HES karşıtı toplantıda kum-çakıl ocaklarının zararları da konuşuldu: ‘Dere yatağıyla oynanmaz’

Hidroelektrik santralleri ve kum-çakıl ocaklarının ekosisteme zarar verdiğini anlatan Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Çevre Teknolojileri Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Beyza Üstün, Devrek ve Çaydeğirmeni’ne yapılacak HES’lere karşı çıkılması gerektiğini söyledi.

Devrek ile Çaydeğirmeni arasında yapımına başlanan iki hidroelektrik santrali projesiyle ilgili tartışmalar sürüyor. Çaydeğirmeni Erenler Köyü Ada Düğün Salonu’nda dün yapılan toplantıda, Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Çevre Teknolojileri Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Beyza Üstün tarafından katılımcıları bilgilendirdi.

HES karşıtı toplantıya; Erenler Köyü, Çaydeğirmeni ve Devrerk’ten vatandaşların yanı sıra, Erenler Köyü Muhtarı Cemal İnam, Çaydeğirmeni Merkez Mahalle Muhtarı İsa Çataklı, Çaydeğirmeni Belediye Meclisi’nin CHP’li üyesi Nazif Meziroğlu, CHP eski Belde Başkanı ve TSO Yönetim Kurulu Üyesi Aydoğan Yılmaz, CHP Devrek İlçe Başkanı Yaşar Bükrü, CHP İl Yönetim Kurulu Üyesi Şazi Sivişoğlu, Devrek Belediye Meclisi’nin CHP’li üyesi İsmail Külah, İşçi Partisi İlçe Başkanı Bahattin Durak, KESK’e bağlı Eğitim-Sen İlçe Temsilcisi Satuk Kadem, İsmetpaşa Mahalle Muhtarı Necla Esen, Av. Emrah Özmekik, Av. Halil Kodaman ve Zonguldak’tan STK yetkilileri katıldı.

“SUYA MÜDAHALE EDEMEZSİNİZ, DOĞANIN DENGESİNİ BOZARSINIZ”

Yıldız Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Çevre Teknolojileri Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Beyza Üstün, “Halkımızı, sizleri bu şirketin yetkilileri tatlı sözlerle ve vaatlerle kandırarak bu işe başlıyorlar. Size gelecekler sakın bunlara kanmayın.  Bu işe engel olamazsak burada Devrek ile Çaydeğirmeni arasında en az 4,5 kilometre 8,5 metre derinliğindeki bu dere onların olacak ve sizler suya ulaşamayacaksınız ve buranın doğal dengesi de zamanla bozulup tarım bile yapamayacak konuma geleceksiniz” dedi.

Dünyanın var olması için suyun çeşitli evreler ile dönüyor olduğuna vurgu yapan Üstün, “Suya müdahale edemezsiniz, doğanın dengesini bozarsınız. Su, sadece bir sıvı değildir. Susuz hiçbir canlı yaşayamaz. Su, tüm canlılarındır. Su, hepimiz için gereklidir ve satılamaz, satılmaması içinde hep beraber elimizden gelen mücadeleyi yapmalıyız. Burada yapılacak olan HES ile bu su, bu şirketin olacak. Bu su sadece onların değildir. Bu su tüm yaşamın devamı için gereklidir. İşte bu suya burada 49 yıllığına sahip olmaya çalışıyorlar. Herkese ait olan bir suya bir şirket sahip olmaz. Onun için bunun için bunun mücadelesini hep beraber vereceğiz ve bunlara mahkum olmayacağız” diye konuştu.

“HİÇBİR KİMSE, HİÇBİR ŞİRKET VE İKTİDAR SUYA SAHİP OLAMAZ”

Şirketlerin 2008 yılında yaşadıkları krizi telefi etmek için bu yola başvurduklarını söyleyen Üstün, “Alana çok iyi giriyorlar. Önce su, sonra hidroelektrik, en sonunda da madenler için geliyorlar. 2008 yılında tekstil, gıda alanında yaşadıkları krizi hidroelektriğe yönelerek çıkmanın peşindeler. Yaşadıkları krizden kurtulmak için doğayı sermaye birikimlerine sokuyorlar. Her yer artık onların istedikleri her yere HES kurabiliyorlar. Onlar krizden çıkacaklar, biz hep beraber krize gireceğiz. Su ihtiyacımız için bu şirketlere mahkum olacağız.  Biz insanlar bir şekilde az veya çok parasını bularak bu ihtiyacımızı karşılayabiliriz ama parası olmayan canlılar su ihtiyacını nasıl karşılayacak. Zamanla sahip olamadığımız ve alamadığımız suyu az tüketmeye başlayacağız. Bundan da en başta sağlığımız etkilenecek.  En zaruri ihtiyacımız olan ve uzmanlarında en az günde iki litre tüketeceksiniz dedikleri suyu yeterince tüketemezsek önce yaşlılar ve bebekler en sonunda da parası olmayan yoksullar olarak hepimiz bunun bedelini ödeyeceğiz. Hiçbir kimse, hiçbir şirket ve iktidar suya sahip olamaz. Bu işin partisi yok. Bu saldırı hepimizedir, yaşamımızadır ve hepimiz buna karşı koyacağız” şeklinde konuştu.

Önlerinde tek engelin halk olduğuna dikkat çeken Üstün, “Bir tek korktukları halk var.  Gerekirse makinelerinin önüne çıkacağız ve bunu onlara yaptırmayacağız. Onun için bize tepki gösteriyorlar. Bu yaptıkları meşru değil halkın mücadelesidir meşru olan. Biz burada bütün canlılar için bu mücadeleyi veriyoruz. Bütün yaşamımız için kol kola gireceğiz.  Bizim yaptığımız iş meşrudur. Dere yatağı ile oynanmaz. Islah etmek diye bir şey yoktur. Sizi selden koruyacağız diyerek kandırmalarına sakın inanmayın. Dereyi tahrip ederseniz, ilk eriyecek olan deltalardır. Buraya yapacak oldukları HES’in peşinden diğerleri gelecek. Arka arkaya birbirlerini besleyerek tüm suyumuza sahip olamaya çalışıyorlar ve arkasından da beton santrallerini yapacaklar.  Burada yüzlerce yılda oluşmuş olan ekolojik denge birkaç yılda bozulacak başka bir ekolojik sisteme birkaç yılda dönüşecek” dedi.

“DELTALAR ERİR, BÜTÜN YERALTI AKIMI BOZULUR, EKOSİSTEM DEĞİŞİR”

Üstün, yörede bulunan kum-çakıl ocaklarının ekosisteme verdiği zararlarla ilgili olarak sorulan soruya da şu yanıtı verdi:

“Bu da yanlıştır. ‘Bu olsun mu, bu olsun mu?’, bunların hepsinin etkileri ayrı ayrıdır. Ciddi anlamda eko sistemi yakar, yıkar ve cidden hiç birinin yapılmaması gerekiyor. Ne DSİ gibi benzeri kurumlar, ne derenin ıslahı üzerinden yanları ve tabanlarının oynamaları gerekiyor. Ne biri A kişi bura da gelip kumu HES yapmak için ya da kum ocaklar yapmak için bir tarafa alması gerekiyor. Hepsi aynı sonucu yapar. Sonuçta bütün o ekosistem talan olur. Ya da suyu durdurduğunda deltalar erir, ilk olacak olanları size söyleyeyim. Bunların üçü de aynı şeyi yapar. Deltalar erir, bütün yeraltı akımı bozulur, bunun sonucunda bu ekosistemde mutlaka değişir. Onları konuşmadık. Burada göletler olduktan sonra değişimleri göreceksiniz, sadece sudan değil, iklim değişikleri olacak. Mikro ölçekte nem artışı göreceksiniz. Sıcaklık artışı göreceksiniz. Sera gazında artışlar göreceksiniz. Burada bir yığın konuşacağımız şeyler var. Bu vadide olsun-olmasın, yan vadide yapılıyorsa da bunları göreceksiniz. Borçka Vadisi’ne yapılan müdahale Karadeniz’deki çay üretimini etkiledi. Halbuki orada bir şey yapılmadı. Orada bir yığın başka böcekler üredi. Nemin ve sıcaklığın değişimi sonucunda başka bir canlı, başka bir ekosistem ürüyor. O canlılar pire şeklinde ve çaya musallat olan bir canlı. Gidin sorun Karadeniz’e ‘Borçka’daki baraj yapıldıktan sonra bunlar üredi’ diyecekler. Çay filizlerinin boyu küçüldü. Çay hasatlarının aralığı değişti. Üç hasat alıyorlardıysa, artık iki hasat alıyorlar. Halbuki o vadiye daha bir şey girmedi, arkadaşlar izin vermedi. Ya da o bölgede Karadeniz’e özgü şimşirler topluca ölüyor. Halbuki daha şimşirlerin öldüğü, kuruduğu yere şirketler giremedi. Arka taraflara Çorum Vadisi’ne girdiler. Ekosistemin donanımı böyle bir şey…”