyılmaz konuya ilişkin TBMM'nin araştırma komisyonu kurmasını da talep ederken, Bakan Varank 'tan şu soruların yanıtlarını istedi.

1. Zonguldak - Kilimli İlçesi'nde önümüzdeki yıllarda inşa edilmesi planlanan ancak inşaatı henüz başlamamış sanayi ve enerji projelerinin bilgilerinin tarafıma iletilmesini talep ediyorum.

2. Gemi Söküm Tesislerinin Bakanlığınız tarafından tespit edilen ve raporlanan sağlık ve çevre riskleri nelerdir? Ayrıntılı olarak tespitlerin ve raporların tarafıma teslimini talep ediyorum

3. Kilimli 'de kurulması planlanan Gemi Söküm Tesisi için Zonguldak İl'inde yetkili kurum hangisidir? İlgili kurum bilgilendirme toplantıları yapacak mıdır?

4. İzmir Aliağa Gemi Söküm Tesisinin ekonomik bilançolarının yıllara göre ayrı ayrı belirtildiği bir raporun tarafıma teslimini talep ediyorum.

5. İzmir Aliağa Gemi Söküm Tesisinde gerçekleşen iş kazası, yaralanma raporlarını, sayılarını yıllara göre ayrı ayrı gösteren bir tablonun tarafıma iletilmesini talep ediyorum.

6. Kilimli Gemi Söküm Tesisinin planlamasını, varsa geçerli olduğu iddia edilen veya geçerliliğini yitirmiş ÇED raporlarını, lisanslı firmaların hangileri olduğunu, iş sözleşmelerini ve Bakanlığın fizibilite raporlarının tarafıma teslimini talep ediyorum.

7. Kilimli 'de Gemi Söküm Tesisinin yapılması veya yapılmaması konusunda kamuoyunun ve STK'ların görüşleri alınacak mıdır? Alınacaksa yapılacak toplantıların ve görüşmelerin planlamasının tarafıma teslimini talep ediyorum. Bu konuda bir plebisit (Kilimli 'de bir referandum) yapılması planlanmakta mıdır?

Editör: Pusula Gazetesi