29 Ekim 1923´te Cumhuriyet´in ilan edilmesinin ardından verilen mücadele sonucu 1 Nisan 1924´te Zonguldak´a ilk il ünvanı verildi. 1829 yılında taşkömürünün bulunmasıyla önem kazanan bölgede 1848´de ilk kömür ocakları kuruldu. 19. yüzyılın sonuna doğru İngiliz, Fransız, Belçika, Rus şirketleri taş kömürü üretimi yapmak üzere yöreye akın etti. Yöredeki şirketlerin haklarını korumak ve üretimi artırmak bahanesiyle Fransız askerleri 1919 yılında önce Zonguldak´ı ardından Kdz. Ereğli´yi işgal etti. Ancak
Fransız askerleri, Zonguldak ve çevresinde oluşturulan Müdafa-i Hukuk Cemiyetleri´ne bağlı milis güçlerinin karşı koymasıyla 21 Haziran 1921´de Zonguldak´tan çekilmek zorunda kaldı.
Zonguldak´ta kömürün bulunuşunun 179. yılı geçen 22 Haziran 2008 tarihinde kutlanırken kömürü bulan Uzunmehmet de törenle anıldı. Yer altında taş kömürü rezervleri olan Zonguldak 1845´den itibaren işletmeye açıldı, milli mücadele yıllarında da aktif olarak çalıştı.
Türkiye Cumhuriyeti´nin ilk ili Zonguldak, 1 Nisan 1924 tarih ve 491 sayılı Teşkilat-ı Esasiye Kanunu´nun 60. maddesine göre yönetim bölümü kaldırılınca vilayet yapıldı.


UMUDUN YER ALTINDA YEŞERDİĞİ ŞEHİR
Zonguldak, 2007 yılı genel nüfus artışı sayımı sonuçlarında 7 yılda en az göç alan il olarak son sırada yer aldı. Taşkömürü, demir çelik sektörü ile zamanında emeğin başkenti olup kalabalık bir nüfusa sahip olan Zonguldak şimdilerde emeklinin başkenti sıfatıyla nüfus artışı yaşanan iller arasında son sıraya geriledi. Zamanında 40 bine yakın madenci ile yer altındaki taşkömürü rezervinin gün yüzüne çıkarıldığı Zonguldak´ta madenci sayısı 10 binin altına düşerken son yapılan alım ile bu sayı 11 bine çıktı.
1975 yılında Türkiye Taşkömürü Kurumu´nda (TTK) çalışan 40 bin madenci rekor üretimle yer altındaki rezervlerden 8 milyon 355 bin ton kömürü yer üstüne çıkardı. Bir sonraki yıl 41 bin 774 madenci ile 8 milyon 59 bin kömür çıkarılan Zonguldak´ta 1977 yılında rekor sayıda 42 bin 784 madenci 7 milyon 766 bin ton kömür çıkardı. 1987 yılından sonra üretimin 6 milyona düştüğü TTK´da 1995 yılından itibaren ciddi üretim düşüşleri yaşandı.
Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2000 yılı Genel Nüfus Sayımı´na göre, şehir nüfusu 250 bin 282, köy nüfusu 375 bin 317 ile toplam nüfusu 615 bin 599 olan Zonguldak´ta, 2007 yılı Genel Nüfus Sayımı´na göre şehir nüfusu 274 bin 275, köy nüfusu 314 bin 615 olup toplam nüfus 615 bin 890 olarak tespit edildi.
8 bin 629 kilometrekare yüz ölçümüne sahip Zonguldak´ta, Bartın ve Karabük´ün il olmasının ardından yüzölçümü üç bin 481 kilometrekareye geriledi.
Editör: Pusula Gazetesi