51. sezonunu Beşiktaş´ın şampiyonluğuyla geride bırakan Turkcell Süper Lig´de 2009-2010 sezonu 7 Ağustos Cuma günü başlıyor. 20 Aralık 2009 tarihinde oynanacak 17. hafta maçlarıyla ilk yarısı sona erecek 52. sezonun ikinci yarısı 22 Ocak 2010 günü başlayacak ve 16 Mayıs 2010 günü oynanacak maçlarla tamamlanacak.
Geçtiğimiz sezon ligden düşen Konyaspor, Kocaelispor ve Hacettepe´nin yerlerini bu sezon Manisaspor, Diyarbakırspor ve Kasımpaşa aldı. Yeni sezon için tüm hazırlıklar tamamlanırkan Futbol Federasyonu Basın Departmanı´nın hazırladığı TamSaha Dergisi´nde yeralan dosyada, geçmiş 51 sezonda yaşananlar anlatıldı. İşte 51 yılın anektotları;
İlk gol Özcan Altuğ´un
51 sezonluk lig tarihi öncesi, 24 Eylül 1951´de yürürlüğe giren ve TFF Başkanı Ulvi Yenal başkanlığındaki komitenin hazırladığı talimatname, Türk futbolunda profesyonelliğin başlangıcının ilk adımı oldu. Bu sürecin devamında Federasyon Başkanı Orhan Şeref Apak´ın girişimleriyle 21 Şubat 1959´da İzmir´de oynanan İzmirspor-Beykoz maçıyla o dönem "Milli Lig" adı verilen Türkiye Profesyonel Birinci Ligi başladı. İzmirspor´un 2-1 kazandığı maçın 11. dakikasında meşin yuvarlağı rakip filelere gönderen Özcan Altuğ, lig tarihinde ilk golü atan futbolcuydu.
İlk şampiyon Fenerbahçe
Türkiye 1. Ligi´nin ilk sezonu 16 takımla oynandı. Takımlar 8´er kişilik iki gruba bölündü ve bu gruplara "Kırmızı", "Beyaz" isimleri verildi. Statüye göre iki grubun birincileri final oynayacak ve şampiyon belirlenecekti. Beyaz Grup´un lideri Fenerbahçe ile Kırmızı Grup´un lideri Galatasaray finale adlarını yazdıran ekipler oldu. İlk maçı 1-0 kaybeden Fenerbahçe rövanşı 4-0 kazanarak Türkiye 1. Ligi´nin ilk şampiyonu unvanını elde etti.
1959-1960 sezonundan itibaren grup sistemi kaldırıldı ve lig bugünkü haliyle oynanmaya başlandı. "Milli Lig" adı kısa bir süre sonra "Türkiye 1. Ligi" olarak değiştirildi.
Ligde 1987-1988 sezonuna kadar galibiyete 2 puan verilirken, o sezondan itibaren galibiyete 3 puan verilmeye başlanmasıyla gol ortalamalarında büyük artış görüldü. 90´lı yıllarda iletişim teknolojileri ve TV yayıncılığı alanında yaşanan gelişmeler de Türk futbol liglerine sıçrama yaptırdı.
Özel televizyon kanallarının kurulmasının ardından şifreli yayınlara geçilmesi, Türk futbolu için büyük bir gelir kapısı açtı. Galatasaray´ın UEFA Kupası´ndaki başarısı, Milli Takım´ın 2002 yılında Dünya Kupası´nda, 2003 yılında ise Konfederasyon Kupası´nda üçüncü olması ve 2008 Avrupa Şampiyonası yarı finali, Türk futbol tarihinin önemli gelişmeleri olarak kayıtlara geçti. 2002-03 sezonunda adı Türkiye Süper Ligi olarak değiştirilen lig, 2005-06 sezonundan itibaren de Turkcell´in sponsorluğu ile birlikte Turkcell Süper Lig adını aldı.
1959´de Milli Lig´le başlayan lig tarihimizde Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor dışında, 51 sezonda şampiyonluk sevincini yaşayan takım henüz çıkmadı.
2000-2010 sezonunda 52. şampiyonun belirleneceği lig maratonunda Fenerbahçe ve Galatasaray 17, Beşiktaş 11, Trabzonspor ise 6 kez ipi göğüsleyen dört büyükler olarak tarihe geçti.
- BÜYÜKLERİN HASRET YILLARI -
Evet, ligimiz dört büyük takımın dışında şampiyon görmedi ama öyle sezonlar yaşandı ki, büyükler de uzun süreler şampiyonluğa hasret kaldı. Şampiyonluğu İstanbul dışına taşıyarak futbolda yeni bir dönem açan ve bu sevinci tam 6 kez yaşayan Trabzonspor, 1983-84´ten bu yana bir daha şampiyonluk göremedi.
Son şampiyon Beşiktaş, 1966-67 sezonunda yaşadığı şampiyonluğun ardından, 1981-82´ye kadar geçen dönemde 14 sezon şampiyonluk hasreti çekti. Galatasaray 1972-73´te ulaştığı şampiyonluğun peşinden başlayan suskunluğunu, 13 sezon sonra 1986-87´de, Jupp Derwall yönetiminde bozabildi. Bu konuda en az sıkıntı çeken takım ise Fenerbahçe. Sarı-lacivertlilerin en uzun süren hasreti 1988-89´un ardından 7 sezon sürdü.
Üst üste şampiyonluk rekoru Galatasaray´ın
Ligimizde üst üste şampiyonluk rekoru Galatasaray´a ait. Sarı-kırmızılı takım, Fatih Terim´in Teknik Direktörlüğü üstlendiği 1996-97, 1997-98, 1998-99 ve 1999-2000 sezonlarında üst üste 4 kez şampiyonluğa ulaşırken bu tarihi başarıyı yakaladı. Üç sezon üst üste şampiyon olma başarısına ise Galatasaray´ın yanı sıra Trabzonspor ve Beşiktaş sahip. Galatasaray 1970, 73, Trabzonspor 1978-81, Beşiktaş da 1989-92 arasında üst üste üçer kez ipi göğüsleyerek tarihe geçti. 1967-1968 sezonunda Fenerbahçe, 1976-1977´de Trabzonspor, 1992-1993´te ise Galatasaray üç büyük kupayı birden (Lig, Türkiye ve Cumhurbaşkanlığı) kazanan takımlar oldu.
Beşiktaş´ın derbi rekoru
Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş arasında oynanan derbilerde bir sezonda oynadığı dört derbi maçını birden, üstelik hiç gol yemeden kazanan tek takım 2002-2003 sezonunda Beşiktaş oldu. Beşiktaş 2002-2003 sezonunda, Fenerbahçe´yi 1-0 ve 2-0, Galatasaray´ı 1-0 ve 1-0´lık skorlarla mağlup etti.
Lig tarihinde en fazla puan farkıyla şampiyonluğa ulaşan takım ise Galatasaray. Sarı-kırmızılı ekip 1987-88 sezonunda 90 puanla mutlu sona ulaşırken, ikinci sıradaki Beşiktaş 78 puanda kaldı. Aradaki 12 puanlık fark şimdiye dek şampiyonla ikinci arasındaki en fazla puan farkı olarak kayıtlara düştü. İlk üçte dört büyükler 128 kez yer alırken, bu dereceye sadece 20 kez girebilen diğerleri ise şöyle:
Eskişehirspor 5, Samsunspor, Altay, Gaziantepspor ve Gençlerbirliği 2, Adanaspor, Vefa, Göztepe, Boluspor, Zonguldakspor, Malatyaspor ve Sivasspor 1.
- EN İYİ PERFORMANS FENERBAHÇE´NİN -
Lig tarihinde bugüne kadar en iyi performansı gösteren takım Fenerbahçe oldu. 1988-89 sezonunda şampiyon olan Fenerbahçe, oynadığı 36 maçın 29´unu kazandı, 6´sında berabere kaldı ve sadece tek maçta mağlup oldu. Yüzde 88.8´lik bir puan performansı yakalayan Fenerbahçe, artı 76 averajla o sezon lig tarihinin en iyi averajını da elde etti. Rakip filelere 103 gol bırakan Fenerbahçe, kendi kalesinde 27 gol gördü.
Lig tarihinin en kötü performansını ise Zeytinburnuspor gösterdi. 1996-97 sezonunda 34 maçta iki galibiyet, beş beraberlik alabilen Zeytinburnuspor, sadece yüzde 13.2´lik bir puan performansı yakalayabildi. Attığı 26 gole karşılık kalesinde 86 gol gören Zeytinburnuspor, eksi 60´la lig tarihinin en kötü averajıyla sezonu bitirdi.
Ligde sezon sonu puan tablosuna göre en çekişmeli sezon 1980-81 oldu. Takımların galibiyet sayıları birbirlerine o kadar yakındı ki, ligi ikinci sırada tamamlayan Adanaspor ve üçüncü sıradaki Galatasaray 34 puan toplarken, küme düşen Rizespor´un 29 puanı vardı. 4 büyüklerden Fenerbahçe de Rizespor´la aynı puana sahipti. Fenerbahçe, dört büyükler içinde averajla ligde kalan tek takım oldu.
- GOLLER VE KRALLAR -
Turkcell Süper Lig´de geride kalan 50 sezonda 31´i Türk, 4´ü yabancı olmak üzere toplam 34 futbolcu "Gol Kralı" unvanını kazandı. Ligin en çok gol atan 34 futbolcusu 15 ayrı takımdan çıkarken, Fenerbahçe ve Galatasaray 14´er defayla en fazla "Gol Kralı"na sahip takımlar unvanını elinde bulundurdu. Lig tarihinde en fazla "Gol Kralı" olan futbolcu, Türk futbolunun efsane isimlerinden Metin Oktay. Aynı zamanda ligin ilk "Gol Kralı" olan Metin Oktay, 1959, 1959-60, 1960-61, 1962-63, 1964-65 ve 1968-69 sezonlarında toplam 6 kez "Gol Kralı" olarak lig tarihine adını yazdırdı. Ligin son gol kralı ise Galatasaray´dan Milan Baros oldu.
- SEZONLAR VE GOLLER -
Ligde bir sezonda en fazla gol, 1987-88 sezonunda 380 maçta 1032 golle kaydedildi. En az gol ise 1973-74 sezonunda atıldı. Takımlar 240 maçta fileleri toplam 405 kez havalandırdı. Ligde gol ortalaması en yüksek sezon ise 2000-2001 oldu. 306 maçta toplam 1017 gol atılırken, maç başına düşen 3.32 ortalama, lig tarihine "en bereketli sezon" olarak geçti. En az gol ortalamasının gerçekleştiği sezon ise 1969-70 oldu. 240 maçta toplam 419 gol atılırken, maç başına düşen ortalama gol sayısı 1.74´te kaldı.
Toplam gol sayısı 35 bin 227
Lig tarihinde 51 sezonda toplam 35 bin 227 gol kaydedildi. Fenerbahçe, attığı 2908 golle ligin en golcü takımı unvanını elde ederken, en fazla golü yiyen takım, 1917 golle Ankaragücü oldu. Galatasaray, 1985-86, Beşiktaş da 1991-92 sezonlarını hiç yenilmeden bitirdi. Ligin tüm sezonlarında yer alan takımlar Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş olurken, Trabzonspor 35, Ankaraspor 5, Sivasspor 4, İstanbul Büyükşehir Belediyespor da 2 sezondur yer aldıkları ligden düşmedi.
En farklı skorlar
Ligde şimdiye dek en farklı skorlu galibiyeti Beşiktaş elde etti. Siyah-beyazlılar, 51 sezonu geride kalan ligde, 1989-1990 sezonunda İstanbul´da Adana Demirspor´u 10-0 yenerek, tarihi bir galibiyete imza attı. Ligin en çok gol atılan maçı ise 1991-1992 sezonunda oynanan Fenerbahçe-Gaziantepspor müsabakası oldu. Fenerbahçe´nin 8-4 kazandığı maç, 12 kez filelerin havalandığı en gollü karşılaşma olarak tarihe geçti.
Kulüplere yeni avantajlar
Yeni sezonun Ağustos ayının ilk haftasında başlaması, 2010 yılında düzenlenecek Dünya Kupası nedeniyle, FIFA´nın ülke federasyonlarından liglerini en geç Mayıs ortasında bitirmelerini istemesinden kaynaklanıyor. Bu arada Turkcell Süper Lig´de yeni sezon, kulüplere sağlanan yeni avantajlarla başlıyor. Talimatlarda yapılan düzenlemelerle kulüplerin daha fazla gelir elde etmesinin önü açıldı. TFF Genel Sekreteri Ahmet Güvener´in, "Kulüplerimiz yeni sezonda forma ön yüzlerinin yanı sıra arka yüzü ve şortlarının sağ ön yüzüne de sponsorluk alabilecek ve kaynaklarını artırabilecek. Özellikle Turkcell Süper Lig´de mücadele eden kulüplerin statlarının daha iyi seviyelere gelmesi için gereken maddi yardım ve danışmanlığı yapmaktayız. Ayrıca Turkcell Süper Lig´de görev yapan hakem, gözlemci ve temsilcilerin maç başı ödemelerinin yeni sezonda TFF tarafından ödenecek olması, 18 kulübümüzü toplamda 4 milyon lirayı bulan maddi bir yükten kurtarmış oluyor. Turkcell Süper Lig kulüplerinin futbolcularla imzaladığı sözleşmenin tescili için ödeyeceği miktarı, futbolcu başına 1100 liradan 100 liraya indirdiğimizi ve yeni sezonda güncel rakamların geçerli olacağını da vurgulamak isterim" sözleri, kulüplere getirilen yeni avantajları özetliyor.
TFF´nin Fair Play´a verdiği önemi de yine Ahmet Güvener´in "Geride bıraktığımız 2008-2009 sezonunda kulüplerimizle üst seviyelere ulaşan karşılıklı işbirliği ve güvene dayalı ilişkinin, bugün itibariye yaşamaya başladığımız yeni sezonda artarak devam edeceğine olan inancımız tam. Geçtiğimiz sezon devre arasında başlattığımız ve kulüplerin büyük ilgisini çeken Turkcell Fair Play Ligi uygulamasına bu sezon da yine Turkcell´le birlikte devam edeceğiz. Ümit ediyorum, tüm kulüpler uzun bir maraton olan sezon boyunca centilmenliği hiçbir zaman elden bırakmazlar" sözleri ortaya koyuyor.
- LİGİMİZİN ŞAMPİYONLARI -
Sezon Şampiyon
1959 Fenerbahçe
1959-1960 Beşiktaş
1960-1961 Fenerbahçe
1961-1962 Galatasaray
1962-1963 Galatasaray
1963-1964 Fenerbahçe
1964-1965 Fenerbahçe
1965-1966 Beşiktaş
1966-1967 Beşiktaş
1967-1968 Fenerbahçe
1968-1969 Galatasaray
1969-1970 Fenerbahçe
1970-1971 Galatasaray
1971-1972 Galatasaray
1972-1973 Galatasaray
1973-1974 Fenerbahçe
1974-1975 Fenerbahçe
1975-1976 Trabzonspor
1976-1977 Trabzonspor
1977-1978 Fenerbahçe
1978-1979 Trabzonspor
1979-1980 Trabzonspor
1980-1981 Trabzonspor
1981-1982 Beşiktaş
1982-1983 Fenerbahçe
1983-1984 Trabzonspor
1984-1985 Fenerbahçe
1985-1986 Beşiktaş
1986-1987 Galatasaray
1987-1988 Galatasaray
1988-1989 Fenerbahçe
1989-1990 Beşiktaş
1990-1991 Beşiktaş
1991-1992 Beşiktaş
1992-1993 Galatasaray
1993-1994 Galatasaray
1994-1995 Beşiktaş
1995-1996 Fenerbahçe
1996-1997 Galatasaray
1997-1998 Galatasaray
1998-1999 Galatasaray
1999-2000 Galatasaray
2000-2001 Fenerbahçe
2001-2002 Galatasaray
2002-2003 Beşiktaş
2003-2004 Fenerbahçe
2004-2005 Fenerbahçe
2005-2006 Galatasaray
2006-2007 Fenerbahçe
2007-2008 Galatasaray
2008-2009 Beşiktaş
