Zonguldak Elektrikçiler ve Radyocular Odası eski Başkanı Ali Kaya, esnaf sorunlarının artarak devam etmesinin nedenlerini anlattı. Uzun yıllar başkanlık yapan ve mücadelesiyle her kesimden takdir kazanan Kaya, geçtiğimiz günlerde kendi isteği ile Oda Başkanlığı&[#]8217;ndan ayrılmıştı. Sorunların tespitinde ve çözüm yöntemlerinde ciddi hatalar yapıldığını belirten Kaya&[#]8217;ya göre en büyük eksiklik esnaf odalarının örgütlenme biçiminde. Odaların kayıt belgesi vermekten başka işe yaramayan teşkilatlar haline geldiğini belirten Kaya&[#]8217;nın; &[#]8220;Bugünkü yapılanma iktidarların da işine geliyor&[#]8221; şeklindeki görüşü ise acı gerçeği ortaya koyuyor. Pusula&[#]8217;nın esnaf ve esnaf odalarına yönelik haber ve yorumları üzerine bir açıklama yapan Ali Kaya&[#]8217;nın ortaya koyduğu tablo durumun ciddiyetini çok net bir şekilde özetliyor.
Esnaf çözümsüzlüğe koşuyor
Kaya, esnafın yok olma yönünde hızla ilerlediğini belirterek yoksullaşmanın yarattığı bir sonuç olduğunu vurguladı. Hükümet politikalarının önemini vurgulayan Kaya; &[#]8220;Esnaf bugün var olma, yok olma arasındaki çizgiyi, yok olma yönünde aştı. Sorunlar ağır ve çözümsüzlüğe koşuyor. Esnafı bugünkü duruma getiren başlıca neden 24 Ocak 1980 kararlarından buyana tüm iktidarların başarılı(!) bir şekilde uyguladığı ekonomik politikalar. İşçi-memur- köylü-emekli yoksullaşırken, ülke soydurulurken, esnaf nasıl sorunsuz olabilir ki? Geçtiğimiz iki yılda bu kesimler reel gelir kaybına uğrarken, bankacılık sektörü rekor karlara kavuştular. Bu sektörün yüzde 80&[#]8217;i yabancılların elinde. Ülkenin kaynakları dışa akarken içerde talep düşmesi kaçılmaz Esnaf malı kime satacak? Sıkıntının ana nedeni bu&[#]8221; dedi.
Esnaf sorunlarının çözülememesininbirçok nedeni var.Mevcut esnaf odalarındaki yapılanmanın başarılı olamayacağını vurgulayan Kaya; örgütlenmenin önemine vurgu yaparak şu görüşlere yer verdi: &[#]8220;Bu konudaki en büyük eksiklik örgütlenme biçiminden kaynaklanıyor. Mevcut esnaf yasası, esnaf odalarının sadece ilçe sınırları dâhilinde faaliyetine izin veriyor. Buna bile engel var. Örneğin merkezde kurulu bir esnaf odası, Çatalağzı, Kilimli, Kozlu gibi beldelerden üye kaydı yapamaz. Çünkü Kozlu ve Kilimli&[#]8217;de karma odalar var. İlçelerde de karma odalar ağırlıkta. Bu karma odalar adı üstünde karışık bir şey. Bir yığın meslek dalından üyeyi zorla bir araya getirmişler. Karma oda yöneticileri de bu kadar karışık işin içinden çıkamıyorlar. Aidat alan, karşılığında üye kayıt belgesi vermekten başka işe yaramayan teşkilatlar haline gelmişler. Bugünkü yapılanma iktidarların da işine geliyor. Kirasını, genel sekreterinin maaşını ödemekte zorluk çeken, tabeladan ibaret esnaf odalarının sorun çözecek kadar diklenmesi mümkün değil&[#]8221;
Aynen Temel fıkrasındaki gibi
Esnafın durumunu Temel fıkrasına benzeten Ali Kaya&[#]8217;nın anlattığı fıkra ise ilginç. &[#]8220;Temel ile Dursun Beyoğlu&[#]8217;nda Amerikan bahriyeleri ile kavga ediyorlar. Amerikalılar boks biliyor. Bizimkiler yumruğu yedikçe yere düşüyorlar. Derken Dursun bağırıyor;
- Ula Temel ne duruyorsun, çeksene bıçağını!
- Çekeceğim, çekeceğim ama dikine duramıyorum.
Bizimkisi de o hesap. Bu yasa değişirken görüşlerimizi federasyonumuza ve TESK &[#]8216;na rapor olarak ilettik. Ama bu zayıf yapılanma herhalde onların da işine geliyor ki bu dileğimiz yasada yer almadı. Üyeler de odalara ilgisiz. Aidat ödemez, kongreye katılmaz, sorununu iletmez, çözüm için oda başkanına hesap sormaz.
Tersinden bakarsanız da doğrudur. Sorun çözmeyen odaya, üye niye ilgi göstersin, aidat ödesin?
Kısaca öncelikle örgütlene modeli değişmeli, Karma Odalar kaldırılmalı, ihtisas odaları da il, hatta bölge ölçeğinde örgütlenebilmeli. Böylece meslek odaları sayısal ve parasal açıdan güçlü olurlar. Çözümler de güçlü yapılanmalarla daha kolay olur.&[#]8221;
Federasyonlar uslu çocuk
Esnaf örgütlerinin hükümetler karşısında doğru bildiklerini yaptıramadıklarını belirten Kaya, örgütler için; &[#]8216;uslu çocuk&[#]8217; benzetmesinde bulundu; &[#]8220;Sorunların çözülememesinin ikinci nedeni de mücadele biçimi, daha doğrusu mücadelenin olmamasıdır. Mevcut yapılanmada oda, birlik, federasyon, konfederasyon şeklinde yukarı doğru çıkıldıkça hantallaşma da artmakta. Makam yükseldikçe parasal ve statü olarak imkanlar artmakta.Yöneticiler de bu imkanları kaybetmelerini gerektirecek rizikolara girmek istemezler. Uslu çocuklar olmayı tercih etmekte. Takım elbise-kravatla dolaşanların iş önlüğü giyenlerle aynı şeyleri hissetmesi mümkün değil elbette. Şöyle bir geçmişe bakın. Türkiye Esnaf Sanatkârlar Konfederasyonu, TESK&[#]8217; nun sorunların çözümü için esnafa herhangi bir eylem yaptırdığını gördünüz mü? Her gün kanal kanal dolaşan ve sorunları anlatan TESK Genel Başkanımız bunun yerine günün birinde;
&[#]8220;-Tüm esnafları falanca gün Ankara&[#]8217;ya çağırıyorum!&[#]8221; dese neler olur düşünebiliyor musunuz?
Aksine yıllar önce Ankara&[#]8217;da kendiliğinden başlayan esnaf gösterilerini durdurmak için canlarını dişlerine taktılar.&[#]8221;
Oda başkanlarının önerilerini dikkate almazlar
Federasyonlar ile odaların arasındaki kopukluklarını dile getiren Kaya&[#]8217;nın eleştirilerinin hedefinde Federasyonlar ve Konfederasyonlar yer aldı. Kaya; &[#]8220;Biz oda başkanlarından gelen bu yöndeki talepleri de pek dikkate almazlar. Örneğin benim son dönemimde, kendi dalımda Türkiye&[#]8217;deki tüm oda başkanlarına ve TESK na da iletilmesi dileğiyle kendi Federasyonuma &[#]8220;Esnaf batıyor, bıçak kemiğe dayandı. Mevcut anlayışla sorun çözülmez. Türkiye! Deki tüm esnaf odası başkanları Ankara&[#]8217;da toplanmalı. İktidara İhtar çekmeli&[#]8221; şeklinde özetlenebilecek bir bildiriyi faksladım. Gelen tepki sadece üç oda başkanından gelen tebrik telefonuydu. Federasyon da Konfederasyon da tınlamadı. Zonguldak&[#]8217;ta da benim talebimle başlayan oda başkanları toplantıları da iki rakamı ile kaldı. Bu iki toplantıda da asıl konuyu görüşemedik. Birliğin yaptığı Başkanlar Kurulu Toplantıları da hiçbir yaptırım gücü olmayan ağlama seanslarından başka bir şey değil. Yani esnaf yöneticileri mücadele etmiyorlar, ellerini taşın altına koymuyorlar. Odalarda siyaset yapılmaz diyerek, pasifizme teslim olmuşlar&[#]8221; dedi.
Sonuç ve öneriler
Kaya, açıklamasının son bölümünde iki öneride bulunarak şunları söyledi: &[#]8220;Sorunların nedeni apayrı bir tartışma konusu. Ama çözümün olması için;
Bir... Odaların güçlü olasını sağlayacak yeni bir örgütlenme,
İki... Pasifist değil militan bir mücadele biçimi zorunludur.
Tabi öncelikle esnafın da sınıf atlama rüyasından uyanması, kurtulmak için mücadele etmesi gerektiğine inanması, oda yöneticilerini silkelemesi gerekir.
Aksi halde kepenkler kapanır, evler, yazlıklar, işyerleri satılır, bankalar her şeyimize el koyar, evlerimize haciz gelir, orta sınıf güç kaybeder, esnaflar o çok korktukları sınıf düşme, işçi olma sonucuna katlanırlar. O da iş bulabilirlerse elbette. Bu acı sonuç uzak değil, hatta birçoğumuz yaşıyor bile.&[#]8221;
Editör: Pusula Gazetesi
