Cuma günkü sayımıza &8220;Yemek skandalı&8221; ve &8220;Bu rezalete kim dur diyecek&8221; başlıklarıyla manşet olan taşımalı eğitimin öğretmenevi tarafından üstlenilen yemek işi Bartın&8217;da günün konusu olurken, gazetemizin yaptığı araştırmada elde edilen bilgilerle olay yeni bir boyut kazandı. Öğretmenevi taşımalı eğitim kapsamında 36 köy ve merkez okulunda 8 bin 500 öğrencinin öğlen yemeğini Umut İlköğretim Okulunun sığınağında hazırlarken, Kamu İhale Kurumu&8217;nun bu konuda daha önce öğretmenevlerinin bu işi yapamayacağına dair kararları olduğu ortaya çıktı. Mersin Anamur&8217;da taşımalı eğitim kapsamındaki 1570 öğrencinin öğle yemeği işi için yapılan ihalenin ardından olayın gazetelere haber olması ve itirazlar sonucu konu Kamu İhale Kurumu&8217;na intikal etti.
Fonksiyonlar belli
Kurum yaptığı inceleme sonrası 6 Kasım 2006 tarihinde verdiği kararda
&8220;Öğretmenevleri ile ilgili yönetmeliğin &8216;Tanımlar&8217; başlıklı 4&8217;üncü maddesinde, öğretmen evleri/öğretmen evi ve akşam sanat okullarının; asıl fonksiyonları üyelerin konaklama ihtiyaçlarının karşılanmasına ve otelcilik-turizm sektöründe ihtiyaç duyulan eğitilmiş ara eleman gücünün yetiştirilmesine katkı sağlamak olan ve bu hizmetlerin yanında üyelerin yeme-içme, dinlenme ve eğlenme ihtiyaçları için yardımcı ve tamamlayıcı birimleri bünyesinde bulundurabilen en az 10 yatak kapasitesi bulunan kurumları ifade ettiği hükme bağlanmıştır&8221; denildi.
Mümkün değil
Oybirliği ile karar verilen kararda &8220;Kamu İhale Kurumu&8217;nun 16.08.2004 tarih ve 2004/DK.D-267 sayılı kararında, Öğretmenevleri, Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okullarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun "İstisnalar" başlıklı 3&8217;üncü maddesinin (e) fıkrasında belirtilen "Milli Eğitim Bakanlığına bağlı üretim yapan okullar ve merkezler" kapsamında mütalaa edilip edilmeyeceği hususuyla ilgili olarak; &8216;Öğretmenevlerinin 4734 sayılı Kanunun 3&8217;üncü maddesinin (e) fıkrası kapsamında mütalaa edilmesinin mümkün olmadığına karar verilmiştir&8221; ifadesi kullanıldı.
Kanuna uymuyor
Karardaki diğer ifadeler şöyle: &8220;Öğretmenevi Akşam Sanat Okullarının ise, &8216;Milli Eğitim Bakanlığı&8217;na bağlı olarak uygulamalı eğitim sonucu üretim yapmak şartıyla ve doğrudan eğitime yönelik çerçevede bizzat üretilen mal ve hizmetlerle ilgili olmak kaydıyla&8217; 4734 sayılı Kanunun 3&8217;üncü maddesinin (e) fıkrası anlamında üretim yapan okul ve merkez olarak kabul edilmekle birlikte; bu sınırlar dışındaki mal ve hizmet üretimlerinin ise 4734 sayılı Kanunun 3&8217;üncü maddesinin (e) fıkrası kapsamında mütalaa edilmesinin mümkün olmadığı kararlaştırılmıştır.
Faaliyette bu yok
Bu durumda, Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okullarının 4734 sayılı Kanunun 3&8217;üncü maddesinin (e) fıkrası kapsamında değerlendirilebilmesi için, bu okulların eğitim sonucu üretim yapmaları ve gerçekleştirilecek alımın da, doğrudan eğitime yönelik çerçevede bizzat üretilen mal ve hizmetlerle ilgili olması gerekmektedir. İdarenin alıma konu olan 1570 Öğrencinin Taşımalı İlköğretim Kapsamındaki Öğrencilere Verilecek Öğle Yemeğine ilişkin ihtiyacının giderilmesi, doğrudan eğitime yönelik bir faaliyet olarak nitelendirilemez.
İhale ilkeleriyle bağdaşmıyor
4734 sayılı Kanunun 3&8217;üncü maddesinde, bu Kanuna tabi olmayan alımlar sayılarak, istisnalar belirtilmiş olup, Kanunun öngördüğü bir durumdan yararlanmak üzere, Kanunun öngörmediği bir yolla, Kanun kapsamı dışında kalmak amacıyla işlem tesis edilmesi, 4734 sayılı Kanunun amaç ve ilkeleriyle bağdaşmayacaktır.
İhale kanununun amaçlarına aykırı
Bu itibarla, işin aciliyetine binaen iptal edilen ihalelerden sonra, Valilik makamından onay alınarak mutfak kursunun açılmasına karar verilmek suretiyle bu eğitimin sonucunda, Kanunun öngördüğü bir durumdan yararlanmak üzere, Kanunun öngörmediği bir yolla, Kanun kapsamı dışında kalmak amacıyla işlem tesis edilerek, idarece istisna kapsamında yer aldığı ve 4734 sayılı Kanunun 3&8217;üncü maddesinin (e) bendine göre uygun şartları taşıdığı belirtilen Anamur Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüğünden söz konusu hizmet alımının gerçekleştirilmesi, 4734 sayılı Kanunun amaç ve ilkelerine aykırıdır.
Bir karar da Van Çaldıran için alındı
Kamu İhale Kurumu&8217;nun Mersin Anamur örneğinde olduğu gibi Van Çaldıran Öğretmenevi için de iptal kararı verdiği belirlendi. Kıyasettin Çınarbay isimli kişinin şikayeti üzerine konuyu incelemeye alan Kamu İhale Kurumu taşımalı eğitim kapsamındaki 4000 öğrenciye verilecek öğlen yemeğinin protokolle bu işi üstlenen Çaldıran Öğretmenevi tarafından yapılamayacağına karar verdi. Kurumun 2008/UH.I4465 tarih ve sayılı kararı şöyle:
Kanun hükümlerine aykırı bulundu
Kanun maddesi, kurul kararı ve başvuruya konu hizmetin niteliği dikkate alındığında taşımalı ilköğretim okullarına taşımalı eğitim kapsamında normal öğrenim gören ve taşınan öğrencilere öğle yemeği temini işinin, Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulları açısından uygulamalı eğitim sonucu yapılan, doğrudan eğitime yönelik ve bizzat üretilen mal ve hizmetler kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığı gibi bu hizmetin de bahse konu okullar adına İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulları arasında yapılan protokol ile karşılanmasının 4734 sayılı kanun hükümlerine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Kurumun kararları nasıl yorumlanmalı
Kamu İhale Kurumu&8217;nun verdiği kararlar şöyle yorumlandı: Milli Eğitim Bakanlığı&8217;na bağlı tüm kurumlar satın alma işlemlerini 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu&8217;na göre yapabilir. Yani taşımalı ilköğretim okulları yemeklerini satın alırken 4734 sayılı ihale kanununun hükümlerine uymak zorundadır. Okulların yemek işi ihalesiz olarak öğretmenevlerine (ASO&8217;ya) verilemez. Buna uyulmadığı takdirde yapılan iş, yasaya ve yönetmeliğe aykırıdır.
Öğretmenevleri (ASO&8217;lar) kendi yemekhaneleri dışına servis yapamaz. Yani, yemekleri araçlarla okullara servis yapmak öğretmenevleri yönetmeliğine aykırıdır. Çünkü bu öğretmenevlerinin ve (ASO&8217;ların) amaçları arasında sayılmamaktadır. Öğretmenevi kim olursa olsun dışarıya yemek de veremez. Bu da yönetmeliğe aykırıdır.
Milli Eğitim bugün açıklama yapacak
Milli Eğitim Müdürü Hacı Ali Yeşilyurt, &8216;Yemek skandalı&8217; ve &8216;Bu rezalete kim dur diyecek&8217; başlıklı haberimiz üzerine Cuma günü gazetemizi aradı. Genel Yayın Yönetmenimiz Arif Üçler ile görüşen Müdür Yeşilyurt, pazartesi günü (bugün) açıklama yaparak konuya açıklık getireceğini söyledi. İstenirse pazartesi günü öğretmenevinin Umut İlköğretim Okulu&8217;nda yemekleri hazırladığı yeri de gösterebileceğini belirten Müdür Yeşilyurt, yapılan işin kurallara uygun olduğunu savundu. Müdür Yeşilyurt&8217;un gazetemize yemeklerin hazırlandığı yeri aynı gün veya bir sonraki gün değil de aradan iki gün geçtikten sonra göstermek istemesi, kafalarda &8220;Acaba hafta sonu düzenleme mi yapıldı&8221; şeklinde soru işaretleri oluşturdu.
Aynı sorun Giresun&8217;da da yaşandı
Yasanın ve yönetmeliğin yok sayıldığı bir başka il Giresun. Burada da Keşap, Espiye ve Bulancak İlçe Öğretmenevleri ile Akşam Sanat Okullarının da aynı şekilde taşımalı eğitimin yemek işini alması üzerine tartışmalar yaşandığı ve ihale kanununun ihlal edildiği anlaşıldı.
Taşımalı eğitimde konuyla ilgili yönetmelik
15/4/2000 tarihli ve 24021 sayılı Resmî Gazete&8217;de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Taşımalı İlköğretim Yönetmeliğinin 22&8217;nci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
&8220;Taşımalı ilköğretim uygulaması kapsamında taşınan öğrencilere öğle yemeği verilir. Yemekler, yürürlükteki ihale mevzuatı hükümlerine göre satın alınır. Yemek hizmetlerinin yürütülmesinde 15/8/1983 tarihli ve 83/6950 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Pansiyonları Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Yemeklerin hazırlanmasında ve sunulmasında besin değerinin korunmasına ve sağlığa uygunluğuna gerekli özen gösterilir&8221;
Öğretmenevi yönergesi de olmaz diyor
Öğretmenevleri, Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulları, Öğretmen lokalleri ve Sosyal Tesisler Yönergesi de şöyle: Madde 60- Tesislerde genel olarak, aşağıda belirtilen hizmetler yerine getirilir. c) Kahvaltı ve yemekler tesis müdürlüğünce belirlenen saatlerde, yemek salonunda toplu olarak verilir. Yemek salonu ve ek bölümleri dışında servis yapılmaz.
Yasaya ve yönetmeliğe aykırı
Öğretmen evleri, yemekhaneleri dışına yemek servisi yapamaz. Yani, yemekleri araçlarla okullara servis yapmak Öğretmen evleri ile ilgili yönetmeliğe aykırıdır. Taşımalı İlköğretim Okullarına yemek sağlama işi, öğretmen evlerinin amaçları arasında sayılmamaktadır. Öğretmen evinin kime olursa olsun, dışarıya yemek vermesi, yönetmeliğe aykırıdır.
İhale kanununa uymak zorunluluğu var
Milli Eğitim Bakanlığı&8217;na bağlı tüm kurumlar satın alma işlemlerini 4734 sayılı Devlet İhale Kanununa göre yapabilir. Yani taşımalı İlköğretim Okulları, yemeklerini satın alırken 4734 sayılı ihale kanunu hükümlerine uymak zorundadır. Öğretmenevinin olduğu yerlerde Taşımalı İlköğretim Okullarının yemeğinin verilmesi işi ihalesiz olarak öğretmen evine verilemez. Yapılan iş, yasaya ve yönetmeliğe aykırıdır.
